Vai trò của vị trí chủ tịch Interpol

Mạnh Hoành Vỹ tại hội nghị về an ninh mạng ở Moskva hồi tháng 7. Ảnh: Tass.

Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) trở thành tâm điểm chú ý quốc tế sau khi chủ tịch cơ quan này Mạnh Hoành Vĩ, người đồng thời là thứ trưởng công an Trung Quốc đã bị bắt khi từ Pháp về nước. Cơ quan chống tham nhũng Trung Quốc cho biết ông đang bị điều tra về hành vi "vi phạm nghiêm trọng pháp luật nhà nước". Ông Mạnh đã gửi đơn xin từ chức ở Interpol.

Interpol là cơ quan thúc đẩy hợp tác cảnh sát lớn nhất thế giới được thành lập năm 1923, hiện có 192 thành viên và đặt trụ sở tại Lyon, Pháp.

Đại hội đồng Interpol, gồm đại biểu của tất cả quốc gia thành viên là cơ quan quản lý tổ chức. Đại hội đồng họp hàng năm để đưa ra các quyết định quan trọng liên quan đến chính sách, nguồn lực, phương pháp làm việc, tài chính và hoạt động.

Ủy ban điều hành gồm 13 người được bầu bởi Đại hội đồng, là những người đưa ra phương hướng và chỉ dẫn cho tổ chức, đồng thời giám sát việc thực hiện các quyết định được Đại hội đồng đưa ra hàng năm. Thành viên ủy ban là những quan chức an ninh hàng đầu tại một số nước, họ vận dùng nhiều năm kinh nghiệm và kiến thức để cố vấn.

Đứng đầu Ủy ban điều hành là chủ tịch Interpol. Vị trí này được Đại hội đồng bầu với nhiệm kỳ 4 năm. Thứ trưởng Công an Trung Quốc Mạnh Hoành Vĩ đã được bầu làm chủ tịch Interpol trong cuộc họp diễn ra tại Indonesia vào tháng 11/2016. Nhiệm kỳ của ông kéo dài đến năm 2020 nếu ông không từ chức.

Nhiệm vụ của chủ tịch Interpol là chủ trì các cuộc họp của Đại hội đồng và Ủy ban điều hành, đảm bảo rằng hoạt động của tổ chức phù hợp với các quyết định của Đại hội đồng và Ủy ban điều hành, đồng thời duy trì liên lạc trực tiếp và liên tục với tổng thư ký.

Ông Mạnh thường xuyên làm việc ở trụ sở chính của Interpol tại Lyon và xuất hiện nhiều tại các cuộc họp về phòng chống tội phạm. Hồi tháng 5, ông đã phát biểu tại Ireland, thảo luận về sự thay đổi của tội phạm toàn cầu và sự cần thiết của việc Interpol không bị ràng buộc bởi các yếu tố chính trị.

Tuy nhiên, tổng thư ký Interpol mới là người giám sát hoạt động hàng ngày của tổ chức. Đây là người đứng đầu trụ sở Interpol tại Pháp và có trách nhiệm đảm bảo Interpol thực hiện các quyết định của Đại hội đồng và Ủy ban điều hành. Tổng thư ký được Đại hội đồng bầu với nhiệm kỳ 5 năm. Người giữ vị trí này hiện là Jurgen Stock, người Đức.

Trụ sở Interpol tại Pháp. Ảnh: AFP.

Nhiệm vụ của tổ chức

Interpol tập trung vào các lĩnh vực tội phạm như khủng bố, lạm dụng tình dục trẻ em, tội phạm có tổ chức, đào tẩu quốc tế, tội phạm mạng. Họ cũng chống buôn người, buôn lậu và bán ma túy, rửa tiền, tội phạm về môi trường, gian lận và tội phạm sở hữu trí tuệ.

Nhân viên Interpol không tự truy bắt tội phạm và tổ chức này cũng không có nhà tù nào. Họ hoạt động như cầu nối giữa các cơ quan hành pháp của các nước thành viên, cung cấp thông tin liên lạc và hỗ trợ cơ sở dữ liệu.

