Tận dụng FTA, chuyển đổi số và sản xuất bền vững để đạt mục tiêu xuất khẩu 400 tỷ USD

Tận dụng FTA, chuyển đổi số và sản xuất bền vững để đạt mục tiêu xuất khẩu

Đóng góp vào kết quả trên, sự bứt phá của nông sản, công nghiệp chế biến - chế tạo và chiến lược đa dạng hóa thị trường là những điểm sáng nổi bật. Tuy nhiên, rào cản kỹ thuật, chi phí logistics tăng và cạnh tranh quốc tế vẫn là thách thức lớn. Các giải pháp chiến lược như tận dụng FTA, chuyển đổi số và sản xuất bền vững được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam đạt mục tiêu xuất khẩu 400 tỷ USD cả năm.

Nông sản dẫn dắt, công nghiệp chế biến - chế tạo vững vàng

Theo Tổng cục Thống kê, trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 514,7 tỷ USD, xuất khẩu đạt 261,8 tỷ USD, tăng 14,6%, vượt mục tiêu đề ra (10-12%); nhập khẩu đạt 252,26 tỷ USD, tăng 17,9%.

Với xuất khẩu, ngành nông, lâm, thủy sản là điểm sáng nổi bật, với kim ngạch đạt 39,68 tỷ USD, tăng 14,7%. Trong đó, nông sản đạt 21,49 tỷ USD, tăng 17%, dẫn đầu bởi cà phê với kim ngạch 5,78 tỷ USD, tăng 66%, vượt cả kim ngạch của năm 2024. Sầu riêng và cao su cũng ghi nhận mức giá kỷ lục, đặc biệt tại thị trường Trung Quốc. Thủy sản đạt 6,06 tỷ USD, tăng 13,8%, với tôm và cá tra lần lượt tăng 16,3% và 8,3%. Lâm sản đạt 10,38 tỷ USD, tăng 8,6%, đóng góp thặng dư thương mại 7,7 tỷ USD. Những kết quả này phản ánh sự thích ứng nhanh chóng của doanh nghiệp Việt Nam trong việc đáp ứng nhu cầu thị trường quốc tế.

Công nghiệp chế biến - chế tạo tiếp tục là trụ cột, đóng góp 232,37 tỷ USD, chiếm 88,6% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 15,2%. Các mặt hàng chủ lực bao gồm điện thoại và linh kiện (55,2 tỷ USD, tăng 16,8%), máy vi tính và sản phẩm điện tử (38,7 tỷ USD, tăng 18,2%), dệt may (25,1 tỷ USD, tăng 12,5%) và giày dép (17,4 tỷ USD, tăng 11,9%).

Trong xuất khẩu, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đóng vai trò then chốt, đạt 194,96 tỷ USD, tăng 17,9%, chiếm 74,3% kim ngạch xuất khẩu, trong khi khu vực trong nước đạt 67,48 tỷ USD, tăng 6,7%.

Sự phục hồi mạnh mẽ của sản xuất công nghiệp, với chỉ số PMI tháng 7 vượt 50 điểm, là động lực quan trọng thúc đẩy xuất khẩu. Cải cách thủ tục hành chính cũng góp phần đáng kể, khi Bộ Công Thương giảm chi phí tuân thủ từ 1.306 tỷ đồng xuống 882 tỷ đồng, tương ứng giảm 32,5%, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chiến lược đa dạng hóa thị trường xuất khẩu đã mang lại kết quả tích cực, giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống. Châu Âu ghi nhận tăng trưởng ấn tượng 43,1%, chiếm 15,1% kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản, nhờ tận dụng hiệu quả Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Châu Phi nổi lên như một thị trường tiềm năng với mức tăng 88,9%, dù tỷ trọng còn nhỏ. Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn nhất, chiếm 21% kim ngạch xuất khẩu, tăng 12,1%, trong khi Trung Quốc chiếm 18,4% và Nhật Bản tăng mạnh 23,6%, đạt 7,2%. Thị trường Halal, với quy mô dự báo 5.000 tỷ USD vào năm 2030, mở ra cơ hội lớn cho nông sản và thực phẩm chế biến của Việt Nam.

