Năm 2022, cộng đồng doanh nghiệp (DN) đang mong chờ những giải pháp đột phá cùng chính sách tài khóa, tiền tệ phù hợp hỗ trợ DN phục hồi sản xuất, tăng trưởng, tiếp tục phục hồi nền kinh tế vận hành ổn định trở lại, đảm bảo tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021 – 2025 từ 6,5 – 7%. Vậy hệ thống giải pháp đó là gì? Chuyên mục Trò chuyện Chủ nhật của Báo CAND đã có cuộc trò chuyện, trao đổi với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng xung quanh vấn đề này.
Năm 2021 mặc dù ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID – 19 nhưng Việt Nam vẫn ghi nhận nhiều điểm sáng sau những nỗ lực khắc phục hậu quả sau dịch, nỗ lực vươn lên của cả hệ thống chính trị. Năm 2022, cộng đồng DN đang mong chờ những giải pháp đột phá cùng chính sách tài khóa, tiền tệ phù hợp hỗ trợ DN phục hồi sản xuất, tăng trưởng, tiếp tục phục hồi nền kinh tế vận hành ổn định trở lại, đảm bảo tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021 – 2025 từ 6,5 – 7%. Vậy hệ thống giải pháp đó là gì?
Đầu xuân năm mới, Chuyên mục Trò chuyện Chủ nhật của Báo CAND đã có cuộc trò chuyện, trao đổi với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng xung quanh vấn đề này.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng.
PV: Trong tháng đầu năm Nhâm Dần, nền kinh tế đã ghi nhận những điểm khởi sắc, tích cực. Vậy, đây có thể là tiền đề tốt để kinh tế phục hồi trong năm 2022 không thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Tại Kỳ họp bất thường của Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15 về các chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 Luật, chủ trương đầu tư dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025… Các quyết định này có ý nghĩa lớn trong tháo gỡ các vướng mắc trong đầu tư, sản xuất kinh doanh, xây dựng kết cấu hạ tầng chiến lược, tạo sức lan tỏa, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, tình hình phòng, chống dịch COVID-19 có nhiều chuyển biến tích cực.
Đặc biệt, các địa phương thuộc khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam ghi nhận số ca mắc thấp, nhiều địa phương đã hạ cấp độ dịch. Các hoạt động kinh tế - xã hội dần được phục hồi, tổ chức phù hợp với tình hình dịch bệnh. Hoạt động sản xuất kinh doanh tiếp tục đà phục hồi tích cực, số DN đăng ký mới và quay trở lại thị trường cao nhất từ trước đến nay: Tăng 28,9% và 194% so với cùng kỳ năm 2021, thể hiện kỳ vọng và niềm tin của cộng đồng DN đối với triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế và những giải pháp hỗ trợ được ban hành. Tình hình kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, đây là những yếu tố tích cực để nền kinh tế vận hành ổn định trở lại trong trạng thái bình thường mới.
Có tới 350.000 tỷ đồng để phục hồi nền kinh tế
PV: Bộ trưởng có thể chia sẻ cụ thể hơn về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội vừa được Chính phủ phê duyệt. Bộ KH&ĐT đã xây dựng những giải pháp gì để thực hiện kế hoạch này?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội được đưa ra thảo luận tại kỳ họp bất thường của Quốc hội vào cuối năm 2021. Trước đó, Bộ KH&ĐT đã hoàn thiện dự thảo chương trình trình Chính phủ, tập trung vào các nhóm trọng tâm: Tập trung mở cửa nền kinh tế gắn với phòng, chống dịch theo Nghị quyết số 128-NQ/CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ ban hành quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”.
Việc mở cửa sẽ chắc chắn, an toàn, có lộ trình và phù hợp với chiến lược chống dịch và khả năng tiêm vaccine cũng như nguồn cung thuốc điều trị, trang thiết bị y tế; tăng tính chủ động cho doanh nghiệp. Đồng thời, hỗ trợ an sinh xã hội và tạo việc làm cho người lao động.
