Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa ban hành Thông tư 13/2024 quy định cơ chế, chính sách quản lý giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa và giá dịch vụ chuyên ngành hàng không. Với hàng loạt quy định mới, liệu vé máy bay có giảm theo giá dịch vụ hàng không?
Theo Thông tư mới có hiệu lực từ 1/7/2024, người vận chuyển có tổng số tiền thanh toán các khoản sử dụng dịch vụ ghi trên hóa đơn hàng tháng của dịch vụ cất cánh, hạ cánh máy bay, điều hành bay đi, đến sẽ được hưởng các mức ưu đãi tương ứng với từng mức giá dịch vụ ghi trên hóa đơn thanh toán. Cụ thể, với các dịch vụ cung cấp cho chuyến bay quốc tế, giá dịch vụ ghi trên hóa đơn thanh toán trên 125.000 USD đến dưới 250.000 USD sẽ được hưởng ưu đãi 1,5%; từ 250.000 USD đến dưới 750.000 USD được hưởng mức giảm 2,5%; từ 750.000 USD đến dưới 1,5 triệu USD được hưởng mức giảm 3,5% và từ 1,5 triệu USD trở lên sẽ có mức giảm là 5%.
Đối với các dịch vụ cung cấp cho chuyến bay nội địa, các mức ưu đãi cũng tương tự và tương ứng với giá dịch vụ ghi trên hóa đơn thanh toán trên 5 tỷ đồng đến dưới 10 tỷ đồng; từ 10 tỷ đồng đến dưới 15 tỷ đồng; từ 15 tỷ đồng đến dưới 30 tỷ đồng và từ 30 tỷ đồng trở lên.
Thông tư mới cũng nêu rõ, với hoạt động bay đào tạo, huấn luyện phi công (không kết hợp khai thác thương mại) tại Việt Nam, sẽ không thu tiền sử dụng dịch vụ điều hành bay đi, đến và cất cánh, hạ cánh máy bay trong 36 tháng đầu kể từ ngày cơ sở đào tạo thực hiện chuyến bay đào tạo, huấn luyện phi công (không kết hợp khai thác thương mại) đầu tiên. Ngoài ra, với hãng hàng không Việt Nam lần đầu tham gia khai thác thị trường vận chuyển hàng không, sẽ được áp dụng mức giá bằng 50% mức giá dịch vụ cất cánh, hạ cánh máy bay và dịch vụ điều hành bay đi, đến do Bộ GTVT định mức giá. Thời hạn áp dụng trong 36 tháng kể từ ngày bắt đầu khai thác.
Đối với hãng hàng không khai thác chuyến bay quốc tế thường lệ đi, đến Việt Nam tại thời điểm không có hãng nào khai thác thường lệ trong khoảng thời gian ít nhất 12 tháng, sẽ được áp dụng ưu đãi tại từng cảng hàng không cụ thể. Theo đó, tại cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng sẽ áp dụng mức giá bằng 90% mức giá dịch vụ cất cánh, hạ cánh tàu bay và dịch vụ điều hành bay đi, đến do Bộ GTVT định mức giá. Thời hạn áp dụng 12 tháng kể từ ngày bắt đầu khai thác.
Tại các cảng hàng không khác sẽ áp dụng mức giá bằng 50% mức giá dịch vụ cất cánh, hạ cánh tàu bay và dịch vụ điều hành bay đi, đến do Bộ GTVT định mức giá với thời hạn áp dụng là 24 tháng kể từ ngày bắt đầu khai thác.
Cục Hàng không Việt Nam có trách nhiệm thẩm định phương án giá dịch vụ hàng không. Cũng theo quy định mới, việc nhượng quyền khai thác dịch vụ hàng không tại cảng hàng không, sân bay sẽ bao gồm các dịch vụ nhượng quyền: nhà ga hành khách; nhà ga, kho hàng hóa; phục vụ kỹ thuật thương mại mặt đất; sửa chữa, bảo dưỡng phương tiện, trang thiết bị hàng không; kỹ thuật hàng không; cung cấp suất ăn hàng không; cung cấp xăng dầu hàng không. Thông tư cũng phân loại, dịch vụ phi hàng không được định khung giá gồm dịch vụ: cho thuê mặt bằng tại nhà ga hành khách; cho thuê mặt bằng tại nhà ga hàng hóa; Dịch vụ cơ bản thiết yếu tại cảng hàng không, sân bay gồm dịch vụ cung cấp đồ ăn, đồ uống là hàng hóa nội địa.
