Bà Draupadi Murmu, 64 tuổi, xuất thân từ bộ lạc ở bang miền Đông Odisha đang có cơ hội trở thành nữ Tổng thống đầu tiên của Ấn Độ. Nhiều người hy vọng nhiệm kỳ của bà sẽ giúp ích cho dân số bản địa bị gạt ra ngoài lề xã hội.
Lợi thế hơn hẳn ứng cử viên đối thủ
Tuần này, khoảng 4.800 thành viên của quốc hội và hội đồng lập pháp của Ấn Độ đã bỏ phiếu để bầu ra Tổng thống thứ 15. Họ đang lựa chọn giữa bà Draupadi Murmu, do liên minh cầm quyền là Đảng Bharatiya Janata (BJP) đề cử với ông Yashwant Sinha, người được các đảng đối lập hậu thuẫn.
Các chuyên gia cho biết, mặc dù kết quả thực tế của cuộc bỏ phiếu đến ngày 21-7 mới được công bố nhưng bà Murmu được nhiều người dự đoán sẽ trở thành Tổng thống tiếp theo của Ấn Độ nhờ sự ủng hộ của BJP cũng như các đảng trong hội đồng nhà nước. Theo đó, ứng cử viên Murmu có lợi thế hơn hẳn so với ứng cử viên đối thủ Yashwant Sinha, với hơn 60% số phiếu dự kiến sẽ ủng hộ bà.
Nếu Draupadi Murmu được bầu làm tổng thống, bà sẽ là cư dân bộ lạc đầu tiên và là người phụ nữ thứ hai giữ chức vụ đó trong lịch sử Ấn Độ. Người phụ nữ duy nhất giữ chức Tổng thống Ấn Độ cho đến nay là Pratibha Devisingh Patil, với nhiệm kỳ từ năm 2007 đến 2012.
Tổng thống Ấn Độ được lựa chọn bởi các thành viên của cả hai viện trong quốc hội, cũng như các thành viên của hội đồng lập pháp thuộc tất cả các bang và lãnh thổ liên minh. Nhiệm kỳ của Tổng thống Ấn Độ hiện tại Ram Nath Kovind sẽ kết thúc vào ngày 25-7, ngay sau đó là thời điểm tân tổng thống sẽ tuyên thệ nhậm chức.
Theo Hiến pháp Ấn Độ, Tổng thống là một vị trí chủ yếu mang tính chất nghi lễ, còn quyền hành pháp nằm trong tay thủ tướng và nội các. Tuy nhiên, Tổng thống có thể đóng một vai trò quan trọng trong giải quyết khủng hoảng chính trị khi quyết định đảng nào có thể thành lập chính phủ liên bang tốt nhất nếu các cuộc tổng tuyển cử bất phân thắng bại.
Hy vọng ở một nữ chính trị gia kỳ cựu
Bà Murmu thuộc bộ tộc Santhal sống phụ thuộc vào rừng ở Odisha. Bộ tộc này trải rộng trên 4 tiểu bang và đông dân thứ ba ở Ấn Độ. Trong khi đó, hơn 84 triệu người thuộc 698 cộng đồng bộ lạc trải khắp Ấn Độ đang được cho là tiếp tục bị gạt ra ngoài lề xã hội, cũng như nền kinh tế và văn hóa đất nước. Các cư dân bộ lạc nói chung là người nghèo, thiếu khả năng tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe và giáo dục ở các làng quê hẻo lánh.
Trước khi bước vào chính trường, bà Murmu vốn là một giáo viên. Bà cũng làm nghị sĩ Quốc hội 2 lần vào năm 2000 và 2009. Năm 2015, người phụ nữ này được bổ nhiệm làm nữ thống đốc đầu tiên của bang miền Đông Jharkhand, giữ chức vụ này đến tháng 7-2021. Một số người coi việc bà Murmu được nâng lên làm Tổng thống tiềm năng là một thành công xuất phát từ khát vọng về mặt chính trị của cư dân bộ lạc và là một thời điểm đột phá cho những cộng đồng vốn từ lâu đã bị bỏ quên.
“Tôi không gọi việc ứng cử của bà ấy mang tính biểu tượng. Đó là cuộc đấu tranh cho tính hợp pháp chính trị. Sự nổi lên của bà ấy là hình ảnh thu nhỏ của một cuộc đấu tranh, và người phụ nữ đó đã nỗ lực hết mình, nhờ sự nhạy bén về chính trị”, ông Ritambhara Hebbar, Giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu các xã hội đang phát triển của Viện Khoa học Xã hội Tata có trụ sở tại Mumbai nhận định.
Nhưng một số nhà bình luận nghi ngờ rằng liệu bà Murmu lên làm Tổng thống, việc đó có mang lại bất kỳ thay đổi đáng kể nào trong cuộc sống của các thành viên bộ lạc bình thường hay không. Trong quá khứ, các tổng thống tiền nhiệm xuất thân từ cộng đồng thiểu số đã không làm được điều đó. Đơn cử, Tổng thống đương nhiệm Ram Nath Kovind, Tổng thống thứ hai xuất thân từ người Dalit cũng hiếm khi bày tỏ quan điểm bảo vệ tầng lớp vốn được coi là cấp bậc “thấp nhất” trong hệ thống đẳng cấp phức tạp của Ấn Độ giáo.
