Thổ Nhĩ Kỹ qua mặt Nga dùng kế hiểm đối với Syria?

Erdogan tuyên bố đưa quân sang Idlib để cứu dân Syria

Hôm 05/10, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã nêu điều kiện rút quân đội nước này khỏi Syria. Theo ông, các lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ sẽ rời khỏi Syria sau khi các cuộc “bầu cử tự do được tổ chức tại quốc gia này và mối đe dọa khủng bố bị loại bỏ”.

"Khi chủ nghĩa khủng bố bị đánh quỵ ở Syria và khi các cuộc bầu cử công bằng ở đất nước này được tổ chức, thì chúng tôi cũng sẽ rút quân” - Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan nói.

Theo nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, “người dân Idlib đã mời quân đội nước này hiện diện ở đó để lập lại trật tự”. “Cũng giống như ở Afrin, chúng tôi được nhân dân mời. Ở đâu có những người bị áp bức, chúng tôi sẽ đến đó" - ông Erdogan phát biểu tại một diễn đàn ở Istanbul.

Hiện nay, mặc dù về công khai Thổ Nhĩ Kỳ đang được coi là một bên tài trợ và trực tiếp giám sát Thỏa thuận ngừng bắn giữa quân chính phủ Syria với các nhóm phiến quân đối lập và khủng bố ở Idlib, trong khuôn khổ định dạng Astana (gồm Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran).

Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan trước đó đã đồng ý thiết lập một khu phi quân sự 9-12 dặm tại Idlib, dọc theo đường tiếp xúc của phe đối lập vũ trang và lực lượng chính phủ vào ngày 15 tháng 10.

Thỏa thuận đã được đề xuất để “ngăn chặn đổ máu trong khu vực”, khi chính phủ Syria đang chuẩn bị một cuộc tấn công để giải phóng hoàn toàn tỉnh Idlib từ tay các nhóm phiến quân đối lập và tổ chức khủng bố Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), tức chi nhánh al-Qaeda Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ đang mượn tay Nga để âm mưu chiếm đất Syria lâu dài

Theo thỏa thuận Astana đạt được trước đó, Nga và Iran đã giao cho Thổ Nhĩ Kỳ quyền giám sát thỏa thuận ngừng bắn ở Idlib và chính quyền Ankara đã lấy đó làm cơ sở để điều động lực lượng sang Syria lập 11 trạm quan sát xung quanh tỉnh này.

Tuy nhiên, hành động tung hàng nghìn quân và hàng trăm xe tăng vào lãnh thổ Syria lập 11 trạm giám sát ngừng bắn ở Idlib của Ankara lại bị chính quyền Damascus coi là “hành động xâm lược”, một số quan chức chính quyền Assad còn gọi Thổ Nhĩ Kỳ là “kẻ bảo kê cho khủng bố ở Idlib”.

Bất chấp việc Moscow kêu gọi Ankara phải thể hiện sự kiềm chế và tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ của Syria, chính quyền của ông Assad đã lên án các hành động của Thổ Nhĩ Kỳ ở al-Bab và Afrin, và tuyên bố rằng lãnh thổ này là một phần không thể tách rời của Syria.

Vậy nguyên nhân vì sao mà giữa Moscow và Damascus lại có những mâu thuẫn về vấn đề này? Liệu nó có hậu quả gì đối với Syria hay không?

Giới chuyên gia phân tích cho rằng, mặc dù không hoàn toàn đồng ý với những chủ trương của Nga nhưng Damascus chưa thể làm trái ý Moscow; Thổ Nhĩ Kỳ chính là mối họa rất lớn đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Syria, thậm chí mối họa này còn lớn hơn cả Mỹ.

Điều này không chỉ thể hiện qua những hành động quân sự trái phép trong lãnh thổ Syria trong thời gian qua của Thổ Nhĩ Kỳ, mà còn thể hiện ở những tuyên bố can thiệp trắng trợn vào công việc nội bộ của Syria mà giới chức lãnh đạo Ankara thường xuyên nêu ra.

Thổ Nhĩ Kỳ tạo cớ can thiệp quân sự vào Syria

Vào tháng 8 năm 2016, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu Chiến dịch Lá chắn Euphrates (Operation Euphrates Shield) chống lại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS), với sự tham gia của hơn 10 nhóm phiến quân thuộc phe đối lập Syria là Quân đội Syria Tự do (FSA).

Cuối tháng 3 năm 2017, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yıldırım đã thông báo về việc hoàn thành chiến dịch.

