Thời cơ cho da giày Việt trong cuộc chiến thương mại

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung chính thức được kích hoạt từ ngày 6/7 bằng việc Mỹ áp mức thuế mới đối với các sản phẩm xuất khẩu của Trung Quốc (chủ yếu là các loại ôtô).

Đối với ngành da giày của Việt Nam, cả Mỹ và Trung Quốc đều là những bạn hàng lớn và là thị trường xuất khẩu chủ lực trong những năm gần đây, chính vì vậy khi cuộc chiến thương mại giữa hai quốc gia kéo dài, dự báo sẽ có nhiều tác động tới tình hình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực này.

Để có một cách nhìn đa chiều, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch Hiệp hội da giày Việt Nam (Lefaso) đã có một số chia sẻ với VietnamPlus nhằm đánh giá những cơ hội và thách thức đối với ngành da giày cùa Việt Nam cũng như các giải pháp để doanh nghiệp có thể ứng phó phù hợp trước những biến động của thị trường thế giới.

Công nhân sản xuất giày da. (Nguồn: TTXVN)

- Thưa bà, cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ tác động như thế nào đối với các doanh nghiệp của Việt Nam trong lĩnh vực này?

Bà Phan Thị Thanh Xuân: Hiện nay Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất đối với ngành da giày Việt Nam, trong khi đó Trung Quốc lại là thị trường cung cấp chủ yếu nguyên phụ liệu cho ngành da giày, do vậy cuộc chiến thương mại giữa hai cường quốc Mỹ-Trung Quốc sẽ gây ra những lo ngại rất lớn đối với các doanh nghiệp.

Cụ thể đối với Trung Quốc, khi cuộc chiến xảy ra, việc phá giá đồng nhân dân tệ của nước này sẽ tác động đến nhập khẩu nguyên phụ liệu của Việt Nam.

Trong khi đó, với thị trường Mỹ, khi cuộc chiến thương mại xảy ra, đây cũng là cơ hội nhưng đan xen cả thách thức đối với doanh nghiệp của Việt Nam trong ngành da giày.

Tuy vậy, theo đánh giá chủ quan của Hiệp hội, trong giai đoạn đầu, mức độ ảnh hưởng gần như chưa thấy rõ, còn về lâu dài, phía Hiệp hội sẽ phối hợp với doanh nghiệp để đánh giá một cách thực tế hơn qua đó có thể hỗ trợ và cung cấp cho doanh nghiệp trong ngành có sự chuẩn bị tốt hơn trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch Hiệp hội da giày Việt Nam (Lefaso).

Trong giai đoạn này, các sản phẩm từ nguyên liệu cho đến các mặt hàng giầy dép chưa phải là những mặt hàng nằm trong danh mục sẽ bị áp thuế giữa hai nước Mỹ-Trung Quốc, phía Hiệp hội sẽ tiếp tục theo dõi những diễn biến tiếp theo để có ứng phó phù hợp.

Dù vậy, khi cuộc chiến kéo dài, chắc chắn sẽ có nhiều tác động đối với ngành. Đơn cử hiện nay, chúng ta đang phải nhập khẩu khá nhiều nguyên liệu từ Trung Quốc, những mặt hàng này có thể bị ảnh hưởng về giá cả thậm chí việc xuất sang một số thị trường khác cũng bị tác động đáng kể.

Thời điểm hiện nay, các doanh nghiệp của chúng ta cũng đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc, tỷ trọng này đã tăng 20% trong những năm gần đây. Như vậy, một mặt chúng ta vừa nhập khẩu nguyên phụ liệu thì mặt khác chúng ta cũng xuất khẩu được sản phẩm vào Trung Quốc. Chính vì vậy, cơ hội và thách thức sẽ song hành nhau chứ không phải chỉ có tác động tiêu cực ảnh hưởng đến ngành da giày.

Với thực tế đang diễn ra cũng giúp các doanh nghiệp Việt Nam tập trung hơn vào việc đầu tư phát triển nguyên phụ liệu, qua đó giảm bớt sự phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc như trước đây.

- Bà có thể nói rõ hơn những tác động của doanh nghiệp trong nước, nhất là việc phá giá đồng nhân dân tệ của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng ra sao đối với hoạt động xuất nhập khẩu của chúng ta?

Bà Phan Thị Thanh Xuân: Theo số liệu khảo sát thực tế, một năm ngành da giầy nhập trung bình khoảng 5,5 tỷ USD nguyên phụ liệu và 60% nhập từ Trung Quốc, do vậy khi biến động về tỷ giá sẽ thấy ngay những bất lợi như thế nào.