Hỗ trợ phục hồi cho DN, gồm hỗ trợ sức chống chịu đặc biệt ở một số lĩnh vực bị tác động mạnh mẽ… Bên cạnh đó, tiếp tục cải cách thể chế, thủ tục hành chính, môi trường đầu tư kinh doanh; có chính sách quản trị rủi ro, gắn với ổn định kinh tế vĩ mô.
Đối với Việt Nam, gói hỗ trợ phải có quy mô đủ lớn, thời gian phù hợp, bảo đảm kinh tế vĩ mô, kết hợp linh hoạt chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ; gắn kết chặt chẽ với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chính sách tái cơ cấu nền kinh tế; tính toán đến cả những tác động trong ngắn hạn, dài hạn. Đồng thời, hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm khả thi, hiệu quả... để nền kinh tế phục hồi, phát triển nhanh theo tinh thần thích ứng an toàn, linh hoạt, phòng chống dịch hiệu quả, bảo đảm thực hiện mục tiêu tăng trưởng trong giai đoạn 2020 - 2025 đã đề ra. Ngoài ra, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng giai đoạn 2021 - 2025 từ 6,5 - 7%, ổn định kinh tế vĩ mô cũng như các cân đối lớn của nền kinh tế, nuôi dưỡng và củng cố các nguồn thu. Bên cạnh đó, đảm bảo an sinh xã hội của người dân, người nghèo, các đối tượng yếu thế.
PV: Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội sẽ có tác động nhanh chóng đến nền kinh tế. Các chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình có quy mô nguồn lực lớn như vậy sẽ tác động như thế nào tới tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong năm 2022, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Sự hồi phục và phát triển bứt phá của năm 2022 chính là nền tảng, tạo đà thuận lợi cho cả chặng đường phát triển sắp tới của đất nước. Vì vậy, đây là năm có ý nghĩa hết sức quan trọng. Tôi có niềm tin chắc chắn vào sự phục hồi mạnh mẽ của kinh tế Việt Nam trong năm 2022 để nhanh chóng quay lại quỹ đạo phát triển. Nền tảng cho sự phục hồi, trước hết là chúng ta đã ban hành nhiều văn kiện, tài liệu quan trọng, có ý nghĩa chiến lược, là khung khổ, định hướng để phát triển đất nước, tạo cơ sở cho việc xây dựng và thực hiện các chính sách, giải pháp, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Nền kinh tế vẫn giữ được những nền tảng cơ bản để phục hồi nhanh, phát triển bền vững; ổn định kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn được đảm bảo, còn dư địa thực hiện các chính sách phục hồi, phát triển kinh tế.
Điều quan trọng là chúng ta có sự đoàn kết, thống nhất trong toàn hệ thống chính trị và có quyết tâm cao nhất để thực hiện các mục tiêu đề ra. Bên cạnh đó, Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội sẽ có tác động nhanh chóng đến nền kinh tế. Các chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình có quy mô nguồn lực lớn, lên đến khoảng 350 nghìn tỷ đồng, tập trung thực hiện trong hai năm 2022-2023. Đây là nguồn lực bổ sung lớn cho nền kinh tế để hỗ trợ DN, người dân vượt qua khó khăn của dịch bệnh, thực hiện các công trình hạ tầng quan trọng, cấp bách để củng cố và tạo động lực bền vững cho nền kinh tế, không chỉ trong năm 2022 mà cả các năm tiếp theo sẽ có tác động nhanh chóng đến nền kinh tế. Về phía nhà đầu tư nước ngoài vẫn giữ niềm tin vào môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam, thể hiện ở số vốn đầu tư cam kết lên đến 31,5 tỷ USD. Đây là nguồn lực quan trọng hỗ trợ cho tăng trưởng cũng như góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
PV: Xin Bộ trưởng cho biết các giải pháp trọng tâm hỗ trợ DN sẽ được triển khai thực hiện trong Chương trình phục hồi kinh tế và phát triển kinh tế giai đoạn 2022-2023?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do tác động tiêu cực của dịch COVID-19, hỗ trợ DN ổn định sản xuất, kinh doanh, hồi phục và tạo đà phát triển trong thời gian tới, Bộ KH&ĐT đã tham mưu cho Đảng, Quốc hội, Chính phủ giải pháp trọng tâm hỗ trợ DN và sẽ được triển khai thực hiện trong Chương trình phục hồi kinh tế và phát triển kinh tế giai đoạn 2022-2023, sẽ tập trung vào các nhóm giải pháp sau đây:
Thực hiện hiệu quả các chính sách, giải pháp hỗ trợ tăng tính thanh khoản cho DN như: Tiếp tục chính sách giãn, hoãn thời gian nộp thuế cho DN; giảm thuế, phí, các khoản phải nộp; cắt giảm chi phí cho DN; thực hiện chính sách cấp bù lãi suất cho các DN trong những ngành nghề bị tác động mạnh bởi dịch bệnh COVID-19 và những nhóm ngành trọng tâm ưu tiên phát triển để tạo đà phục hồi cho kinh tế.
