Đường trên cao, bao giờ?

Sơ đồ 5 dự án đường trên cao tại TP.HCM

Hơn một thập niên vẫn còn trên giấy

Theo quy hoạch phát triển giao thông vận tải được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, chậm nhất đến năm 2020, TP.HCM xây dựng xong tổng cộng 5 tuyến đường bộ trên cao với tổng chiều dài là 70,7 km.

5 tuyến đường này sẽ liên thông nhau để giải quyết giao thông ở các trục có lưu lượng xe cộ lớn. Tuy nhiên từ khi lên kế hoạch vào năm 2005, TP vẫn chưa có tuyến nào được đầu tư xây dựng.

Dự án tuyến đường bộ trên cao số 1 được đánh giá có thể xây dựng sớm nhất, trước đây TP giao cho Tập đoàn GS E&C (Hàn Quốc) nghiên cứu, đầu tư theo hình thức BOT. Đến năm 2009, do một số khó khăn, nhà đầu tư đã xin rút khỏi dự án. Sau đó, Công ty CP bê tông 620 Châu Thới đề xuất nghiên cứu đầu tư dự án, thời gian thực hiện 4 năm với 30% vốn nhà nước và 70% vốn từ nhà đầu tư, nhưng rồi cũng đề nghị chấm dứt tham gia dự án.

Dự án tuyến đường trên cao số 2, năm 2008 TP giao cho Tập đoàn Wijaya Baru Global Berhad (Malaysia) nghiên cứu xây dựng. TP cũng giao Tổng công ty xây dựng số 1 nghiên cứu đầu tư dự án xây dựng tuyến đường trên cao số 4. Tuy nhiên, đến nay tuyến số 4 vẫn còn trên giấy. Còn tuyến đường trên cao số 3 cũng chưa có nhà đầu tư nào xin được triển khai thực hiện.

Như vậy, sau gần 12 năm, đến nay 5 tuyến đường trên cao tại TP.HCM vẫn còn nằm trên giấy.

Kẹt vì vốn, vì đất

Ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc Sở GTVT TP.HCM, khẳng định về mặt kỹ thuật thì việc xây dựng các tuyến đường trên cao không gặp khó khăn gì. Tuy nhiên, khó khăn nhất là phương án tài chính để hoàn vốn. Hầu hết dự án đường trên cao đều đòi hỏi vốn lớn, mỗi dự án đều trên 10.000 tỉ đồng, chưa kể giải phóng mặt bằng… Trong khi đó, việc thu phí xe lưu thông chỉ đủ khoảng 20% so với tổng vốn đầu tư nên nhiều nhà đầu tư e ngại.

Còn theo kỹ sư cao cấp Hà Ngọc Trường, Hội Cầu đường cảng TP.HCM, hầu hết dự án đều thu hồi vốn theo hình thức BT hoặc BOT. Dự án BT thì nhà đầu tư muốn “đổi đất lấy hạ tầng” như dự án đường trên cao số 1 nhưng TP.HCM lại đang bí quỹ đất, thậm chí không còn quỹ đất. TP cũng đang cần dành quỹ đất cho các dự án hạ tầng thiết yếu khác như các bãi đậu xe công cộng… Dự án BOT (như dự án đường trên cao số 5) hiện cũng không sáng sủa gì hơn. Đặc biệt, trong tình hình nhiều dự án BOT thiếu minh bạch hiện nay, nhiều dự án phải tạm dừng để kiểm tra.

Xây trước tuyến số 5 và số 1

Năm 2016, liên danh 4 nhà đầu tư trong nước gồm Công ty đầu tư phát triển và quản lý hạ tầng giao thông Cửu Long (CIPM Cửu Long), Công ty CP đầu tư phát triển hạ tầng 620, Công ty CP đầu tư xây dựng giao thông Phương Thành, Công ty CP kỹ thuật nền móng và công trình ngầm FECON... đã trình đề xuất đầu tư dự án đường trên cao số 5. Trả lời Thanh Niên, ông Diệp Bảo Tuấn, Trưởng phòng đầu tư kinh doanh - CIPM Cửu Long (đại diện nhóm nhà đầu tư trên), cho biết các doanh nghiệp vẫn đang đợi Sở GTVT xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực các nhà đầu tư có hồ sơ đề xuất, sau đó trình UBND TP xem xét. Hiện có 2 liên danh nhà đầu tư đã tham gia đề xuất đầu tư đường trên cao số 5.

Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 17.000 tỉ đồng, xây dựng tuyến đường dài 30,5 km, rộng 17,5 m cho 4 làn ô tô, điểm đầu là nút giao QL1 - xa lộ Hà Nội đi theo QL1 đến điểm cuối đường Tân Tạo - Chợ Đệm, dài 30,4 km.

Dự án sẽ đầu tư theo hình thức BOT, dự kiến thi công giai đoạn 1 năm 2017 - 2019 và giai đoạn 2 năm 2020 - 2022. Thời gian hoàn vốn thu phí khoảng 25 năm, bắt đầu từ năm 2020.

Đến năm 2017, Công ty cổ phần đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII) đề xuất xây dựng đường trên cao số 1. Chiều 21.8, trả lời Thanh Niên, ông Lê Quốc Bình, Tổng giám đốc CII, xác nhận công ty đã hoàn thành thiết kế xây dựng và trình dự án tuyến đường trên cao số 1 lên UBND TP. Trong tuần này, Chủ tịch UBND TP sẽ chính thức nghe báo cáo kế hoạch xây dựng.

Theo thiết kế, tuyến đường bắt đầu từ đường Cộng Hòa - Trần Quốc Hoàn - Phan Thúc Duyện - Hoàng Văn Thụ - Phan Đăng Lưu - Phan Xích Long nối đến cầu Phú An (qua các quận Tân Bình, Phú Nhuận, Bình Thạnh) dài khoảng 9,5 km, rộng 17,5 m cho bốn làn xe lưu thông.

Dự án có tổng vốn đầu tư đến 21.500 tỉ đồng, trong đó vốn đền bù giải tỏa khoảng 10.000 tỉ đồng.

Đại diện Sở GTVT TP.HCM đánh giá, dự án đường trên cao số 1 được xác định là một trong những dự án trọng điểm giải quyết ùn tắc giao thông trong khu vực nội ô, tại cửa ngõ sân bay Tân Sơn Nhất.