Với bất lợi như vậy, các doanh nghiệp trong ngành thay vì nhập khẩu sẽ đẩy mạnh đầu tư vào nguyên phụ liệu sản xuất trong nước, đây cũng là cơ hội để ngành nguyên phụ liệu của Việt Nam phát triển thay thế dần cho việc nhập khẩu.

Như vậy, đây có thể được nhìn nhận là một cơ hội tốt để doanh nghiệp của chúng ta có động lực phát triển đầu tư, tự chủ cho sản xuất trong nước.

Xưởng sản xuất giả da. (Nguồn: Giadinhgroup.com.vn)

- Liệu có phải cuộc chiến thương mại diễn ra chúng ta mới nghĩ đến việc đầu tư cho nguyên phụ liệu hay không?

Bà Phan Thị Thanh Xuân: Đúng là trước đây chúng ta vẫn nói nhiều đến việc phải đầu tư nguyên phụ liệu trong nước, song việc định hướng và kết quả đạt được vẫn chưa mong muốn, tỷ lệ nội địa hóa của chúng ta còn thấp.

Có thể thấy, một trong những lý do mà các doanh nghiệp vẫn chưa mạnh dạn đầu tư nguyên phụ liệu sản xuất trong nước vì quy mô sản xuất trong nước những năm trước đây còn nhỏ, do vậy chưa mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp.

Tuy vậy, bức tranh này đã thay đổi khi Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) đã giúp cơ hội xuất khẩu của chúng ta mở rộng hơn kéo theo quy mô tăng trưởng cũng rất lớn.

Đơn cử vào năm 2000, mức độ của ngành giầy dép chỉ đạt con số khoảng 1 tỷ USD nhưng tới năm 2017 đã tăng gấp 16 lần. Điều đó cho thấy, với qui mô lớn như vậy thì mức đầu tư cho phát triển nguyên phụ liệu mới hấp dẫn và thu hút được các doanh nghiệp đầu tư vào.

Bên cạnh đó, khi các hiệp định thương mại tự do ký kết đã mở ra các ưu đãi về thuế quan, kèm theo đó là các điều kiện về quy tắc xuất xứ và chúng ta phải đảm bảo được một tỷ trọng các nguyên vật liệu sản xuất giá trị gia tăng ở trong nước thì chúng ta mới đảm bảo thực hiện quy tắc xuất xứ để xuất khẩu và đây cũng là động lực để doanh nghiệp mở rộng đầu tư vào lĩnh vực này.

Hơn nữa, khi chúng ta quá phụ thuộc vào việc nhập khẩu ở một thị trường, đơn cử như Trung Quốc, khi thị trường biến động sẽ gây ra một tổn thất cho doanh nghiệp nếu chúng ta không tự chủ được và đó cũng là động lực giúp doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư mạnh mẽ hơn nữa vào khâu nguyên phụ liệu.

Lý do cuối cùng là tính chủ động trong sản xuất, nếu chúng ta nắm về công nghệ và triển khai được nguyên phụ liệu ở trong nước thì tính chủ động trong sản xuất sẽ được nâng lên rất nhiều và cơ hội thị trường sẽ mở ra rất lớn.

Đây chính là lý do tại sao mà cho đến bây giờ việc phát triển nguyên phụ liệu của chúng ta mới đạt được những thành tựu nhất định so với trước kia và dự báo sẽ phát triển tốt hơn trong thời gian tới.

Công nhân làm việc tại xưởng sản xuất khuôn mẫu. (Nguồn: Giadinhgroup.com.vn)

- Cùng với vấn đề nguyên phụ liệu thì khâu thiết kế được coi là lĩnh vực trọng yếu của ngành da giày, vậy ngành đã có hướng đi như thế nào để nâng cao giá trị xuất khẩu cho ngành?

Bà Phan Thị Thanh Xuân: Đúng là khâu thiết kế cũng là khâu vô cùng quan trọng vì thiết kế cũng gắn liền với phát triển nguyên phụ liệu. Vì muốn thiết kế ra sản phẩm đáp ứng được thị trường thì cần phải có được nguồn nguyên phụ liệu sẵn có để trên cơ sở đó doanh nghiệp đưa ra được các mẫu sản phẩm kịp thời cũng như đưa vào thực tế một cách nhanh chóng nhất.

Hiện nay, song song với việc phát triển nguyên phụ liệu, các doanh nghiệp của chúng ta cũng đầu tư rất nhiều vào khâu phát triển thiết kế. Tuy vậy, để xây dựng được một thương hiệu riêng cho chính doanh nghiệp để tiếp cận với thị trường nước ngoài thì chúng ta còn hạn chế, nhưng bước tiến hiện nay là chính các doanh nghiệp cũng đã tạo ra được những bộ sưu tập và những bộ thiết kế để chào tới các khách hàng của mình chứ không phải phụ thuộc vào các mẫu thiết kế của khách hàng như trước đây nữa.