Riêng dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa hạng phổ thông cơ bản bán trong lãnh thổ Việt Nam được định giá tối đa. Các tổ chức, cá nhân kinh doanh các dịch vụ có trách nhiệm lập phương án giá theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và chịu trách nhiệm về phương án giá do mình lập. Việc lập, thẩm định hồ sơ phương án giá, ban hành văn bản định giá hoặc điều chỉnh giá thực hiện theo quy định của pháp luật về giá.
Trước đó, hàng không được ví là "đôi cánh" của du lịch trong nước nhưng ngành này lại đang rơi vào tình thế bất lợi trước mùa cao điểm do không thể hạ nhiệt giá vé máy bay dù rất muốn kích cầu. Nói về giá vé, ông Đặng Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines từng chia sẻ, giá vé máy bay hiện tăng từ 15 - 20%. Tuy nhiên, mức tăng hiện nay còn rất xa so với mức giá trần mà nhà nước quy định. Giá vé hiện phổ biến chỉ đạt khoảng 76% so với giá vé quy định, có chặng chỉ bằng 43% so với quy định.
Theo ông Đặng Anh Tuấn, nguyên nhân khiến giá vé máy bay tăng trước tiên là do chi phí nhiên liệu, thiết bị bay tăng 76-77%. Các khoản chi phí này nằm ngoài tầm kiểm soát không chỉ riêng của Vietnam Airlines, mà cả các hãng hàng không khác. Ví dụ, với xăng, so với năm 2019, mặt hàng giá xăng năm nay tăng 5.700 tỷ đồng và chi phí tỉ giá biến động tăng thêm 4.700 tỷ đồng. Tổng mức tăng do chi phí nhiên liệu lên tới khoảng 11.000 tỷ đồng.
Khoản tăng này nằm ngoài tầm kiểm soát của Vietnam Airlines cũng như tất cả các hãng hàng không. Ngoài ra, các xung đột địa chính trị, chuỗi cung ứng đứt gãy cũng khiến phát sinh nhiều vấn đề và chi phí cho các hãng. Cụ thể như trước đây, để sửa chữa bảo hành một chiếc máy bay mất khoảng 150 ngày thì hiện tại đến 200-300 ngày, thậm chí đến 1-1,5 năm. Thời gian bảo trì kéo dài khiến chi phí vận hành cũng tăng cao...
Lý giải thêm về tình trạng giá vé máy bay tăng cao, nhiều chuyên gia cho rằng, một trong những nguyên nhân là do vé máy bay đang phải gánh quá nhiều loại phí. Để giải bài toán giá vé máy bay, PGS.TS Nguyễn Thiện Tống - chuyên gia hàng không cho rằng, mức phí sân bay hiện nay cần phải được giảm để giảm bớt gánh nặng cho các hãng hàng không và cho chính người dân đi máy bay. Nói về giải pháp, theo PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, thay vì phân loại quá nhiều loại phí, chúng ta chỉ cần quy định gọn 2 loại. Đó là phí theo chuyến bay gồm phí cất hạ cánh tại sân bay và phí phục vụ hành khách tại sân bay. Hiện nay nhằm khuyến khích ngành hàng không, Chính phủ một số nước đã hỗ trợ miễn phí cất hạ cánh tại sân bay.
Như vậy, với những nội dung mới trong Thông tư 13/2024 quy định cơ chế, chính sách quản lý giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa và giá dịch vụ chuyên ngành hàng không có hiệu lực từ 1/7/2024, hy vọng giá vé máy bay trong thời gian tới sẽ dần hạ nhiệt, tạo thuận lợi hơn cho việc đi lại của người dân.
