Chiếc phi cơ chở tướng Qassem Soleimani không xuất hiện ở sân bay Baghdad đêm 2/1 như kế hoạch, khiến đội đặc nhiệm Mỹ trở nên lo lắng.
Theo kế hoạch, chuyến bay 6Q501 của hãng hàng không Cham Wings Airlines phải cất cánh từ sân bay Damascus, Syria lúc 19h30 ngày 2/1 để đến Baghdad, Iraq. Nhưng chiều tối đó, đặc tình tại sân bay thủ đô Syria cho biết nó vẫn chưa cất cánh và mục tiêu chưa xuất hiện.
Tổng thống Mỹ Trump và lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei. Ảnh: Fox. |
Vài giờ trôi qua, một số đặc nhiệm Mỹ tham gia chiến dịch hạ sát tự hỏi có nên hủy nhiệm vụ hay không. Nhưng ngay trước khi cửa máy bay đóng lại, một đoàn xe chạy đến đường băng. Thiếu tướng Qassem Soleimani, tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cùng hai người hộ tống lên máy bay. Chuyến bay 6Q501 cất cánh trễ ba tiếng so với lịch trình.
Máy bay hạ cánh tại sân bay quốc tế Baghdad lúc 0h36 ngày 3/1 và người đầu tiên xuống máy bay là Soleimani cùng các tùy tùng. Chờ đợi ở đường băng là Abu Mahdi al-Muhandis, lãnh đạo của lực lượng dân quân Iraq thân Iran.
Hai chiếc xe đưa họ rời đường băng, trong khi máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Mỹ bám đuôi. Đặc nhiệm Mỹ ngồi trong chiếc xe bám đuôi ở khoảng cách một km.
Vào 0h47, máy bay Reaper phóng vài quả tên lửa Hellfire vào hai chiếc xe, nhấn chìm chúng trong ngọn lửa và để lại 10 thi thể bên trong.
Chiến dịch hạ sát tướng Soleimani đẩy Mỹ và Iran đến gần miệng hố chiến tranh hơn bao giờ hết và khiến thế giới rơi vào 7 ngày bất ổn. Câu chuyện về 7 ngày và quá trình bí mật lên kế hoạch trong những tháng trước đó được coi là chương nguy hiểm nhất trong ba năm cầm quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Gần 70 năm Mỹ - Iran thù địch. Ấn vào hình để xem đầu đủ. |
Trong nhiều năm, Iran tài trợ cho các lực lượng dân quân ủy nhiệm ở Iraq và nhiều nước Trung Đông, cạnh tranh trực tiếp ảnh hưởng với Mỹ. Bắt đầu từ mùa thu năm ngoái, dân quân Iraq thân Iran đã phóng tên lửa vào các căn cứ Iraq có quân Mỹ đồn trú. Các cuộc tấn công không gây nhiều tổn hại mà chủ yếu nhằm giảm nhuệ khí của binh sĩ.
Vì vậy, khi rocket rơi vào căn cứ quân sự K1 gần Kirkuk ngày 27/12/2019 khiến một nhà thầu dân sự Mỹ thiệt mạng và nhiều người khác bị thương, điều gây ngạc nhiên duy nhất là thương vong. Trong vài tháng trước đó, nhóm Kataib Hezbollah thân Iran đã ít nhất 5 lần tấn công rocket vào các căn cứ quân sự ở Iraq mà không gây thiệt hại về người.
Các quan chức tình báo Mỹ theo dõi liên lạc giữa Kataib Hezbollah và IRGC cho biết Iran muốn gây áp lực với người Mỹ nhưng không có ý định leo thang xung đột. Rocket thường rơi xuống nơi các binh sĩ Mỹ và Iraq không có mặt. Việc nhà thầu Mỹ chết dường như là điều nằm ngoài dự liệu của dân quân Iraq.
Nhưng điều đó không quan trọng với Trump và các phụ tá. Một người Mỹ đã chết và Tổng thống, người hồi tháng 6/2019 từng hủy cuộc tấn công trả đũa Iran vào phút chót, giờ phải đối mặt lựa chọn mới.
Các cố vấn nói với Trump rằng Iran dường như coi ông là "hổ giấy" vì ông chần chừ sử dụng vũ lực. Để răn đe họ, ông nên có phản ứng cứng rắn. Trong khi đang đi nghỉ lại câu lạc bộ Mar-a-Lago ở Florida, Tổng thống đồng ý tấn công các mục tiêu Kataib Hezbollah ở Iraq và Syria vào ngày 29/12/2019, giết 25 tay súng dân quân và làm bị thương ít nhất 50 người.
Phẫn nộ trước các cuộc tấn công này, ngày 31/12/2019, những người biểu tình thân Iran xông vào đại sứ quán Mỹ ở Baghdad. Lo lắng khủng hoảng con tin năm 1979 lặp lại, Trump điều 100 lính thủy đánh bộ từ Kuwait tới Baghdad để bảo vệ sứ quán.