Một số doanh nghiệp đã cùng với khách hàng để xây dựng các mẫu thiết kế cho những mùa sắp tới, đó là bước tiến rất tốt của doanh nghiệp Việt Nam, chúng ta đã dần dần đi từng bước một, từ lúc đầu phụ thuộc hoàn toàn vào mẫu thiết kế của khách hàng thì nay chúng ta đã cùng với khách hàng thiết kế và có doanh nghiệp đã tự xây dựng được bộ thiết kế để chào cho khách hàng.

Bước tiếp theo nữa là chúng ta sẽ cố gắng làm chủ được các bộ thiết kế đó, có nghĩa là chúng ta sẽ xây dựng được những thương hiệu sản phẩm riêng cho mình, nhưng hiện nay mức độ đó mới chỉ ở các doanh nghiệp nhỏ, còn các doanh nghiệp lớn vẫn cần đến các thương hiệu lớn của quốc tế.

Nhưng ngược lại, nhờ việc chúng ta tham gia vào việc sản xuất các sản phẩm dưới các thương hiệu quốc tế thì chúng ta cũng khẳng định được dần các khía cạnh về chất lượng, uy tín cũng như thương hiệu của các nhà sản xuất Việt Nam. Với đà như vậy trong thời gian tới các doanh nghiệp của Việt Nam dần dần hoàn toàn có thể tiến tới bước là chúng ta tạo ra được những thương hiệu của chính mình.

Xưởng gia công đế. (Nguồn: Giadinhgroup.com.vn)

Chúng tôi cũng thấy được một xu hướng hết sức mạnh mẽ hiện nay của thế giới đó là chúng ta không cần phải xây dựng ngay các thương hiệu từ đầu mà chúng ta đã mua được các thương hiệu quốc tế, với bề dầy cùng với lịch sử phát triển của thương hiệu mua được đó thì các doanh nghiệp của Việt Nam tiếp tục phát triển các thương hiệu đó lên và làm chủ các thương hiệu đó.

Đây là một xu hướng hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam đang tiếp cận và đã đạt được một số thành công nhất định ở ngay tại thị trường nội địa cũng như vươn ra thị trường quốc tế.

Công nhân kiểm tra chất lượng sản phẩm đầu ra. (Nguồn: TTXVN)

- Còn tại thị trường nội địa, các doanh nghiệp trong ngành sẽ có định hướng như thế nào, thưa bà?

Bà Phan Thị Thanh Xuân: Để phát triển thị trường nội địa đối với các sản phẩm da giầy, Hiệp hội đã phối hợp với Vụ thị trường trong nước (Bộ Công Thương) triển khai việc hỗ trợ cho doanh nghiệp. Ví dụ như Hội nghị kết nối cung-cầu; Kêu gọi doanh nghiệp tham gia các phiên chợ bình ổn giá...

Thời gian tới, Hiệp hội sẽ có phương án cụ thể hơn, đơn cử là việc quy tụ các thương hiệu giầy, dép, túi xách Việt Nam mà đạt được chất lượng, uy tín phía Hiệp hội sẽ xây dựng những bộ tiêu chuẩn, tiêu chí rõ ràng và quy tụ các doanh nghiệp nào đạt được các tiêu chí đó thành chuỗi để đưa vào các trung tâm siêu thị, cửa hàng, đồng thời xây dựng các chương trình truyền thông để giới thiệu cho người tiêu dùng biết được các sản phẩm nào đạt được tiêu chuẩn, được sản xuất với quy trình ra sao nhằm bảo vệ được sức khỏe cho người tiêu dùng và mang lại sự an toàn cho xã hội trong quá trình sản xuất.

- Xin cảm ơn bà./.

Ông Trump sẽ thua cuộc chiến thương mại? Sau tất cả những gì đã được nói ra và thực hiện thì Tổng thống Mỹ Donald Trump có nguy cơ thua trong cuộc chiến ...

Xuất khẩu rau quả sẽ gặp khó vì cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Xuất khẩu mặt hàng rau quả của Việt Nam sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn thách thức nên cần nhiều giải pháp ...

Infographic: Toàn cảnh cuộc chiến thương mại ‘nước sôi lửa bỏng’ giữa Mỹ và Trung Quốc Sau gần 5 tháng Mỹ chính thức tuyên bố áp đặt thuế lên các mặt hàng nhập khẩu của Trung Quốc, những đòn “ăn miếng ...