3 "tư lệnh" nói về sốt đất, thất thu thuế

Ngày 8/6, trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trước Quốc hội, một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là tình trạng đẩy giá và chống thất thu thuế đối với bất động sản.

Kiểm soát nguồn vốn cho vay bất động sản

Chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (đoàn Bắc Giang) cho biết, thị trường bất động sản đã, đang và dự báo có thể sẽ tiếp tục biến động, tình trạng nhà đầu tư đầu cơ đẩy giá đất lên cao bất thường trong cuộc đấu giá gây sốt ảo bất động sản, bong bóng giá nhà đất, làm lũng đoạn thị trường. Dòng tiền đầu tư vào hoạt động kinh doanh bất động sản rất lớn, trong đó có nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng. Tình trạng này cũng ảnh hưởng đến việc cấp tín dụng, định giá tài sản đảm bảo của các tổ chức tín dụng.

Bên cạnh đó, cho vay kinh doanh bất động sản vẫn là lĩnh vực rủi ro đối với hoạt động ngân hàng. Trước thực trạng trên, đại biểu đề nghị Thống đốc chỉ rõ những công cụ, biện pháp toàn diện, mạnh mẽ hơn để quản lý, kiểm soát có hiệu quả hơn nguồn vốn cho vay kinh doanh bất động sản?

Cũng câu hỏi liên quan đến bất động sản, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau) cho rằng, siết chặt tín dụng đối với bất động sản có thể dẫn đến hệ lụy như thị trường sẽ đình trệ, người nghèo, nhất là người nghèo ở đô thị khó có thể mua được nhà giá rẻ hơn như mong muốn và đề nghị Thống đốc chỉ rõ các giải pháp về chính sách tiền tệ để bảo đảm cho thị trường bất động sản phát triển lành mạnh?

Trả lời câu hỏi của đại biểu về tín dụng bất động sản, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là mở rộng tín dụng phải đi đôi với an toàn, hiệu quả; tập trung vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh và kiểm soát vốn vào những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.

“Tín dụng bất động sản là sự quan tâm nhất của hoạt động ngân hàng bởi rủi ro lớn. Bản chất của tín dụng bất động sản thường giá trị lớn, kỳ hạn dài. Trong khi đó tiền gửi của hệ thống ngân hàng lại là tiền gửi ngắn hạn. Chính vì vậy, Ngân hàng Nhà nước có những quy định pháp luật để kiểm soát rủi ro” – Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, đồng thời nhấn mạnh Ngân hàng Nhà nước cũng đã có những quy định và chỉ đạo các tổ chức tín dụng khi cho vay các khoản vay có tài sản đảm bảo thì phải thường xuyên đánh giá lại những tài sản đảm bảo để nhận diện những rủi ro của khoản vay đó.

Thu thuế bất động sản: mỗi nơi áp dụng 1 kiểu, vì sao?

Trước đó, tranh luận với Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) cho biết văn bản hướng dẫn chống thất thu thuế trong chuyển nhượng bất động sản không rõ ràng, cho nên dẫn đến các địa phương mỗi nơi áp dụng một kiểu, có tình trạng trả hồ sơ đi, trả hồ sơ lại nhiều lần và yêu cầu công dân, doanh nghiệp kê khai thuế nhiều lần.

“Xuất phát từ việc này, Bộ trưởng có nêu là do bảng giá đất do UBND cấp tỉnh quy định thấp hơn nhiều lần so với giá thị trường, cho nên hệ lụy xảy ra là khi tính thuế áp theo giá thị trường thì cao hơn giá của Nhà nước. Nhưng khi thu hồi đất, đền bù giải phóng mặt bằng thì lại áp giá của Nhà nước, sinh ra bất bình đẳng, đề nghị Bộ trưởng cho biết có thấy được vấn đề này không? Nếu không có chỉ đạo việc trả hồ sơ sao trong thực tiễn vẫn có xảy ra. Đề nghị Bộ trưởng phải kiểm tra, rà soát lại những vấn đề này” – đại biểu nhấn mạnh và cho rằng có trường hợp giá trong hợp đồng chỉ có 500 triệu đồng nhưng sau đó yêu cầu kê khai lại thì lên 10 tỷ, tức là gấp 20 lần. Do đó đề nghị Bộ trưởng cho biết là trường hợp cụ thể nào? Và định mức, hệ số điều chỉnh của tỉnh nào mà điều chỉnh gấp 20 lần như vậy?

