Cuộc tranh luận đầu tiên giữa Trump và Biden kết thúc sau 105 phút, kéo dài hơn so với kế hoạch 90 phút ban đầu, nhưng giới quan sát đánh giá không có "kẻ thắng" trong cuộc "so găng" đầy hỗn loạn này, trong khi người thua rõ ràng là cử tri Mỹ.
Những vấn đề đáng chú ý
Hồ sơ thuế của Trump, Covid-19, đời tư Hunter Biden và chủ nghĩa da trắng thượng đẳng là những vấn đề được chú ý trong tranh luận tổng thống Mỹ đầu tiên.
 |
| Sân khấu tranh luận giữa Trump và Biden tại khuôn viên Đại học Case Western Reserve ở Ohio. Ảnh: AFP. |
Tổng thống Mỹ Donald Trump và đối thủ đảng Dân chủ Joe Biden đối đầu nhau quyết liệt trong cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên tại Ohio tối 29/9 (sáng 30/9 giờ Hà Nội). Một vấn đề được xoáy sâu trong màn "so găng" là hồ sơ thuế của Trump. Tổng thống đưa ra lời giải thích đơn giản về mức thuế thu nhập thấp mà ông đã trả trong nhiều năm: "Tôi không muốn nộp thuế".
Tuy nhiên, Trump cũng nhấn mạnh ông đã nộp hàng triệu USD tiền thuế, trái ngược với thông tin New York Times đưa ra là ông chỉ đóng 750 USD tiền thuế thu nhập trong năm 2016 và 2017.
Sự khác biệt trong lập trường của hai ứng viên về Covid-19 cũng được thể hiện rõ ràng. Biden xoáy sâu vào số nhiễm và ca tử vong do Covid-19 cao nhất thế giới của Mỹ, nói: "Tổng thống không có kế hoạch. Ông ấy không vạch ra bất cứ điều gì". Ông cũng cảnh báo rằng số người chết trong đại dịch của Mỹ có thể tăng gấp đôi vào cuối năm nay.
 |
| Hai ứng viên và người điều hành trong cuộc tranh luận. Ảnh: CNN. |
Tuy nhiên, Trump khẳng định chính quyền đã xử lý tốt đại dịch và cho rằng Biden "không thể làm được công việc mà chúng tôi đã làm".
Tổng thống nhấn mạnh kế hoạch nhanh chóng phân phối vaccine Covid-19 của chính quyền, nhưng Biden đặt câu hỏi tại sao người Mỹ nên tin tưởng một người thường xuyên nói dối như vậy.
"Đây chính là người từng nói với các bạn rằng Covid-19 sẽ nhanh chóng biến mất như một phép màu khi thời tiết ấm lên. Và ông ấy còn nói các bạn có thể tiêm một ít thuốc khử trùng vào tay để diệt virus", Biden nói.
Từ trước khi cuộc tranh luận diễn ra, nhiều nhà phân tích đã đánh giá Trump sẽ "đánh" vào Hunter, con trai vướng nhiều bê bối của Biden và quả thật, ông đã tận dụng mọi cơ hội để làm điều đó.
Phản ứng trước những cáo buộc vô căn cứ của Trump rằng Hunter lợi dụng quan hệ chính trị để tham nhũng ở Ukraine, cựu phó tổng thống cố gắng đổi đề tài bằng cách nhìn vào camera và nói: Bầu cử "không phải là về gia đình tôi hay gia đình ông ấy, đây là về gia đình của các bạn - người dân Mỹ".
"Ông ấy không muốn nói về những gì các bạn cần biết", Biden nói thêm.
Trong phần cuối của cuộc tranh luận, Trump cố gắng khơi lại đề tài này, bằng cách nhắc đến việc Hunter từng nghiện ma túy. "Con trai tôi từng nghiện ma túy, nhưng nó đã vượt qua và tôi tự hào về nó", Biden đáp trả.
Một khoảnh khắc sẽ được truyền thông Mỹ mổ xẻ, bàn tán nhiều là Trump từ chối chỉ trích những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng vì kích động bạo lực tại các cuộc biểu tình sắc tộc trên khắp đất nước. Ông nói rằng bạo lực không phải là vấn đề do những người cánh hữu gây ra.
"Chắc chắn tôi sẵn sàng yêu cầu họ lùi lại, nhưng tôi phải nói rằng hầu hết mọi thứ tôi thấy là do phe cánh tả gây ra, không phải từ những người cánh hữu. Tôi sẵn sàng làm bất cứ điều gì. Tôi muốn thấy yên bình", Trump nói.