Kết quả là Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và FSA đã chiếm các thị trấn biên giới Azaz, Jarablus ở miền bắc Syria giáp với biên giới Thổ Nhĩ Kỳ (phía bắc Aleppo), cũng như thị trấn Al-Bab ở miền Trung Aleppo, tiến sâu vào vùng lãnh thổ phía Bắc của Syria tới gần 40km.

Vào ngày 20 tháng 1 năm 2018, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thông báo bắt đầu Chiến dịch quân sự tiếp theo ở phía Tây Bắc Syria mang tên “Chiến dịch Cành ô liu” (Operation Olive Branch), chống lại tổ chức dân quân người Kurd ở Khu tự trị (tự xưng) của người Kurd Syria ở Afrin, Aleppo.

Cùng hoạt động với Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là các nhóm phiến quân của FSA, lực lượng phiến quân chống chính phủ lớn nhất ở Syria.

Vào ngày 18 tháng 3, Erdogan đã thông báo, họ đã đánh đuổi lực lượng của các Đơn vị bảo vệ Nhân dân (YPG) khỏi thành phố Afrin, kiểm soát hoàn toàn thành phố này và giao nó cho FSA quản lý.

Mặc dù núp dưới ngọn cờ chống khủng bố, nhưng khi chiếm được đất đai của Syria từ tay IS và người Kurd, Thổ Nhĩ Kỳ đã không trao trả cho chính quyền Assad mà hỗ trợ FSA thành lập chính quyền địa phương và xây dựng lực lượng Cảnh sát Syria Tự do (FSP) để quản lý và bảo đảm an ninh trong các khu vực chiếm đóng.

Chính quyền Ankara tuyên bố rằng, họ không chiếm đất Syria, không xâm lược Syria; những phần đất đó đã được trao trả lại cho “người dân Syria”, những người đã kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ mang quân sang giải cứu họ như lời ông Erdogan đã trình bày ở trên.

Thổ Nhĩ Kỳ đang bảo kê cho các nhóm phiến quân đối lập ở Idlib và phía Bắc Syria

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm 05/10 lại tiếp tục tuyên bố rằng, ông sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh với Nga, Đức và Pháp vào tháng 10 hoặc tháng 11, đồng thời “tiếp tục tìm kiếm một giải pháp với người dân Syria, chứ không phải Chính phủ Syria”.

Vậy thì “nhân dân Syria” như trong tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ có nội hàm như thế nào? Đó chính là các nhóm phiến quân đối lập và khủng bố al-Qaeda Syria (tức HTS), tức là tất cả các lực lượng chống chính quyền của ông Assad, chứ không phải là những người dân Syria đích thực.

Như vậy, cái gọi là “lời thỉnh cầu của nhân dân Syria ở Aleppo, Idlib” chỉ là sự bịa đặt trắng trợn để Ankara tạo cớ can thiệp quân sự vào Syria, bảo vệ các nhóm phiến quân đối lập và khủng bố tránh khỏi sự tiêu diệt của quân chính phủ chiếm đất Syria và biến chúng thành người bảo vệ hòa bình cho Syria.

Còn cái thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ về vùng đệm phi quân sự giữa lực lượng chính phủ Syria và phe đối lập ôn hòa chính là cái bùa hộ mệnh cho các nhóm phiến quân đối lập FSA, Ahrar al-Sham …, và nhóm khủng bố al-Qaeda Syria là Hay’at Tahrir al-Sham tránh khỏi bị tiêu diệt. Đồng thời, nó lại là cái vòng kim cô trói tay lực lượng của ông Assad, không cho họ tấn công giải phóng tỉnh Tây Bắc của đất nước.

Trong những tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ tung ra thời gian qua, từng lời, từng chữ của ông Erdogan đều có những ẩn ý chết người mà sau này nếu Nga không tỉnh táo, nó sẽ là cái bẫychết với Syria.

Trong bài sau chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về những mưu đồ của Thổ Nhĩ Kỳ trong giai đoạn về sau và vai trò của Nga trong vấn đề này.

Thổ Nhĩ Kỳ tin nhà báo Saudi \'bị sát hại tại lãnh sự quán\' bởi sát thủ Cơ quan điều tra Thổ Nhĩ Kỳ tin rằng một nhóm 15 người từ Saudi Arabia đã "thủ tiêu" ông Jamal Khoshoggi, nhà báo thường ...

Nga, Thổ Nhĩ Kỳ có thể bắt tay đối phó dân quân người Kurd ở Syria Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể phối hợp tác chiến với Nga chống lại dân quân do Mỹ hậu thuẫn ở miền đông Syria.