Từ oanh liệt đến thê thảm

Tin liên quan

Thế giới sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024: Mừng - lo lẫn lộn

'Ông Trump giành chiến thắng không phải bất ngờ quá lớn'

Hungary: Chiến thắng của ông Trump buộc châu Âu phải xem lại việc hỗ trợ Ukraine

Những thách thức đối ngoại mà tân Tổng thống Mỹ phải đối mặt

Quân đội Mỹ và bài toán dân quân chống chính phủ

Trong những ngày này, số phận chính trị của Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe được định đoạt.

Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe. Ảnh: NPR

Trong những ngày này, số phận chính trị của Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe được định đoạt.

Mất thiên thời, địa lợi, nhân hòa

Nhìn vào bầu không khí chính trị xã hội nội bộ ở Zimbabwe và phản ứng của thế giới bên ngoài về việc quân đội tiến hành lật đổ quyền lực của vị tổng thống hiện đã 93 tuổi và trị vì Zimbabwe đã 37 năm liền, không thể không có cảm nhận, ông Mugabe và phe cánh không còn có thể xoay chuyển được tình thế được nữa.

Họ đã mất hết cả thiên thời, địa lợi lẫn nhân hoà khi giới quân sự đã ra khỏi doanh trại và đồn trú trên chính trường, khi ngay đến đảng của ông Mugabe cũng đòi ông Mugabe từ chức, khi dân chúng đã công khai thể hiện thái độ vui mừng về sự chấm dứt thời kỳ cầm quyền của ông Mugabe và khi bên ngoài, tuy lên án quân đội kiểm soát đất nước nhưng lại không thật sự ủng hộ ông Mugabe.

Không phải vô cớ, quân đội Zimbabwe tiến hành lật đổ ông Mugabe nhưng lại không thanh trừng ông Mugabe và phe cánh mà tìm cách buộc ông phải chính thức từ chức. Thời nay, đảo chính quân sự tuy vẫn diễn ra nhưng đều không nhận được sự đồng tình và ủng hộ của dư luận thế giới. Tính hợp pháp của quyền lực có được từ đảo chính quân sự không được công nhận.

Cũng ở thời nay, không thể loại trừ khả năng có nhóm nước nào đó bên ngoài tập hợp nhau lại, thành lập liên quân tiến hành can thiệp quân sự vào nước xảy ra đảo chính quân sự để khôi phục nền dân chủ dân cử, bất kể có hay không có sự uỷ quyền của Liên Hợp Quốc.

Mưu tính của giới quân sự Zimbabwe là ép buộc ông Mugabe từ chức, chính quyền lâm thời được thành lập tạm quyền và đến thời điểm nào đó, sẽ tiến hành bầu cử tổng thống và quốc hội mới. Giới quân sự nước này sẽ không trừng phạt ông Mugabe, vì ông Mugabe không còn có thể làm gì được nữa khi không còn được hậu thuẫn bởi dân chúng, đảng cầm quyền, giới quân sự và cả thế giới bên ngoài.

Không biết dừng đúng thời và đúng chỗ

Đối với ông Mugabe, cái kết cục chính trị thê thảm này trái ngược như nước với lửa, như đất với trời với sự khởi đầu quyền lực rất oanh liệt. Giá như biết dừng lại đúng thời, đúng chỗ thì chắc chắn người này sẽ được coi là một trong những anh hùng của dân tộc. Đất nước Zimbabwe được độc lập thực sự như ngày nay có công lao lớn và đóng góp rất quyết định của ông Mugabe và đảng phái chính trị của ông ta.

Mối quan hệ hiện tại của ông Mugabe với các nước phương Tây tương phản hoàn toàn với thời cách đây bốn, năm thập kỷ. Hiện tại, ông Mugabe bị phương Tây coi như một nhà độc tài, tham quyền cố vị, bám giữ quyền lực bằng mọi giá và bất chấp thủ đoạn, kể cả dùng vi phạm dân chủ và nhân quyền. Nhưng ở thời xưa, người này là con chủ bài chính của phương Tây để xứ Zimbabwe không trở thành nơi những lực lượng chính trị và vũ trang cánh tả thắng thế.

Phương Tây đã hậu thuẫn ông Mugabe và cộng sự về chính trị cũng như quân sự để xoá sổ chế độ phân biệt chủng tộc ở Rhodesia - tên gọi xưa của Zimbabwe. Tên tuổi ông Mugabe gắn liền với việc xứ này có được chế độ mới không còn phân biệt chủng tộc, chuyển giao quyền bính nhà nước từ người da trắng sang người da đen. Thời ấy, xứ này được coi là rất phát triển ở Châu Phi, giàu có và thịnh vượng, mọi cái đều ổn thoả, thậm chí còn cả tốt đẹp nữa, trừ sự ngột ngạt về chính trị xã hội nội bộ có nguồn gốc từ chế độ phân biệt chủng tộc, tức là không có sự đồng thuận và hài hoà thật sự giữa các cộng đồng sắc tộc, tôn giáo và văn hoá.

Oanh liệt là thế ở thủa ban đầu mà rồi lại thê thảm đến thế ở hậu vận. Nguyên do ở đây không phải do thời thế thay đổi, mà do chính ông Mugabe đã thay đổi, có thể do chủ ý thay đổi và cũng có thể thay đổi một cách vô thức.

Ở Châu Phi không nhiều nhà lãnh đạo quốc gia đến với quyền lực một cách oanh liệt như ông Mugabe, nhưng lại có không ít vị trên cương vị ấy có kết cục thê thảm như ông Mugabe hiện tại. Họ bị quyền lực làm cho mê hoặc, để rồi bị mất dần sự tỉnh táo và mẫn cảm về chính trị nội bộ. Trong thực chất, chính họ chứ không phải ai nào khác đã đẩy họ vào cái kết cục thê thảm ấy.