"Ông muốn tôi lên án ai?", Trump hỏi người điều hành Chris Wallace, đề cập đến các cuộc biểu tình bạo lực trên cả nước. "Proud Boys (một nhóm cực hữu), hãy kiềm chế và chờ đợi. Nhưng ai đó phải làm gì đó với nhóm cánh tả Antifa và phe cánh tả nói chung bởi vì đây không phải là vấn đề của cánh hữu".
Hai đối thủ thảo luận 6 chủ đề chính trong cuộc tranh luận, nhưng quan điểm của hai người phần lớn không được thể hiện một cách trọn vẹn, khi họ liên tục ngắt lời nhau và công kích cá nhân. Chiến thuật này được Trump áp dụng nhiều đến mức người dẫn chương trình Wallace phải "cầu xin" ông tuân thủ quy định không cướp lời trong hai phút Biden trả lời câu hỏi.
Cuộc tranh luận "hỗn loạn"
Người dẫn chương trình của CNN Jake Tapper nói: "Đây là cuộc tranh luận tệ hại nhất tôi từng xem. Đây thậm chí không phải là tranh luận".
 |
| Trump (trái) tranh luận với Biden (phải). Ảnh: AP. |
"Tổng thống Trump đã sử dụng toàn bộ thời gian để ngắt lời, không tuân thủ các quy tắc mà ông đã đồng ý", nhà báo Tapper bình luận về cuộc tranh luận. "Tôi có thể đảm bảo với quý vị một điều là người Mỹ đã thất vọng vào tối nay vì cuộc tranh luận".
Trong hơn 2/3 thời gian tranh luận giữa Tổng thống Donald Trump và cựu phó tổng thống Joe Biden, nhà lãnh đạo đương nhiệm của nước Mỹ liên tục ngắt lời đối thủ lẫn người điều phối Chris Wallace - nhà báo của Fox News, đài vốn có lập trường ủng hộ đảng Cộng hòa.
"Ông không thông minh chút nào cả, Joe. 47 năm qua ông không làm được gì hết", Tổng thống Trump ngắt lời ông Biden khi ứng viên Dân chủ đang trình bày về chính sách bảo hiểm y tế.
Giới quan sát cho rằng ông Trump cố ý dùng chiến thuật này để bẻ gãy những đòn tấn công bằng dữ liệu thuyết phục từ đối thủ. Các chính sách của Trump không thể bị chỉ trích trước truyền hình Mỹ nếu ông "chiếm diễn dàn" và không để cho người khác nói.
 |
| Ông Trump và ông Biden trong cuộc tranh luận. Ảnh: New York Times. |
Ứng viên đảng Dân chủ nhiều lần tỏ thái độ ngao ngán ra mặt trước cách tranh luận hỗn loạn từ đối thủ. Ông đã có lúc buột miệng bảo ông Trump "im lặng". Người điều phối có lúc gần như cãi tay đôi với tổng thống để yêu cầu ông tôn trọng thời gian phát biểu theo quy định.
"Ông có muốn đổi chỗ với tôi không? Tôi sẵn lòng", Wallace nói với Tổng thống Trump.
Andrea Mitchell, nhà báo kỳ cựu trong mảng đối ngoại và chính trị Mỹ của NBC News, cũng thất vọng với cuộc tranh luận, trong khi nhà báo CNN Dana Bash bình luận ngắn ngọn: "Một mớ hỗn độn".
Nhà báo, nhà bình luận chính trị George Stephanopoulos của ABC News cũng mô tả màn đấu khẩu tối 29/9 là "cuộc tranh luận giữa hai ứng viên tổng thống tệ hại nhất tôi từng chứng kiến trong đời".
Wolf Blitzer, nhà báo, người dẫn chương trình kỳ cựu của CNN, cho rằng cuộc tranh luận là màn đấu khẩu hỗn loạn nhất mà ông từng chứng kiến và có thể gây nguy hiểm cho hai cuộc tranh luận nữa đã được lên kế hoạch giữa ông Trump và ông Biden trước ngày bầu cử 3/11.
"Rõ ràng, đây là cuộc tranh luận tổng thống hỗn loạn nhất mà tôi từng thấy và tôi nghi ngờ là hầu hết quý vị, nếu không nói là tất cả, cũng thấy như vậy", ông Blitzer nói, chỉ vài phút sau khi sự kiện kết thúc.
