Chưa đầy 3 tháng nữa, đội tuyển bơi Việt Nam sẽ bước vào chiến dịch SEA Games 31. Ở giải đấu trên sân nhà, những kình ngư Việt Nam xác định mục tiêu đảm bảo vị trí thứ nhì toàn đoàn. Đằng sau đích ngắm khiêm tốn đó là vô vàn khó khăn đội tuyển đang phải trải qua, và điều khó nhất lại đến từ việc thiếu thốn... tài năng.
Trên đà chững lại
Ở 3 kỳ SEA Games gần nhất, đội tuyển bơi của chúng ta đều đứng vị trí thứ 2 toàn đoàn. Đó được xem là thành công lớn của những kình ngư Việt Nam bởi 2 nguyên nhân sau. Thứ nhất, đội tuyển bơi Singapore vẫn quá mạnh so với phần còn lại của Đông Nam Á. Thứ hai, sau khi để mất ngôi vị Á quân vào tay Việt Nam, những quốc gia khác như Malaysia, Thái Lan, Philippines và Indonesia đều đầu tư rất mạnh những năm gần đây.
Chưa có vận động viên Việt Nam nào đủ tầm thay thế Hoàng Quý Phước trong 10 năm qua
Tấm huy chương vàng Olympic Rio của Joseph Schooling chỉ phản ánh phần nào sức mạnh của bơi lội Singapore ở thời điểm hiện tại. Ngay cả khi Schooling không còn ở phong độ đỉnh cao như trước, đảo quốc sư tử vẫn còn rất nhiều kình ngư đủ sức thay thế anh. Trên thực tế ở SEA Games 2019, 3/4 huy chương vàng (HCV) của Schooling đến từ những nội dung bơi đồng đội. Ở giải đấu 3 năm trước, Singapore giành tới 23 HCV.
Khi Schooling sa sút, bơi lội Singapore vẫn còn có Quah Zheng Wen thi đấu bền bỉ khi anh giành tới 6 HCV. Kỳ SEA Games 3 năm trước cũng là cơ hội để họ trình làng 2 gương mặt mới toanh là Jonathan Tan (HCV 50m tự do nam) và Darren Chua (5 HCV). Chị gái Quah Zheng Wen là Quah Ting Wen cũng giành tới 6 HCV ở kỳ SEA Games gần nhất. Cô còn gây chú ý bằng việc bơi 2 lượt ở các nội dung tiếp sức, thay vì 1 lượt như các vận động viên (VĐV) khác.
Có thể ví Singapore là một đội tuyển bơi mạnh toàn diện, còn Việt Nam chủ yếu dựa vào một vài cá nhân nhất định. Điều đó đặc biệt chính xác với tuyển nữ Việt Nam, nơi 1 người giành quá nửa số HCV ở các kỳ bơi lội SEA Games: Nguyễn Thị Ánh Viên. Điều đó được thể hiện rõ hơn cả ở giải bơi vô địch quốc gia, nơi một mình Ánh Viên giành số huy chương nhiều hơn tất cả các đoàn thể thao khác tham dự.
Nếu như Singapore luôn có lớp VĐV mới kế cận thế hệ cũ tung hoành ở đường đua xanh, thì Việt Nam lại không làm được như vậy. Ở các nội dung bơi bướm và bơi tự do cự ly ngắn nam, hơn 10 năm qua chúng ta chỉ có một người đủ sức cạnh tranh HCV là kình ngư Hoàng Quý Phước. Tại các nội dung bơi của nữ, Ánh Viên gần như là niềm hy vọng duy nhất để đạt thành tích đáng kể suốt 1 thập niên.
Lặp lại sai lầm
"Sau Ánh Viên, Việt Nam không còn VĐV nào đủ khả năng cày ải 4-6 HCV ở một kỳ SEA Games cả", đó là nhận xét thẳng thắn của ông Đinh Việt Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Thể thao dưới nước. 6 HCV, 2 huy chương bạc Ánh Viên giành được ở SEA Games 2019 là nỗ lực phi thường của kình ngư người Cần Thơ trong bối cảnh cô đã dần bước qua thời kỳ đỉnh cao. Điều tương tự cũng diễn ra ở các nội dung bơi cự ly ngắn của nam, nơi Hoàng Quý Phước vẫn không có đối thủ trong nước.