Hỗ trợ tái cấu trúc DN, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong DN, nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững…
Tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh bình đẳng thuận lợi cho DN: Rà soát, sửa đổi các quy định chồng chéo, mâu thuẫn để tháo gỡ vướng mắc cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Công khai, minh bạch các định hướng, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, các cơ chế chính sách để định hướng cho DN đầu tư theo quy hoạch, kế hoạch phát triển và bảo đảm quyền lợi đầu tư, giảm rủi ro kinh doanh.
PV: Theo Bộ trưởng, thời gian tới cần tập trung nhất về vấn đề gì?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Theo tôi, trong thời gian tới, chúng ta cần tập trung về phía cung, DN rất khó khăn về đầu ra, chúng ta hỗ trợ cho các DN có thể tiếp cận được đầu ra. Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ lãi suất thiếu đồng bộ với các chính sách tiền tệ và các chính sách tài khóa khác đã làm giảm hiệu quả, dẫn đến trục lợi chính sách.
Ví dụ như vay vốn rồi gửi ngân hàng khác để hưởng chênh lệch. Tiền không chảy vào sản xuất mà chảy vào chứng khoán, bất động sản do chúng ta kiểm soát không chặt chẽ. Điều này gây ra nhiều ảnh hưởng về ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát tăng cao trong thời kỳ này. Năm 2010, lạm phát của chúng ta là 9,2% còn năm 2011 là 18,6%.
Việc đầu tư dẫn đến dàn trải, nợ đọng, lãng phí, đình hoãn và nhiều dự án đến năm 2011 chúng ta dừng lại và cho đến nay không giải quyết được hậu quả. Nhiều gói hỗ trợ lãi suất đến nay chưa quyết toán được và để lại các hệ lụy rất lớn.
Chính vì vậy, gói kích thích kinh tế giai đoạn tới phải thực hiện đồng bộ, hiệu quả, kịp thời, bảo đảm ổn định. Tôi cho rằng hỗ trợ phải có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào một số ngành, lĩnh vực có khả năng phục hồi; hỗ trợ cho dòng tiền và ổn định tài chính và huy động các nguồn lực quốc tế khác. Đặc biệt, phải có kiểm soát rủi ro, có giám sát chặt chẽ trong thực hiện.
Chúng ta phải có chương trình tổng thể về phục hồi kinh tế với quy mô đủ lớn, đủ khả năng vay - trả và khả năng hấp thụ của nền kinh tế. Bây giờ chúng ta giải ngân đầu tư công còn chưa hết, vậy sắp tới có một gói kích cầu đầu tư thì phải làm sao giải ngân kịp trong hai năm 2022 - 2023. Đây cũng là một thách thức đang đặt ra.