"Nó chắc chắn sẽ làm dấy lên rất nhiều câu hỏi... về tương lai của việc tranh luận giữa hai ứng viên tổng thống này", ông nói thêm. "Nhân tiện, tôi sẽ không ngạc nhiên nếu đây là cuộc tranh luận bầu cử cuối cùng giữa Tổng thống Mỹ (Trump) và cựu phó tổng thống (Biden)".
Theo kế hoạch, ông Trump và ông Biden sẽ tiếp tục đối đầu trực diện thêm hai lần nữa trước ngày bầu cử, một lần ở Miami và một lần ở Nashville.
 |
| Ông Biden có lúc không nhìn vào ông Trump mà nhìn thẳng vào camera trực tiếp nói với các cử tri. Ảnh: New York Times. |
Một cuộc thăm dò của CNN với người xem tranh luận ngay sau sự kiện cho thấy 60% người xem nói ông Biden giành chiến thắng, trong khi 28% cho rằng ông Trump thể hiện thuyết phục hơn. Kết quả này gần như tương tự kết quả thăm dò sau cuộc tranh luận đầu tiên giữa ông Trump và bà Hillary Clinton năm 2016.
Trên Twitter, ông Trump đã đăng tấm hình với ngụ ý một mình ông phải đương đầu với cả ông Biden và người điều phối tranh luận, nhà báo Chris Wallace của Fox News. Thực tế, ông Wallace đã có lúc tranh cãi tay đôi với ông Trump trong cuộc tranh luận vì tổng thống Mỹ không để cho đối thủ nói hoặc liên tục ngắt lời đối thủ.
Trong khi các nhà bình luận phê phán việc ông Trump gây ra sự hỗn loạn, một số người đã chỉ trích ông Wallace không kiểm soát được cuộc tranh luận tối 29/9, nói ông đã không xử lý hiệu quả nhiều lần ngắt lời của đương kim tổng thống.
Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa Ronna McDaniel ca ngợi sự thể hiện của ông Trump. "Trong 90 phút, Tổng thống Trump đã cho thấy sự tự tin, tài chỉ huy và khả năng thuyết phục để có thể tái đắc cử, trong khi quy trách nhiệm cho Joe Biden trong việc ủng hộ các chính sách cấp tiến sẽ dẫn đến tăng thuế, phá hủy công ăn việc làm và làm cho cộng đồng của chúng ta kém an toàn", ông nói.
Ban vận động tranh cử của ông Trump nói tổng thống đã "có màn tranh luận tốt nhất trong lịch sử". Tuy nhiên, nhiều người Cộng hòa, bao gồm Chris Christie, thành viên đội ngũ chuẩn bị tranh luận của ông Trump, đã đưa ra nhận xét ít lạc quan hơn.
Khi được hỏi trong cuộc phỏng vấn với ABC ngay sau cuộc tranh luận tối 29/9, ông Christie, cựu thống đốc bang New Jersey, nói đây "không phải" là màn tranh luận mà ông mong chờ, cho rằng ông Trump đã "quá nóng".
"Với tất cả sự bừng bừng đó, bạn sẽ mất điểm", ông nói, cho rằng vấn đề này "có thể khắc phục được" trong những lần tranh luận sau. Song ông cũng cho rằng ông Biden đã không có "màn thể hiện thuyết phục".
 |
| Ông Trump bị chỉ trích vì nhiều lần xen ngang, ngắt lời đối thủ. Ảnh: New York Times. |
Việc liên tục ngắt lời, xen ngang của ông Trump đã trở thành tâm điểm tường thuật trên báo chí Mỹ, dù theo thống kê của CNN, tổng thời gian nói của ông Trump chỉ nhiều hơn đối thủ hơn một phút (39 phút 6 giây so với 37 phút 56 giây).
New York Times giật tít cho bài tổng thuật: "Chen ngang, nói dối và nhạo báng, ông Trump chà đạp phép lịch sự trong tranh luận với ông Biden", trong khi Washington Post nói: "Cuộc gặp Trump - Biden đầu tiên được đánh dấu bằng những lần ngắt lời liên tục của ông Trump".
Một số thành viên phe Dân chủ, bao gồm ứng viên phó tổng thống Kamala Harris và hạ nghị sĩ trẻ tuổi Alexandria Ocasio-Cortez, đã chỉ trích ông Trump vì ông không lên án những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng.
Phóng viên (t/h)
