Cháu bé 6 tuổi tử vong ngay trong buổi thứ hai đến lớp, được cho là bị bỏ quên trên xe ô tô đưa đón học sinh, lẽ ra là cơn ác mộng có thể đã tránh được.
Cháu bé 6 tuổi tử vong ngay trong buổi thứ hai đến lớp, được cho là bị bỏ quên trên xe ô tô đưa đón học sinh, lẽ ra là cơn ác mộng có thể đã tránh được.
Đứa trẻ đã chết, đó là điều tồi tệ nhất. Những người bỏ quên đứa trẻ trên ô tô để gây ra cái chết sẽ phải đối diện với cảm giác tội lỗi, đối diện với những hậu quả pháp lý nghiêm trọng; ngoài ra, còn sự phán xét của truyền thông, bạn bè, sẽ bị những người xa lạ lăng mạ. Và điều đặc biệt quan trọng, là bi kịch hoàn toàn có thể ngăn chặn được nếu chúng ta thực sự hiểu về nó.
Chính mức độ nghiêm trọng ấy, đã làm cho hầu hết mọi người nhầm tưởng rằng họ sẽ không bao giờ bỏ quên một đứa trẻ trên xe ô tô giữa trời mùa hè nắng nóng. Bởi vậy mà khái niệm trẻ bị bỏ quên cho đến chết ở trên xe ô tô không được ai quan tâm, cho đến khi sự việc xảy ra ở Trường PTLC Quốc tế Gateway xảy ra, thì tất cả đều sốc và cảm thấy kỳ lạ.
Trên thế giới, bỏ quên trẻ trên ô tô cho đến chết là một hình thức tai nạn phổ biến hơn suy nghĩ chủ quan của mọi người. Canada trung bình mỗi năm có một trẻ chết theo cách này. Mỹ khá nhiều, từ năm 1998 - 2018 có hơn 800 trẻ chết vì bố mẹ bỏ quên trên xe ô tô, riêng năm 2019 đã có 26 trẻ chết. Và hầu hết những trường hợp trẻ chết là do chính bố mẹ bỏ quên.
Sự thiếu hiểu biết chính là nguyên nhân biến chiếc xe ô tô trở thành bẫy tử thần. Trẻ em với diện tích da ít, nên lượng mồ hôi thoát ra để làm mát cơ thể sẽ không nhiều như người lớn, vì thế mà trẻ bị bỏ quên trong một chiếc ô tô, nhiệt độ cơ thể của trẻ sẽ tăng nhanh hơn từ 3 đến 5 lần so với người lớn.
Khi nhiệt độ cơ thể lên đến 40°C thì các cơ quan bắt đầu rối loạn, trên 41°C bắt đầu say nóng và đe dọa tính mạng, cao hơn 42°C sẽ sốc nhiệt và tử vong nhanh chóng.
Đại học California vừa công bố một nghiên cứu tháng 5/2018, thực nghiệm 6 chiếc ô tô trong điều kiện thời tiết 35°C, tương đương nền nhiệt độ ngày 6/8 ở quận Cầu Giấy (Hà Nội), nơi cháu bé lớp 1 tử vong.
Theo đó, nếu ô tô đỗ ngoài trời nắng, thì sau 1 giờ nhiệt độ không khí trong xe lên tới 47°C, bảng điều khiển 69°C, tay lái 53°C, ghế ngồi 51°C. Mô phỏng đứa trẻ 2 tuổi, đặt trong ô tô ở điều kiện này, chỉ sau một giờ nhiệt độ đạt ngưỡng sốc nhiệt đe dọa tử vong.
Nếu ô tô đỗ trong bóng râm, sau 1 giờ nhiệt độ không khí trong xe là 38°C, bảng điều khiển 48°C, ghế ngồi 41°C. Trong mô phỏng đứa trẻ 2 tuổi, sau 2 giờ sẽ bị sốc nhiệt.
