- Hà Nội gỡ vướng để tăng tốc phát triển nhà ở xã hội
- "Cởi trói” 5 nút thắt cho nhà ở xã hội
- Nhà ở xã hội tại Thủ đô tăng giá gấp 3-4 lần, có nơi bán 4 tỷ đồng/căn
Theo các chuyên gia, việc thành lập quỹ nhà ở quốc gia sẽ giúp thị trường bất động sản phát triển tích cực và là giải pháp đột phá để người dân dễ an cư.
Điều tiết thị trường lành mạnh
Thủ tướng Phạm Minh Chính mới đây yêu cầu Bộ Tài chính hoàn thành lập quỹ nhà ở quốc gia trong tháng 3, để huy động nguồn lực phát triển nhà ở xã hội.
Nhận xét về vấn đề này, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng, đây là định chế rất cần thiết, là công cụ điều tiết thị trường bất động sản theo hướng phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững.
Đồng thời việc thành lập quỹ nhà ở quốc gia, trong đó có quỹ phát triển nhà ở xã hội, sẽ giúp điều phối các nguồn vốn để thúc đẩy phát triển nhà ở giá rẻ, bao gồm cả nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ. Đây là những loại hình nhà ở đáp ứng nhu cầu của đa số người dân có thu nhập trung bình, thu nhập thấp.
Quỹ nhà ở quốc gia sẽ giúp nhiều người dân dễ an cư. (Ảnh minh họa: Báo Chính phủ).
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thế Điệp, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội, khẳng định, chủ trương thành lập quỹ nhà ở quốc gia để phát triển nhà ở giá rẻ tại các đô thị lớn là mang tính đột phá. Vì quỹ này sẽ điều tiết thị trường bất động sản về mặt vĩ mô, giá cả.
Khi thị trường thiếu nguồn cung, Nhà nước sẽ mở quỹ để phát triển nhà ở, phục vụ an sinh xã hội. Khi nguồn cung vượt quá cầu thì Nhà nước sẽ đóng lại và điều tiết linh hoạt. "Tất nhiên, trong quá trình thực hiện cũng cần phải nghiên cứu, dựa vào quy hoạch chung, quy hoạch vùng, căn cứ thực tiễn để đưa ra chiến lược phù hợp", ông Điệp nói.
TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, nhấn mạnh, trong bối cảnh giá nhà đất tăng cao, việc thành lập quỹ nhà ở quốc gia không chỉ là một giải pháp mang tính thời điểm mà còn là một hướng đi chiến lược. Đây được xem là đòn bẩy quan trọng, không chỉ giúp hàng triệu người dân có cơ hội tiếp cận nhà ở phù hợp, mà còn góp phần điều tiết thị trường bất động sản, hạn chế đầu cơ, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn.
Theo ông, quỹ sẽ tập trung vào việc cung cấp nhà ở theo hình thức bán hoặc cho thuê với mức giá ưu đãi cho những người thu nhập trung bình hoặc tthấp, công nhân tại các khu công nghiệp, lao động tự do, cán bộ, công chức, viên chức chưa có nhà ở ổn định và các gia đình trẻ gặp khó khăn về tài chính.
Tuy nhiên, cơ chế xét duyệt và giám sát cần được xây dựng chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả, tránh thất thoát và đảm bảo nguồn vốn đến đúng đối tượng thực sự có nhu cầu. Nếu triển khai bài bản, mô hình này có thể trở thành một giải pháp quan trọng giúp nhiều người dân tiếp cận nhà ở giá hợp lý, đồng thời góp phần ổn định và phát triển thị trường bất động sản bền vững.
Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng Trường Đại học Nguyễn Trãi, nhận xét, chủ trương thành lập quỹ nhà ở quốc gia là một quyết sách đúng đắn, hợp lý và mang tầm chiến lược. Nếu triển khai thành công, quỹ nhà ở quốc gia chắc chắn sẽ trở thành một giải pháp đột phá trong việc đảm bảo an sinh xã hội và phát triển đô thị bền vững.
"Quỹ nhà ở quốc gia sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho người dân vay mua nhà với lãi suất thấp, trả góp dài hạn, giúp họ tiếp cận nhà ở mà không bị áp lực tài chính quá lớn. Quỹ cũng hỗ trợ phát triển nhà ở cho thuê giá rẻ để phục vụ nhóm đối tượng chưa có khả năng mua nhà", ông Huy nhìn nhận.
Huy động vốn từ đâu?
Theo TS. Võ Trí Thành, để quỹ nhà ở quốc gia vận hành hiệu quả và phát triển bền vững, cần đặc biệt lưu ý yếu tố nguồn vốn, đây chính là yếu tố cốt lõi. Nguồn vốn có thể đến từ nhiều kênh khác nhau.