PV: FDI tiếp tục là dòng vốn đặc biệt quan trọng cho tăng trưởng, vậy Việt Nam cần làm gì để duy trì đà tăng trưởng như hiện nay, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Trong năm 2021, mặc dù dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp nhưng cả năm 2021, vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đạt 31,15 tỷ USD, tăng 9,2% so với cùng kỳ năm 2020. Điều này cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài đang đặt niềm tin rất lớn vào môi trường đầu tư Việt Nam. Để tiếp tục có sức hấp dẫn nhằm thu hút đầu tư nước ngoài trong thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục rà soát, điều chỉnh kịp thời chính sách đầu tư nước ngoài cho phù hợp và theo kịp với những biến động của kinh tế toàn cầu và những thay đổi trong chiến lược thu hút FDI của các nước trên thế giới; đồng thời tạo môi trường đầu tư kinh doanh cạnh tranh, thông thoáng, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về chính sách để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động của các DN, nhà đầu tư…
Đặc biệt, Chính phủ cần xây dựng các quy định, tiêu chuẩn như một bộ lọc mới nhằm lựa chọn các nhà đầu tư nước ngoài có công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường, có năng lực, khả năng chống chịu sức ép từ bên ngoài để phát triển bền vững và bảo đảm an ninh quốc gia của đất nước.
PV: Vậy, giải pháp nào để phục hồi kinh tế Việt Nam trong năm 2022, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Năm 2022, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư trong trung hạn. Để tận dụng được những cơ hội mới nhằm phục hồi kinh tế Việt Nam năm 2022, cần thực hiện một số giải pháp như: Triển khai, thực hiện tốt, an toàn chiến dịch bao phủ diện rộng cho toàn dân tiêm vaccine; kết hợp hài hòa giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, chú trọng đến chính sách tài khóa hỗ trợ DN và hộ kinh doanh cá thể vượt qua khó khăn.
Đồng thời, sử dụng chính sách tiền tệ đúng liều lượng, hợp lý, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng; nâng cao năng lực giải ngân và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư; thực hiện nhanh và hiệu quả việc cơ cấu lại nền kinh tế; chủ động chuẩn bị đầy đủ các điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát; tăng cường triển khai thực hiện chuyển đổi số trong cải cách thể chế và thủ tục hành chính, tạo dựng chính sách liên thông, kết nối các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ đi kèm với sự đồng thuận tại các chính quyền địa phương, giải quyết tình trạng tình trạng “cát cứ” không thống nhất gây cản trở.
Để phục hồi lại các chuỗi cung ứng và hoạt động sản xuất, xuất khẩu, cần bảo đảm tối đa lưu thông hàng hóa, lao động trở lại phục vụ việc phục hồi sản xuất sau dịch bệnh. Đồng thời, bảo đảm cung ứng đầy đủ nguyên, vật liệu, năng lượng. Về xuất nhập khẩu, cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh và trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia để tham mưu Chính phủ các giải pháp điều hành ứng phó với các yếu tố bất lợi. Chú trọng công tác triển khai thực hiện các Hiệp định Thương mại tự do nói chung, nhất là các FTA thế hệ mới. Tổ chức xúc tiến thương mại trực tuyến, chú trọng logistics… Đẩy mạnh lưu thông phân phối hàng hóa và tăng cường các hoạt động kết nối cung cầu và xúc tiến thương mại thị trường trong nước. Đẩy mạnh áp dụng thương mại điện tử trong hoạt động lưu thông, phân phối hàng hóa.
PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
| "Hai năm chống chịu trước đại dịch COVID-19, Việt Nam đã đúc rút được rất nhiều bài học kinh nghiệm để từ đó tìm ra động lực mới, sức sống mới. Tinh thần dân tộc được khơi dậy mạnh mẽ trong bối cảnh COVID-19 vừa qua sẽ là sức mạnh to lớn để chúng ta tiếp tục vượt qua mọi khó khăn trước mắt, vững bước trên con đường phát triển".
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng |
Lưu Hiệp