Khi xem truyền hình tại Florida, Trump bực bội về tình hình hỗn loạn tại Iraq và sẵn sàng cho phép một phản ứng mạnh mẽ hơn. Ngày 31/12/2019, một bản ghi nhớ tuyệt mật do Cố vấn An ninh Quốc gia Robert C. O\'Brien ký được trình lên Trump, liệt kê các mục tiêu tấn công tiềm năng gồm một cơ sở năng lượng của Iran và một tàu chỉ huy của IRGC.
Bản ghi nhớ còn liệt kê phương án cứng rắn hơn: nhắm vào các quan chức Iran cụ thể. Trong số các mục tiêu có Abdul Reza Shahlai, chỉ huy đặc nhiệm Iran ở Yemen phụ trách quản lý tài chính của IRGC. Một cái tên khác trong danh sách: Tướng Soleimani.
Soleimani, 62 tuổi, là người quyền lực số hai ở Iran và bị Mỹ cáo buộc phụ trách cuộc chiến ủy nhiệm ở Iraq, Syria, Lebanon và Yemen, bao gồm cả chiến dịch gài bom bên đường và các cuộc tấn công khác giết khoảng 600 lính Mỹ trong cao trào chiến tranh Iraq.
Soleimani thường di chuyển mà không mặc áo chống đạn hay không mang theo vệ sĩ riêng, sẵn sàng ngồi ăn cơm chung với các chiến binh và khuyên họ chăm sóc bố mẹ, theo một chỉ huy của nhóm vũ trang Hezbollah, người đã gặp ông ở Syria.
Trong 18 tháng qua, giới chức Mỹ đã thảo luận liệu có nên nhắm mục tiêu vào tướng Soleimani hay không. Họ nhận thấy rất khó tấn công ông này ở Iran nên đã theo dõi tung tích khi ông đến Syria hay Iraq và phát triển mạng lưới gián điệp trong khu vực.
Các gián điệp ở Syria và Iraq tiết lộ rằng Soleimani chỉ bay trên một số hãng hàng không nhất định và đôi khi mua nhiều vé máy bay để tung hỏa mù. Ông lên máy bay muộn nhất có thể và ngồi ở hàng ghế đầu của hạng thương gia để có thể xuống đầu tiên.
Tướng Soleimani khởi hành chuyến đi cuối cùng của đời mình vào ngày 1/1, bay tới Damascus và sau đó đi ôtô đến Lebanon để gặp thủ lĩnh Hassan Nasrallah của dân quân Hezbollah trước khi trở về Damascus tối hôm đó. Trong cuộc họp, Nasrallah cảnh báo Soleimani rằng truyền thông Mỹ đang tập trung vào ông và đăng ảnh ông.
"Họ đang chuẩn bị trên phương diện truyền thông và chính trị để ám sát ông đấy", Nasrallah nói.
Tướng Soleimani cười xòa, nói rằng ông mong được tử vì đạo và đề nghị Nasrallah cầu nguyện ông sẽ được hưởng vinh hạnh đó.
Cùng ngày hôm đó, tại trụ sở CIA ở Virginia, giám đốc Gina Haspel đang làm việc để biến lời cầu nguyện đó thành hiện thực. Bà nhận được tin Soleimani đang chuẩn bị di chuyển từ Syria sang Iraq. Cũng có thông tin Soleimani đang lên kế hoạch một cuộc tấn công quy mô lớn nhằm hất cẳng Mỹ khỏi Trung Đông.
Họ không có một nguồn thông tin nhất quán rõ ràng nhưng có nhiều mẩu thông tin nhỏ cho thấy Soleimani đang điều phối các lực lượng ủy nhiệm trong khu vực, bao gồm ở Lebanon, Yemen và Iraq, để tấn công các đại sứ quán và căn cứ có người Mỹ. Một số quan chức cho biết họ không có đủ thông tin cụ thể để mô tả rằng mối đe dọa này "sắp xảy ra" như Pompeo giải thích lý do hạ sát Soleimani. Tuy nhiên, họ đã thấy những dấu hiệu đáng lo ngại.
Pompeo nói một cuộc tấn công như vậy có thể giết hàng trăm người, nhưng các quan chức khác cho biết không có thông tin tình báo cụ thể nào cho thấy điều đó. Hầu hết cơ sở Mỹ trong khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt trong nhiều năm qua và số người chết lớn như vậy là điều rất khó xảy ra. Ngay cả trong thời kỳ tồi tệ nhất của chiến tranh Iraq, không lực lượng thù địch nào có thể thực hiện một cuộc tấn công nghiêm trọng như vậy với người Mỹ.