Các chuyên gia đề xuất nguồn vốn để quỹ nhà ở quốc gia hoạt động cần được huy động từ nhiều nguồn. (Ảnh minh họa)
Bên cạnh đó, việc bổ sung nguồn lực xã hội cũng cần được triển khai. Ngoài ra, với tính chất là một chương trình xã hội, nguồn vốn quốc tế cũng là một kênh quan trọng cần được tính đến. Việc tận dụng nguồn vốn vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), các quỹ đầu tư phát triển đô thị hoặc nguồn vốn ODA sẽ giúp giảm áp lực lên ngân sách Nhà nước và đảm bảo nguồn lực dài hạn cho phát triển nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ.
Cùng với đó, vốn từ khu vực doanh nghiệp tư nhân cũng là nguồn lực vô cùng quan trọng. Các doanh nghiệp phát triển bất động sản có thể tham gia vào quỹ thông qua hình thức đồng tài trợ, hợp tác công - tư (PPP) hoặc đầu tư trực tiếp vào các dự án nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ.
TS. Lê Xuân Nghĩa - nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính tiền tệ quốc gia - cũng cho rằng, trước hết, quỹ phải hoạt động độc lập, tự chủ, không phụ thuộc vào cơ chế xin - cho hay hành chính rườm rà.
Nguồn vốn có thể đến từ nhiều kênh, bao gồm ngân sách Nhà nước, quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ hưu trí, trái phiếu nhà ở và hợp tác với các tổ chức tín dụng,...
Khi đi vào vận hành, quỹ cần có nguyên tắc rõ ràng, người dân có nhu cầu thực sự khi vay mua nhà sẽ được hưởng lãi suất cố định thấp, có thể ở mức 2,5% trong 30 năm, phần chênh lệch lãi suất với thị trường sẽ do Quỹ phối hợp với ngân hàng để bù đắp.
Theo TS Trần Xuân Lượng, chuyên ngành bất động sản (Đại học Kinh tế quốc dân), nhiều quốc gia trên thế giới đã xây dựng các quỹ phát triển nhà ở giống như quỹ tiết kiệm, bảo hiểm xã hội. Người dân trích một phần lương của mình để góp vào quỹ. Sau này, họ sẽ được sử dụng nhà xây bằng quỹ đó với giá rẻ, không phải giá thị trường.
"Thậm chí, khi quỹ chưa có nhiều, Nhà nước có thể ứng trước một phần bằng nguồn ngân sách để phát triển nhà nhanh, sớm hơn", ông Lượng nói.
Cũng theo ông Lượng, thực tế cũng có những quốc gia phát triển nhà theo dạng đầu tư tích lũy, một ngôi nhà có thể chia nhỏ ra thành nhiều suất mua như chứng khoán. Khi một người nào đó mua đủ suất thì sẽ được trả nhà. Ví dụ một ngôi nhà có thể chia nhỏ làm 30 suất, khi một người nào đó mua tích góp đủ 30 suất sẽ được bàn giao nhà.
Các ngân hàng thương mại cũng có thể thành lập gói vay dành riêng cho phát triển nhà ở, không sử dụng vào mục đích khác. Khoản lãi gửi tiết kiệm từ gói vay đó chỉ để phục vụ người gửi mua nhà. Dễ hiểu hơn, người gửi lấy lãi suất để mua nhà, lãi suất gửi dài hạn có thể khác với lãi suất thương mại.
Ngược lại, các ngân hàng có thêm nhiệm vụ là bảo lãnh cho khách gửi tín dụng mua nhà và chọn các chủ đầu tư tài trợ vốn từ nguồn gửi, lãi gửi tiết kiệm an toàn, bảo đảm giá nhà không tăng so với thỏa thuận giữa ngân hàng và người gửi tiết kiệm mua nhà trước đó.
Ông Nguyễn Quang Huy cũng đề xuất, để vận hành được quỹ, cần nguồn vốn đa dạng, huy động sự tham gia của các thành phần kinh tế.
"Ngân sách Nhà nước sẽ đóng vai trò chủ lực trong giai đoạn đầu triển khai. Ngoài ra cần sự đóng góp của người dân theo mô hình bảo hiểm xã hội, mỗi người dân có thể đóng góp một số tiền nhất định hằng tháng để hình thành nguồn vốn chung và khi cần mua nhà có thể được hỗ trợ tài chính.
Bên cạnh đó, cũng có thể tận dụng nguồn vốn giá rẻ từ các quỹ phát triển đô thị và nhà ở như nguồn vốn ODA và vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế hoặc từ ngân hàng, phát hành trái phiếu để thu hút dòng vốn đầu tư dài hạn...", ông Huy nhìn nhận.