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu đạt 252,26 tỷ USD, tăng 17,9%, chủ yếu là hàng tư liệu sản xuất (236,57 tỷ USD, chiếm 93,8%). Máy móc, thiết bị (130,4 tỷ USD) và nguyên, nhiên, vật liệu (106,17 tỷ USD) là hai nhóm hàng chính. Trung Quốc tiếp tục là nguồn nhập khẩu lớn nhất, chiếm 35,2%, theo sau là Hàn Quốc (12,4%) và ASEAN (10,8%). Đáng chú ý, nhập khẩu gạo đạt 1 tỷ USD, tăng 31,4%, phản ánh nhu cầu gạo chất lượng cao từ Thái Lan và Ấn Độ.

Đa dạng hóa thị trường và thách thức phía trước

Tuy nhiên, hoạt động xuất nhập khẩu cũng đối mặt với nhiều thách thức. Rào cản kỹ thuật từ các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản và Hoa Kỳ, với yêu cầu khắt khe về môi trường, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, đòi hỏi doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng sản phẩm. Chi phí logistics tăng cao, đặc biệt là giá cước vận tải biển, đã ảnh hưởng đến giá thành xuất khẩu. Cạnh tranh quốc tế từ Thái Lan, Indonesia và Ấn Độ trong các mặt hàng nông sản và công nghiệp chế biến cũng ngày càng gay gắt. Ngoài ra, nguy cơ lạm phát và suy thoái kinh tế toàn cầu có thể tác động đến nhu cầu nhập khẩu tại các thị trường lớn.

Để vượt qua những thách thức này và đạt mục tiêu xuất khẩu 400 tỷ USD trong năm 2025, các chuyên gia kinh tế cho rằng, Việt Nam cần triển khai đồng bộ các giải pháp chiến lược. Trước hết, cần tận dụng tối đa các FTA như EVFTA, CPTPP và RCEP, thông qua việc nội luật hóa cam kết, tập huấn quy tắc xuất xứ và tổ chức xúc tiến thương mại tại các thị trường tiềm năng như Châu Phi, Nam Mỹ và thị trường Halal. Việc xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế, đặc biệt với nông sản và thủy sản, là yếu tố then chốt để đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, chuyển đổi số và thương mại điện tử cũng cần được đẩy mạnh. Doanh nghiệp nên tận dụng các nền tảng như Amazon, Alibaba và Shopee Global để tiếp cận khách hàng quốc tế, đồng thời áp dụng công nghệ blockchain trong truy xuất nguồn gốc và AI trong dự báo nhu cầu thị trường. Đầu tư vào công nghệ xanh, sản xuất ít phát thải, với mục tiêu giảm 8-11 triệu tấn CO2 mỗi năm, cùng với việc cấp chứng nhận quốc tế như FSC (gỗ) và MSC (thủy sản), sẽ nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường toàn cầu.

Ngoài ra, cải cách thủ tục hành chính cần được tiếp tục, với trọng tâm là số hóa và đơn giản hóa quy trình cấp giấy chứng nhận xuất xứ tại địa phương, đồng thời giảm thêm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp. Nâng cao năng lực phòng vệ thương mại thông qua đào tạo về luật thương mại quốc tế và theo dõi sát các rào cản kỹ thuật từ thị trường lớn là yếu tố quan trọng để bảo vệ lợi ích doanh nghiệp. Cùng với đó, Bộ Công Thương cũng cần tăng cường xúc tiến thương mại, cung cấp thông tin thị trường kịp thời và tổ chức các hội chợ quốc tế sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam kết nối hiệu quả với các tập đoàn toàn cầu.

https://thoibaonganhang.vn/tan-dung-fta-chuyen-doi-so-va-san-xuat-ben-vung-de-dat-muc-tieu-xuat-khau-400-ty-usd-168853.html