Nhiệm kỳ của Biden được cho là phụ thuộc lớn vào việc đảng Dân chủ có thắng hai ghế thượng nghị sĩ tại "thành trì Cộng hòa" Georgia hay không.
Do các ứng viên ở Georgia đều không đạt tối thiểu 50% số phiếu trong ngày bầu cử 3/11, cuộc bỏ phiếu vào Thượng viện vòng hai được tổ chức vào ngày 5/1. Đây là màn đối đầu giữa hai thượng nghị sĩ Cộng hòa đương nhiệm là David Perdue và Kelly Loeffler trước hai ứng viên Dân chủ Jon Ossoff và Raphael Warnock.
Perdue, cựu CEO của tập đoàn Reebok, đã giữ chức thượng nghị sĩ bang Georgia từ năm 2015 và là đồng minh trung thành với Tổng thống Donald Trump. Ông hiện bị dò xét về những giao dịch cổ phiếu trị giá hàng triệu USD trong các công ty mà ông chịu trách nhiệm giám sát khi làm việc tại thượng viện. Thượng nghị sĩ 70 tuổi này phủ nhận mọi hành vi sai trái.
Trong khi đó, Ossoff khởi động chiến dịch tranh cử vào thượng viện với sự ủng hộ của cố hạ nghị sĩ John Lewis, "biểu tượng dân quyền" của Mỹ qua đời hồi tháng 7/2020. Trước khi trở thành người điều hành công ty phim tài liệu Insight TWI, ứng viên 33 tuổi của đảng Dân chủ từng làm việc 5 năm cho hạ nghị sĩ Hank Johnson. Nhờ kỹ năng làm phim, Ossoff đã tiến hành vận động trên cả Snapchat và TikTok.
Thượng nghị sĩ 50 tuổi Loeffler, ứng viên còn lại của đảng Cộng hòa, vẫn là một "tân binh" trên chính trường. Bà được Thống đốc Georgia Brian Kemp bổ nhiệm vào Thượng viện Mỹ hồi tháng 12/2019 sau khi người đương nhiệm từ chức, và là một trong những thượng nghị sĩ giàu nhất nhờ đồng sở hữu một đội bóng rổ nhà nghề nữ.
Đối thủ của Loeffler là Warnock, linh mục 51 tuổi tại nhà thờ Ebenezer ở thành phố Atlanta. Cùng với Stacey Abrams, nhà hoạt động ngày càng có ảnh hưởng trong đảng Dân chủ, Warnock đã thành lập Dự án Georgia Mới, một tổ chức thúc đẩy quyền bầu cử, nhưng đang bị điều tra vì cáo buộc gửi đơn đăng ký lấy phiếu bầu cho những người không phải cư dân địa phương.
 |
Các ứng viên thượng nghị sĩ bang Georgia (từ trái qua phải) Raphael Warnock, Jon Ossoff, David Perdue và Kelly Loeffler. Ảnh: CNN. |
Kết quả thăm dò gần đây cho thấy các ứng viên đang bám đuổi nhau sát nút trong cả hai cuộc đối đầu. Ossoff tạm dẫn trước Perdue với tỷ lệ lần lượt là 49% và 48%, trong khi Warnock dẫn trước Loeffler với tỷ lệ lần lượt là 50% và 48%.
Đảng Dân chủ hiện giành 48 ghế thượng nghị sĩ và phe Cộng hòa giành được 50 ghế, trong khi phe kiểm soát Thượng viện Mỹ cần tối thiểu 51 ghế. Nếu Ossoff và Warnock đều thắng, phe Dân chủ sẽ "cầm hòa" tại Thượng viện và dự kiến giành quyền kiểm soát nhờ Phó tổng thống đắc cử Kamala Harris, người khi đó là Chủ tịch Thượng viện và có quyền bỏ lá phiếu quyết định để phá vỡ thế bế tắc.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa được cho là "rộng cửa" hơn nhiều khi chỉ cần thắng thêm một ghế thượng nghị sĩ ở Georgia để giành thế đa số. Perdue và Loeffler cũng lần lượt giành được nhiều phiếu bầu hơn so với Ossoff và Warnock trong cuộc đối đầu hồi tháng 11.