Cá nhân Ánh Viên đã phải nhận rất nhiều chỉ trích vì thành tích dưới mức kỳ vọng tại Olympic Tokyo. Việc đó mở ra câu hỏi nghi vấn về khoản đầu tư tiền tỷ dồn vào kình ngư này trong thời gian dài với mục tiêu giành huy chương ở Thế vận hội. Nhưng ở một góc độ nào đó, chúng ta cần nhìn nhận thẳng thắn một sự thật khác: Ánh Viên đã phải cày ải quá nhiều cho thành tích ở cấp độ quốc gia lẫn châu lục.
Hiện tại Ánh Viên đang có cuộc sống bình yên sau khi rời đội tuyển
Thông thường một VĐV bơi sẽ chỉ tập trung vào một nội dung để có thành tích cao nhất, đúng với câu "một nghề cho chín còn hơn chín nghề". Schooling đặc biệt mạnh về bơi bướm, còn Quý Phước nổi tiếng là kiện tướng bơi tự do cự ly ngắn. Một VĐV thành thạo nhiều kiểu bơi như Michael Phelps, họ sẽ tập trung chinh phục huy chương ở các nội dung bơi tự do, bơi bướm và bơi hỗn hợp. Xét về mức độ đa năng, Ánh Viên hơn hẳn những người đàn anh nói trên.
Trong quá khứ, Ánh Viên đã giành HCV SEA Games ở mọi thể loại bơi, bao gồm cả bơi ngửa và bơi ếch! Việc phải cày ải ở quá nhiều nội dung, bao gồm cả những cự ly ngắn, trung bình và dài khiến Ánh Viên không thể tập trung vào nội dung thế mạnh của mình là bơi hỗn hợp. Tài năng của Ánh Viên là điều không ai phủ nhận, nhưng áp lực thành tích ở khu vực đã khiến bơi lội Việt Nam không thể có một VĐV giành huy chương ở Olympic.
Điều đáng buồn hơn cả trong câu chuyện của Ánh Viên là đây không phải lần đầu tiên bơi lội Việt Nam mắc sai lầm. Trước Ánh Viên, Quý Phước cũng từng được đánh giá là một VĐV có nhiều triển vọng giành huy chương ở đấu trường châu lục và thế giới. Đáng buồn là những chuyến tập huấn không được chuẩn bị kỹ lưỡng, cũng như việc đầu tư thiếu bài bản khiến Phước, Viên chưa thể đạt đến ngưỡng kỳ vọng.
Nỗ lực bằng mọi giá
Hiện tại, 9 thành viên đội tuyển bơi Việt Nam đã sang Hungary tập luyện chuẩn bị cho SEA Games 31. Chuyến đi này kéo dài 2 tháng, và sự chú ý được đổ dồn vào 2 gương mặt được kỳ vọng thay thế Ánh Viên là Phạm Thị Vân và Lê Thị Mỹ Thảo. Trong quá khứ, bơi lội Việt Nam từng có những VĐV được kỳ vọng sát cánh bên cạnh Ánh Viên như Ngọc Quỳnh, Phương Trâm nhưng họ không thể thi đấu thành công như mong đợi.
Ánh Viên không còn ở đội tuyển quốc gia, nhưng vẫn nổi trội ở nhiều nội dung bơi
Ở tuổi 26, Mỹ Thảo là một trong những cựu binh ở đội tuyển bơi Việt Nam. Cô được nhắc tên khá ít, chủ yếu từ những lần chiến thắng Ánh Viên ở giải vô địch quốc gia. Mỹ Thảo chỉ thi đấu nổi trội ở nội dung bơi bướm. Người còn lại, Phạm Thị Vân mới chỉ 17 tuổi. Cô được đánh giá có tiềm năng phát triển lớn, nhưng việc đặt quá nhiều kỳ vọng vào một VĐV tuổi teen sẽ mang nhiều hệ lụy lâu dài.
Vì lý do kể trên, áp lực giành huy chương vàng ở SEA Games 31 sẽ dồn cả lên vai những VĐV nam như Huy Hoàng (bơi tự do cự ly dài và trung bình), Thanh Bảo (bơi ếch), Lê Nguyễn Paul (bơi ngửa), Hưng Nguyên, Kim Sơn (bơi hỗn hợp). Hoàng Quý Phước không còn ở phong độ đỉnh cao như trước, thế nên anh sẽ mạnh ở những nội dung thi đấu tiếp sức đồng đội. Là người có thâm niên ở tuyển bơi Việt Nam, Phước còn như một người đàn anh kết nối toàn đội.
