Mặc dù việc đưa vào vận hành thương mại tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đã kéo dài thêm hơn 5 năm và 3 lần lùi mốc thời hạn hoàn thành kể từ năm 2018, nhưng ngày 29/2 vừa qua, UBND TP Hồ Chí Minh phải tiếp tục kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương cho phép thành phố được điều chỉnh thời gian hoàn thành tuyến metro số 1 và đưa vào vận hành thương mại trong năm 2024.
Kiến nghị này được đưa ra khi mốc thời hạn phải hoàn thành tuyến metro số 1 gần đây nhất cũng đã qua đi gần 2 tháng, nhưng đến nay việc lùi thời hạn vẫn chưa được Chính phủ chấp thuận.
Theo ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, lần gần đây nhất tuyến metro số 1 được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương điều chỉnh là vào ngày 8/2/2023 và UBND thành phố phê duyệt điều chỉnh dự án vào ngày 11/4/2023. Trong đó, mốc thời gian hoàn thành thi công được chốt vào cuối quý 4/2023 và thời gian kết thúc dự án được giữ nguyên trong giai đoạn 2024 - 2028. Về thi công, đến nay khối lượng thực hiện của toàn dự án đạt khoảng 97,5%, nhà thầu đã cho các đoàn tàu chạy thử cả 2 chiều trên toàn tuyến vào tháng 8/2023.
Đơn vị được giao làm chủ đầu tư là Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh (MAUR) cùng các nhà thầu đã và đang tập trung cao nhất để hoàn thành việc thi công dự án. Tuy vậy, theo ông Cường, để đưa dự án vào vận hành, khai thác thương mại, MAUR cần phải thực hiện nhiều công đoạn như nghiệm thu hoàn thành, đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống, bàn giao tài sản kết cấu hạ tầng, thực hiện các thủ tục kết thúc dự án… và các công việc này được thực hiện từ tháng 1 đến hết tháng 7/2024.
Đến đầu năm nay, dự án vẫn còn một số việc như thanh toán khối lượng còn lại, quyết toán các hợp đồng thi công, tư vấn, các hạng mục còn lại, hỗ trợ vận hành, bảo dưỡng, thời gian thông báo khiếm khuyết của dự án… Từ đó ông Cường cho rằng, để đảm bảo tính pháp lý cho các phần việc còn lại, cần phải điều chỉnh cục bộ thời gian thực hiện dự án.
Cụ thể là điều chỉnh thời gian hoàn thành thi công dự án và đưa tuyến metro số 1 vào vận hành thương mại trong năm 2024. Việc điều chỉnh này không ảnh hưởng đến khung thời gian thực hiện dự án đến năm 2028 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Phản hồi kiến nghị của UBND thành phố vào ngày 6/3 vừa qua, ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ KHĐT cho rằng, nội dung kiến nghị của UBND thành phố về việc cho phép điều chỉnh thời gian hoàn thành thi công, đưa tuyến metro số 1 vào vận hành thương mại trong năm 2024 là chưa rõ ràng. Lãnh đạo Bộ KHĐT đề nghị UBND thành phố cần rà soát, xác định rõ mốc thời gian cụ thể trong năm 2024 hoàn thành việc thi công dự án.
Sau khi phân tích các căn cứ pháp luật về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư, Thứ trưởng Bộ KHĐT Trần Quốc Phương lưu ý UBND TP Hồ Chí Minh bổ sung ý kiến của nhà tài trợ về việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án cũng như làm rõ việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án có dẫn tới việc phải điều chỉnh nội dung thảo thuận vay JICA cho dự án hay không.
Ngoài ra, lãnh đạo Bộ KHĐT cũng cho rằng UBND thành phố cần rà soát, xác định các chi phí do việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án và chịu trách nhiệm chi trả các chi phí phát sinh đó. Ngoài ra cần làm rõ hiệu quả đầu tư của dự án trong trường hợp có phát sinh các chi phí này.
Bên cạnh đó cần UBND thành phố rà soát kỹ khối lượng công việc còn lại cần phải hoàn thành để xác định chính xác tiến độ thực hiện dự án và cam kết thực hiện theo đúng tiến độ đề xuất, tránh việc phải gia hạn nhiều lần.