Suốt hai thập kỷ qua, phe Dân chủ không giành được ghế thượng nghị sĩ nào tại Georgia, nơi từng được coi là "thành trì của phe Cộng hòa". Joe Biden cũng là ứng viên tổng thống đảng Dân chủ đầu tiên giành được phiếu đại cử tri của Georgia kể từ năm 1992.
Bất chấp cửa thắng hẹp đối với Ossoff và Warnock, phe Dân chủ được đánh giá vẫn có thể làm nên lịch sử tại Georgia, chính nhờ những động thái gần đây của Trump. Sau thất bại trước Biden, Trump không ngừng cáo buộc cuộc bầu cử ở Georgia là gian lận mà không có bất kỳ bằng chứng nào, đồng thời gây sức ép lên Thống đốc Kemp và Tổng thư ký bang Brad Raffensperger, quan chức phụ trách bầu cử.
Theo bản ghi âm cuộc gọi kéo dài một tiếng giữa Trump với Raffensperger ngày 2/1 được truyền thông Mỹ đăng tải, ông chủ Nhà Trắng ban đầu cầu xin sau đó đe dọa Raffensperger nhằm tác động để quan chức Georgia thay đổi kết quả bầu cử. Tuy nhiên, Raffensperger, một đảng viên Cộng hòa, đã bác bỏ yêu cầu, nói rằng Tổng thống chỉ đang cố gắng dựa vào những thuyết âm mưu vô căn cứ.
Trump thậm chí đề xuất nâng mức hỗ trợ Covid-19 lên 2.000 USD/người, vốn là mục tiêu lâu nay của đảng Dân chủ và đã được Hạ viện thông qua, nhưng lại bị phe Cộng hòa tại Thượng viện phản đối. Tình huống này tạo điều kiện để Ossoff và Warnock công kích lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell vì kìm hãm khoản viện trợ.
Theo bình luận viên Harry Enten của CNN, về mặt lý thuyết, Perdue và Loeffler không muốn Trump dính líu đến cuộc so găng giữa họ với phe Dân chủ. Loeffler đã từ chối bình luận về đoạn băng ghi âm cuộc trò chuyện giữa Trump với Raffensperger. Tuy nhiên, Tổng thống lại làm điều ngược lại, khi gợi nhắc với các cử tri Georgia rằng Perdue và Loeffler cùng thuộc đảng Cộng hòa với ông.
Trong số 7 triệu cử tri đăng ký bầu thượng nghị sĩ tại Georgia, hơn 3 triệu người đã đi bỏ phiếu sớm, con số kỷ lục đối với một cuộc bỏ phiếu vòng hai, dù thấp hơn so với vòng bỏ phiếu hồi tháng 11. Tới nay, xu hướng cử tri đi bầu dường như đang có lợi cho đảng Dân chủ, với sự xuất hiện nổi bật của nhóm cử tri da màu
Trong khi đó, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu tại vùng nông thôn, nơi đông đảo dân cư là người da trắng, đang bị tụt lại. Theo bình luận viên Enten, nhiều cử tri ở khu vực này từng ủng hộ Trump, nhưng việc ông công kích các đảng viên Cộng hòa của Georgia có thể khiến họ không còn động lực đi bỏ phiếu.
Sự xuất hiện tại Georgia của Trump một ngày trước cuộc bỏ phiếu, dự kiến cũng là sự kiện vận động lớn cuối cùng của ông trước khi rời Nhà Trắng, có thể giúp xoay chuyển thế bất lợi hiện nay của đảng Cộng hòa, nhờ nền tảng cử tri trung thành với ông. Tuy nhiên, cuộc vận động cũng có khả năng càng gây mất thiện cảm với những cử tri Cộng hòa không còn "mặn mà" với Tổng thống, ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
"Tất cả các yếu tố đã tạo ra một tình huống thật sự quá sát nút để đoán được kết quả", Trey Hood, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Georgia, nhận định.
Ánh Ngọc (Theo CNN, AFP, BBC)
 Các ông chủ Mỹ kêu gọi quốc hội xác nhận chiến thắng của ông Biden |
 Nghị sĩ da màu đưa Biden tới đỉnh cao sự nghiệp |