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, hiện nay đã có Nghị định 12, Nghị định 65 và Thông tư 92 của Bộ Tài chính đều quy định rất rõ. Trong trường hợp trên hợp đồng không ghi giá hoặc ghi giá thấp hơn bảng giá đất Nhà nước quy định thì thu theo bảng giá đất. Do vậy, việc hai bên chuyển nhượng cho nhau phải ghi đúng giá chuyển nhượng. Nếu không ghi đúng giá chuyển nhượng có nghĩa là đang trốn thuế.

Vấn đề đại biểu cho rằng thu tiền đất với giá cao nhưng đền bù thì giá thấp, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết các văn bản hướng dẫn không rõ ràng, cho nên dẫn đến các địa phương mỗi nơi áp dụng một kiểu, có tình trạng trả hồ sơ đi, trả hồ sơ lại nhiều lần và yêu cầu công dân, doanh nghiệp kê khai thuế nhiều lần vì giá đất gắn liền với mục đích sử dụng đất. Đối với đất ở, khi đền bù theo giá thoả thuận nếu doanh nghiệp lấy đất. Trong trường hợp cơ quan Nhà nước lấy đất thì đền bù theo giá của Nhà nước, nhưng giá của Nhà nước có hệ số điều chỉnh do UBND cấp tỉnh quy định cao hay thấp với nguyên tắc phải sát giá thị trường. Do đó, khi thu hồi đất, đền bù và nộp thuế, chuyển nhượng quyền sử dụng đất đều thực hiện theo mục đích sử dụng đất.

Giá bất động sản còn ở mức cao so với thu nhập của người dân

Tham gia trả lời chất vấn với Thống đốc Ngân hàng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, thị trường bất động sản là một trong những thị trường quan trọng của nền kinh tế, có vai trò quan trọng trong việc thu hút các nguồn lực, tạo ra các tài sản cố định cho nền kinh tế, thúc đẩy nhiều ngành kinh tế và các lĩnh vực khác cùng phát triển, đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho người dân. Thị trường bất động sản vẫn có nhiều khó khăn do tác động của dịch bệnh nhưng đã thích ứng và từng bước có chuyển biến, có dấu hiệu phục hồi và phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh những đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế đất nước và bảo đảm bảo an sinh xã hội, thị trường bất động sản đang bộc lộ rất nhiều hạn chế, bất cập, có những dấu hiệu chưa ổn định, chưa lành mạnh nổi lên như: hệ thống pháp luật chưa thực sự hoàn thiện, khó khăn về nguồn cung bất động sản, cơ cấu sản phẩm bất động sản chưa phù hợp, giá bất động sản liên tục tăng cao hơn so với thu nhập của người dân, các sàn giao dịch bất động sản hoạt động thiếu ổn định, hoạt động môi giới thiếu kiểm soát, quy hoạch còn nhiều bất cập ở các địa phương…

Để khắc phục những tồn tại hạn chế trên, Bộ Xây dựng đề xuất khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản để đảm bảo đồng bộ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc pháp lý, đảm bảo thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh. Đồng thời tăng cường quản lý thị trường bất động sản, tăng nguồn thu, nhất là tạo điều kiện thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, công nhân khu công nghiệp phân khúc thu nhập thấp. Theo dõi sát tình hình diễn biến thị trường bất động sản để kịp thời có biện pháp ổn định giá; kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong thủ tục đầu tư đất đai, quy hoạch xây dựng; bổ sung quy hoạch, bố trí đủ quỹ đất; kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, nhất là trái phiếu riêng lẻ.

Công khai hệ thống thông tin về nhà ở cho thị trường bất động sản; thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật; xử lý hành vi thông tin không chính xác, gây nhiễu loạn, tác động tiêu cực đến hoạt động thị trường tài chính, tín dụng, bất động sản.