Ngay cả khi trời lạnh thì một đứa trẻ bị bỏ trên ô tô cũng sẽ nguy hiểm. Nghiên cứu của Đại học bang San Francisco cho thấy một chiếc xe hơi đóng cửa trong thời tiết lạnh 21°C, nhiệt độ trong xe tăng lên khá nhanh, ngay cả khi đã kéo hé một chút cửa kính thì nhiệt độ cũng thay đổi không đáng kể. Cụ thể: sau 10 phút tăng lên 32°C, sau 20 phút tăng lên 37°C, sau 30 phút tăng lên 40°C, sau 60 phút tăng lên 45°C, sau 2 tiếng tăng lên 49°C.
Tôi đã xem kỹ bảng số liệu thống kê hàng năm ở Mỹ từ năm 1998 đến nay, những người bỏ quên trẻ trên ô tô dẫn đến tử vong hầu hết là cha mẹ. Nghề nghiệp của họ có thể là giáo viên, bác sĩ, nha sĩ, y tá, nhân viên xã hội, nhân viên thực thi pháp luật, sĩ quan quân đội. Có cả một nhà khoa học tên lửa.
Tôi đồng ý với những giải thích của các chuyên gia, như David Diamond, giáo sư tâm lí học tại Đại học Nam Florida, người đã dành nhiều thời gian và tâm huyết nghiên cứu về cái chết của những đứa trẻ bị bỏ quên trên ô tô, ông cho rằng đây là vấn đề của trí nhớ.
Trí nhớ thông qua hạch nền, vỏ não thùy trán và hồi hải mã, nó cho phép con người làm những công việc quen thuộc ở chế độ tự động, mà không cần phải suy nghĩ có ý thức. Thông thường, mọi việc làm theo chế độ tự động đều trôi chảy, thậm chí là rất tốt. Nhưng khi cơ thể mệt mỏi hay căng thẳng, nhận thức sẽ không được rõ ràng bởi não bộ suy giảm khả năng phân tích, suy giảm khả năng lập kế hoạch và tư duy phê phán.
Hệ quả là sự lãng quên những điều rất quan trọng. Chúng gây nên hậu quả thảm khốc, như phẫu thuật viên giỏi bỏ quên dao kéo trong bụng bệnh nhân, phi công kì cựu với kinh nghiệm nhiều giờ bay bị hạ cánh nhầm đường băng.
Sự thật, não bộ con người là đa nhiệm, bộ nhớ của con người là thiếu sót. Khi một phần của đa nhiệm bị mất, tức là quên mất một đứa trẻ, không nhận thức được sự bỏ quên đứa trẻ ấy trên xe ô tô, hậu quả đứa trẻ bị chết sau đó một vài giờ.
Qua vụ việc đau lòng của cháu bé ở trường Gateway, để ngăn chặn không xảy ra sự việc tái diễn, tôi cho rằng điều quan trọng nhất là mỗi người cần hiểu rõ khái niệm bỏ quên trẻ trên ô tô. Sự thiếu hiểu biết sẽ dẫn đến chủ quan duy ý chí, không có những biện pháp đề phòng thực sự hữu hiệu, nên tai họa tất yếu sẽ xảy ra ở một thời điểm nào đó trong hoàn cảnh cụ thể nào đó.
Với các bậc phụ huynh, để không bỏ quên con mình trên xe, cần thiết phải có một số kĩ năng căn bản. Ví dụ, trẻ ngồi ghế sau thì để cặp sách hay đồ chơi ở phía trước để nhắc nhở có sự hiện diện của con. Để đồ dùng các nhân của cha mẹ như túi xách, ba lô, hay điện thoại di động ngay cạnh chỗ ngồi của con ở ghế sau. Thiết lập hệ thống dịch vụ nhắn tin hay gọi điện nhắc nhở với nhà trường khi con không đến lớp. Luôn kiểm tra lại bên trong xe trước khi khóa xe.
Với các trường học sử dụng phương tiện đưa đón học sinh, bắt buộc nhà trường phải xây dựng quy trình chuẩn; giáo viên, người phụ trách học sinh, lái xe, cho đến phụ huynh phải tuân thủ chặt chẽ từng bước của quy trình ấy. Mọi sự tùy tiện, không có quy trình hoặc không tuân theo các bước của quy trình, thì sớm muộn sẽ dẫn đến thảm họa.
Trần Văn Phúc
