Nhận định thị trường bất động sản không có nhà cho người thu nhập thấp, TS Trần Du Lịch nói giống chiếc máy bay chỉ có ghế hạng thương gia, không có hạng phổ thông.
Sáng 6/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển".
Nêu ý kiến tại phiên chuyên đề thứ nhất với chủ đề "Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước", TS Trần Du Lịch, Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) bày tỏ ấn tượng với chủ đề giám sát để kiến tạo phát triển.
TS Trần Du Lịch. (Ảnh: quochoi.vn)
Ông Lịch cho biết, qua nghiên cứu một số quốc gia áp dụng mô hình Nhà nước kiến tạo phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc…có thể thấy Nhà nước kiến tạo phát triển là một Nhà nước thực hiện cuộc cải cách sâu rộng trong định hướng quản trị quốc gia.
Nhà nước không chỉ thực hiện chức năng điều tiết, quản lý mà cần chủ động dẫn dắt, tạo điều kiện để nền kinh tế - xã hội phát triển thông qua chiến lược, chương trình, thể chế và các công cụ hỗ trợ phù hợp.
Kiến nghị cụ thể đối với hoạt động giám sát của Quốc hội, TS Trần Du Lịch cho rằng trước hết nên giám sát "tại bàn", không nhất thiết phải đi cơ sở. Theo đó, Quốc hội cần tổ chức tổng hợp, phân loại và phân tích bằng văn bản toàn bộ hệ thống chính sách đang điều chỉnh, khơi thông cho 5 loại thị trường.
"Đó là thị trường hàng hóa, thị trường tài chính, thị trường bất động sản, thị trường lao động, thị trường khoa học công nghệ. Năm loại thị trường này đang bị ức chế bởi tất cả các quy định chồng chéo trong hệ thống pháp luật hiện nay. Nếu không rà soát lại để minh bạch hóa thì không có cơ sở để xây dựng một hệ thống khai thông toàn bộ những vấn đề đó", Phó Chủ tịch VIAC nói.
TS Lịch nêu rõ hiện nay rất thuận lợi để thực hiện giám sát kiểu này. Chỉ cần ngồi tại chỗ, thuê các công ty luật sử dụng AI và công nghệ hỗ trợ để rà soát văn bản, sẽ dễ dàng nhận diện được nơi nào Nhà nước can thiệp thái quá, chỗ nào Nhà nước để lỗ hổng.
Bên cạnh đó, ông cũng đề xuất hình thức giám sát "thực địa". Cụ thể, Quốc hội thời gian qua đã giám sát về nhà ở xã hội, nhưng cần đi xa hơn, đó là giám sát tình trạng quá trình đô thị hóa là quá trình chuyển đất nông nghiệp thành đất hoang, nhà cửa xây không ai ở, lãng phí tất cả các khâu.
"Và đặc biệt thị trường bất động sản hiện nay là thị trường không có nhà cho người trung bình và thấp. Sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông", TS Trần Du Lịch ví von.
Ông Lịch cũng nêu rõ vấn đề bất cập là giá đất hiện nay vượt sức chịu đựng của nền kinh tế và của người dân. Đây là vấn đề rất lớn trong quản lý để Nhà nước kiến tạo phát triển.
Cùng với đó, ông Trần Du Lịch nhấn mạnh việc giám sát việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp hiện nay để xây dựng một nền công vụ hiệu năng, hiệu quả hiệu lực.
"Bởi vì xét cho cùng nền hành chính chúng ta hiện đang cải cách mang tính cách mạng. Hiệu quả của nó bắt đầu và thấy rõ ở cấp chính quyền cơ sở thông qua cơ chế phân cấp, phân quyền", vị chuyên gia nói thêm.
Nêu ý kiến thảo luận, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cũng nhấn mạnh giám sát tối cao của Quốc hội là để thực hiện quyền năng lập pháp, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế để tạo ra đột phá. Đối với thị trường bất động sản, ông Châu đề cập thực tế hiện nay thiếu nguồn cung dự án do vướng mắc thể chế.
"Thiếu nguồn cung về dự án dẫn đến thiếu nguồn cung sản phẩm. Mà cung cầu thiếu thì giá tăng, thiếu nhà ở giá vừa túi tiền, thiếu nhà ở giá cho người trung bình, người thu nhập thấp", ông Châu nói.
Từ đó, ông Châu đề nghị có chính sách đối với nhà ở thương mại giá rẻ và tất cả mọi người mua nhà ở lần đầu có thể được vay tín dụng dài hạn với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn.
"Còn các dự án nhà ở thương mại không cần miễn tiền sử dụng đất như nhà ở xã hội, không cần ưu đãi về thuế, ưu đãi về tín dụng. Nhưng cần có cơ chế nhà giá rẻ", Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM nêu quan điểm.
