Việc Bộ Công Thương ban hành Thông tư số 50/2025/TT-BCT quy định lộ trình áp dụng bắt buộc xăng sinh học E10 trên toàn quốc từ ngày 1-6-2026 là một bước tiến khẳng định quyết tâm trong việc giảm phát thải, hướng tới mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050.
Đây không chỉ là một quy định thay đổi thói quen tiêu dùng mà còn là một chính sách mang lại "lợi ích kép" cho môi trường, an ninh năng lượng quốc gia và nền kinh tế nông nghiệp.
Xăng E10 là sự pha trộn giữa 90% xăng khoáng và 10% cồn sinh học Ethanol, loại cồn được sản xuất từ các nguồn tái tạo như sắn và mía. Nếu E5 là bước khởi đầu với 5% Ethanol, thì việc chuyển lên E10 là bước đi cần thiết để tăng cường bảo vệ môi trường. Những dữ liệu từ các đợt thí điểm, do các doanh nghiệp đầu mối lớn như Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) và Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOIL) triển khai tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố lớn khác từ tháng 8-2025, đã cho thấy những tín hiệu tích cực. Sản lượng tiêu thụ E10 tại nhiều trạm đã tăng 12-18%, minh chứng cho sự chấp nhận bước đầu của thị trường.
Lợi ích môi trường của E10 là yếu tố then chốt, đặc biệt quan trọng với Hà Nội, nơi mật độ phương tiện cá nhân khổng lồ và áp lực ô nhiễm không khí đô thị đang ở mức báo động. Việc sử dụng E10 giúp quá trình đốt cháy sạch hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra khả năng giảm 20-30% lượng khí CO và hydrocarbon độc hại trong khí thải.
Ngoài yếu tố môi trường, sử dụng xăng E10 còn là một giải pháp kinh tế hiệu quả. Với mức tiêu thụ xăng dầu toàn quốc khoảng 25 triệu tấn mỗi năm, việc thay thế 10% bằng Ethanol có thể giúp Việt Nam tiết kiệm được lượng ngoại tệ nhập khẩu xăng từ nhiên liệu hóa thạch, ước tính từ 700 triệu đến gần 1 tỷ USD mỗi năm. Đồng thời, việc áp dụng xăng E10 đại trà sẽ tạo đầu ra ổn định, thúc đẩy các nhà máy sản xuất Ethanol trong nước vận hành hết công suất. Từ đó cải thiện thu nhập cho hàng triệu nông dân trồng mía, sắn.
Về mặt kỹ thuật, hầu hết xe máy và ô tô sản xuất sau năm 2010 đều đã được chứng minh hoàn toàn tương thích với E10, thậm chí chỉ số Octan cao trong Ethanol còn có thể làm tăng hiệu suất đốt cháy của động cơ. Cần lưu ý rằng, xăng E5RON92 vẫn được phép duy trì song song đến hết ngày 31-12-2030, tạo sự linh hoạt trong quá trình chuyển đổi.
Tuy nhiên, bên cạnh các ưu điểm về môi trường, lộ trình sử dụng xăng E10 vẫn đứng trước những thách thức không nhỏ. Đó là tâm lý lo ngại về chất lượng và độ bền động cơ từ phía người dân, đặc biệt là các dòng xe đời cũ hoặc xe tay ga. Thêm vào đó là thách thức về việc bảo đảm nguồn cung Ethanol trong nước ổn định và đầu tư cơ sở hạ tầng phối trộn theo kịp lộ trình.
Để lộ trình bắt buộc sử dụng xăng E10 từ tháng 6-2026 được triển khai thành công, cần có một chuỗi hành động đồng bộ và quyết liệt. Trước hết, kiểm soát chất lượng và minh bạch giá phải được ưu tiên thông qua việc thiết lập cơ chế giám sát nghiêm ngặt từ khâu sản xuất đến phân phối, đồng thời duy trì chính sách giá ưu đãi để E10 có tính cạnh tranh cao hơn xăng RON95. Kế đến, chiến lược truyền thông và xây dựng niềm tin là then chốt; cần công bố rộng rãi các kết quả nghiên cứu khoa học, phối hợp chặt chẽ với các hãng xe để cam kết về khả năng tương thích; đồng thời hướng dẫn người dân về việc bảo dưỡng định kỳ để giải tỏa lo ngại về độ bền động cơ.
Cuối cùng là bảo đảm nguồn cung bền vững và dự phòng, gồm chính sách hỗ trợ tài chính để khôi phục và đưa các nhà máy Ethanol trong nước vào hoạt động hết công suất, xây dựng kế hoạch dự phòng nhập khẩu linh hoạt từ các thị trường lớn để tiến độ chuyển đổi không bị gián đoạn.
Chuyển đổi sang xăng E10 là một phần của hành trình phát triển bền vững. Ba yếu tố chính sách, kỹ thuật và thị trường được triển khai đồng bộ mới có thể biến xăng sinh học trở thành nhiên liệu phổ biến, góp phần xây dựng một Thủ đô và một đất nước xanh, sạch, thịnh vượng.