Ngoài việc cử 9 VĐV trọng điểm đi tập huấn nước ngoài, đội tuyển bơi Việt Nam sẽ chọn những gương mặt xuất sắc nhất để tranh tài tại SEA Games ở Giải bơi - lặn vô địch quốc gia bể 25 mét. Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp, giải đấu quan trọng nhất để chuẩn bị cho SEA Games 31 của bơi lội Việt Nam vẫn diễn ra đúng như dự kiến. Đây có thể là cơ hội để chúng ta tìm ra một số tài năng mới bên cạnh những VĐV kỳ cựu.
Theo Tổng cục Thể dục thể thao, bơi lội Việt Nam sẽ cử 30 vận động viên tranh tài ở SEA Games 31. Bên cạnh việc thi đấu để giành huy chương, việc SEA Games được tổ chức trên sân nhà cũng là cơ hội tốt để chúng ta đưa nhiều VĐV ra đấu trường khu vực cọ xát, học hỏi, nâng cao kinh nghiệm thi đấu. Trong bối cảnh khó khăn bủa vây, tin vui hiếm hoi đến với bơi lội Việt Nam trước thềm SEA Games 31 là việc Joseph Schooling và Quah Zheng Wen sẽ không tham gia giải đấu này.
Hiện tại, Schooling và Quah đang trong thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự. Ngoài ra, với kinh nghiệm thi đấu đỉnh cao nhiều năm, họ được quy hoạch để tranh tài ở đấu trường ASIAD và Đại hội Thể thao Khối thịnh vượng chung. Thay thế Schooling và Quah sẽ là những thành viên thuộc đội tuyển trẻ. Đây có thể là cơ hội giúp bơi lội Việt Nam tăng khả năng giành huy chương ở 1-2 nội dung.
Ánh Viên làm gì khi không tập trung đội tuyển quốc gia?
Thay vì đến Hungary tập huấn dài ngày như nhiều đồng đội khác, kình ngư Nguyễn Thị Ánh Viên đang tận hưởng những ngày không có áp lực của một tuyển thủ quốc gia. Tuy nhiên, việc rời đội tuyển không có nghĩa cường độ tập luyện của Ánh Viên giảm xuống. Cô vẫn duy trì tập cùng các huấn luyện viên ở đoàn Quân đội. Trong dịp nghỉ Tết Nguyên đán, Ánh Viên "xông nước đầu năm" vào ngày mùng 3 Tết. Nhiều khả năng cô sẽ tiếp tục tranh tài ở Giải bơi - lặn vô địch quốc gia bể 25 mét tại Thừa Thiên - Huế.
Việc tập luyện thường xuyên giúp Ánh Viên vẫn ở một đẳng cấp hoàn toàn vượt trội so với những VĐV khác. Tại giải bơi vô địch quốc gia hồi cuối năm ngoái, Ánh Viên giành 10/16 HCV cho đoàn Quân đội, nhiều hơn 2 đoàn xếp sau cộng lại là Đà Nẵng (6 HCV) và Long An (3 HCV). Ngoài việc tập luyện và thi đấu, Ánh Viên cũng dành thời gian trực tiếp tham gia đứng lớp ở CLB bơi của mình. Ánh Viên thường trực tiếp đứng lớp, giao lưu cùng các học viên vào chiều Chủ nhật hàng tuần.
Trong quá khứ, Ánh Viên từng nói mở một CLB dạy bơi là ước mơ cô từng ấp ủ từ lâu, nhưng phải đến gần đây mới trở thành hiện thực. Sau quãng thời gian dài phải tập luyện ở nước ngoài, giờ là lúc Ánh Viên có thêm thời gian cho bản thân mình và gia đình. Đó cũng là nguyện vọng của gia đình Ánh Viên khi trước đây chỉ có thể nhìn mặt con gái 1-2 lần mỗi năm.
Đơn Ca
 Quảng Ninh tích cực chuẩn bị cơ sở vật chất phục vụ SEA Games 31 |
 Bóng bàn Việt Nam có tân Chủ tịch trước thềm SEA Games 31 |
