Chỉ vì thói quen uống vài lon bia hay ăn đồ ngọt mỗi ngày, nhiều người trẻ suýt gặp họa lớn vì nồng độ mỡ trong máu tăng vọt.
Bác sỹ Dương Minh Tuấn, khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) mới tiếp nhận 5 bệnh nhân trong độ tuổi 30–50 có nồng độ triglyceride (chỉ số mỡ máu) trong máu tăng cao đột biến, trên 11,3 mmol/L.
“Đây là mức nguy hiểm, chỉ cách viêm tụy cấp một bước chân”, bác sỹ Tuấn nói.
Một trong số đó là lập trình viên 35 tuổi hơi thừa cân. Anh có thói quen uống vài lon bia mỗi tối để dễ ngủ. Sau một đêm uống quá chén, nồng độ triglyceride trong máu của anh tăng vọt lên 22,5 mmol/L, gấp đôi mức báo động.
Một trường hợp khác là người phụ nữ 42 tuổi làm nghề buôn bán. Chị không uống rượu bia nhưng lại rất mê đồ ngọt, thường xuyên ăn chè, bánh kẹo, ngoài ra còn có ly cà phê sữa đá đậm đặc mỗi sáng. Các bác sỹ khẳng định, khi lượng đường nạp vào quá nhiều, đặc biệt là đường fructose, gan sẽ chuyển hóa thành mỡ và "đẩy" vào máu dưới dạng triglyceride.
Trường hợp thứ ba là người đàn ông 39 tuổi thường xuyên chạy bộ và có chế độ ăn uống lành mạnh. Tuy nhiên, mỡ máu của anh vẫn ở mức cao bất thường suốt 3 năm. Sau khi kiểm tra chuyên sâu, các bác sỹ nghi ngờ anh mắc bệnh lý tăng mỡ máu di truyền.
Hai trường hợp còn lại đều mắc bệnh tiểu đường chưa được kiểm soát tốt, với chỉ số HbA1c và đường huyết đói đều vượt ngưỡng, kết hợp với thói quen nhậu nhẹt.
Mẫu máu của bệnh nhân tăng triglyceride. (Ảnh minh hoạ: BSCC)
Theo bác sỹ Dương Minh Tuấn, bình thường triglyceride là nguồn năng lượng dự trữ cho cơ thể. Nồng độ vượt ngưỡng 11,3 mmol/L thì có thể gây viêm tụy cấp với những cơn đau bụng dữ dội, buồn nôn, thậm chí dẫn đến suy đa tạng và tử vong. Triglyceride tăng cao mạn tính sẽ âm thầm làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch xơ vữa, gan nhiễm mỡ và đái tháo đường.
Nguyên nhân phổ biến gây tăng triglyceride thường là thói quen uống bia rượu, tiêu thụ nhiều đồ ngọt, chất béo không lành mạnh, thừa cân, tiểu đường hoặc suy giáp. Một số trường hợp hiếm gặp hơn có thể do di truyền.
Chuyên gia nhấn mạnh, thay đổi lối sống vẫn là nền tảng cốt lõi để kiểm soát triglyceride. Mọi bệnh nhân đều được khuyên: Hạn chế tối đa rượu bia, đường đơn và tinh bột tinh chế (như cơm trắng, bánh kẹo, nước ngọt); bổ sung nhiều rau xanh, trái cây ít ngọt và cá biển vào chế độ ăn; khi triglyceride tăng cao, cần giảm lượng mỡ tiêu thụ xuống mức tối thiểu (dưới 10-15% tổng năng lượng); tập luyện thể dục đều đặn, kết hợp các bài tập cardio và tăng cường cơ bắp.
Sau khi điều chỉnh lối sống, nếu cần, bác sỹ sẽ chỉ định dùng thuốc hạ triglyceride như fibrate hoặc omega-3 liều cao. Với trường hợp di truyền hiếm gặp, các thuốc đặc hiệu hơn có thể được cân nhắc.
Chuyên gia khuyến cáo không nên chủ quan với mỡ máu cao, bởi nguy cơ viêm tụy cấp có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Việc xét nghiệm mỡ máu định kỳ rất quan trọng, đặc biệt với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh.
Nhiều người lầm tưởng chỉ cần "ăn ít mỡ" là đủ, nhưng thực tế tiêu thụ nhiều đồ ngọt cũng khiến gan chuyển đường thành mỡ, làm tăng triglyceride. Với những người có lối sống lành mạnh, ăn uống điều độ mà mỡ máu vẫn cao, cần sớm đi khám chuyên sâu để loại trừ các nguyên nhân di truyền.
Mỡ máu cao không chỉ là vấn đề của người béo hay người trung tuổi. Nó có thể xuất hiện ở bất cứ ai, kể cả người trẻ, người gầy, và là một trong những mối đe dọa thầm lặng đến sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ viêm tụy cấp.