Điều này rất quan trọng khi chiến đấu với tội phạm quốc tế vì sự khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa và thủ tục hành chính có thể khiến các quốc gia khó phối hợp. Chẳng hạn, nếu nhân viên FBI theo dõi một kẻ khủng bố đến Italy, họ có thể liên lạc với chi nhánh Interpol ở Italy thay vì phải liên hệ với cơ quan địa phương phụ trách vấn đề đó.

Cơ sở dữ liệu của Interpol giúp cơ quan hành pháp nhìn thấy bức tranh lớn về tội phạm quốc tế, theo dõi tội phạm và xu hướng tội phạm trên khắp thế giới. Họ duy trì bộ sưu tập dấu vân tay, ảnh chụp, danh sách bị truy nã và mẫu DNA.

Interpol có mạng lưới liên lạc toàn cầu có tên là I-24/7, giúp các nhân viên và các nước thành viên liên lạc với nhau bất cứ lúc nào. Mạng lưới này cho phép truy cập trực tiếp vào cơ sở dữ liệu của Interpol.

Trong trường hợp có thảm họa quốc tế, tấn công khủng bố hoặc ám sát, Interpol có thể gửi một đội phản ứng. Nhóm này cung cấp kiến thức chuyên môn và truy cập cơ sở dữ liệu để hỗ trợ xác định nạn nhân, nhận dạng nghi phạm và phổ biến thông tin cho các cơ quan hành pháp quốc gia khác.

Một trong những kẻ đánh bom đoàn tàu ở Madrid năm 2004 Madrid khiến hơn 190 người chết được xác định bằng sự hợp tác giữa các quan chức ở Belgrade, Baghdad và Madrid với hệ thống I-24/7. Năm 2005, một nhóm phản ứng của Interpol đã thu thập được dấu vân tay và hình ảnh của Abu Musab Al-Zarqawi, một trong những kẻ khủng bố bị truy nã gắt gao nhất thế giới.

Interpol có thể nhanh chóng cảnh báo các cơ quan cảnh sát trên toàn thế giới về một tình huống cụ thể hoặc nghi phạm. Hơn 3.000 thông báo được phát ra mỗi năm và được phân loại theo màu. Màu đỏ là yêu cầu truy bắt nhằm mục đích dẫn độ tội phạm, thường được sử dụng để đối phó với tội phạm xuyên quốc gia.

Tuy có nhiều thành công, Interpol bị chỉ trích rằng lệnh truy nã của họ có thể bị các nước lợi dụng để trừng phạt đối thủ chính trị. Trong khi đó, Interpol nhấn mạnh họ là cơ quan trung lập và cơ chế của tổ chức không được sử dụng cho lý do chính trị.

"Nhiều người hiểu nhầm rằng Interpol là nhóm các nhà điều tra được đào tạo chuyên nghiệp đi khắp thế giới để theo dõi tội phạm quốc tế nhưng sự thực không phải vậy", John Cohen, cựu quyền thứ trưởng an ninh nội địa Mỹ, nói.

"Thực tế, đây là tổ chức toàn cầu được thành lập để làm hai việc: thúc đẩy hợp tác tốt hơn giữa các cơ quan cảnh sát và cải thiện việc chia sẻ thông tin".

Cái giá Trung Quốc có thể phải trả khi âm thầm bắt Chủ tịch Interpol Việc bí mật bắt Chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ để điều tra có thể hủy hoại thể diện và nỗ lực vươn ảnh hưởng ...

Chủ tịch Interpol gửi tin nhắn hình con dao cho vợ trước khi mất tích Bà Grace Mạnh cho rằng chồng mình, chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ, muốn ám chỉ rằng ông đang gặp nguy hiểm qua tin nhắn ...

Chủ tịch Interpol xin từ chức giữa lúc bị Trung Quốc điều tra Mạnh Hoành Vĩ gửi đơn xin từ chức sau khi Trung Quốc xác nhận ông này đang bị điều tra vì "vi phạm nghiêm trọng ...