Trị "bệnh" ùn tắc giao thông Thủ đô: Điều chỉnh quan hệ cung - cầu

Đề án bao gồm các nhóm giải pháp đồng bộ, trong đó chú trọng điều chỉnh quan hệ cung - cầu bao gồm từ cải thiện giao thông công cộng, giao thông tĩnh, kiểm soát phương tiện cơ giới cá nhân đến việc khuyến khích, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi giao thông xanh…

Nhu cầu vượt nhiều lần năng lực

Theo thống kê của các cơ quan chức năng, thành phố Hà Nội hiện có khoảng 9,2 triệu phương tiện cơ giới đường bộ các loại. Tốc độ gia tăng phương tiện hằng năm khoảng 4-5%, có thời điểm tăng tới 10%/năm, gây quá tải rất lớn lên hệ thống hạ tầng giao thông. Kết quả điều tra gần đây cho thấy, tại nhiều hành lang, tuyến giao thông trọng điểm, nhu cầu giao thông đã vượt xa năng lực thông hành của đường. Đơn cử, tại đường Vành đai 3 trên cao, mức vượt là 8,1 lần; phần lớn các tuyến đường chính đều vượt quá 2 lần vào các khung giờ cao điểm.

Trong khi đó, tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông hiện nay mới đạt 12,13% (chỉ tiêu quy hoạch là 20-26%); tỷ lệ diện tích đất cho giao thông tĩnh chỉ đạt dưới 1% (chỉ tiêu quy hoạch là 3-4%), mới đáp ứng 8-10% nhu cầu đỗ xe trên toàn thành phố. Hệ thống vận tải hành khách công cộng những năm qua dù đã được quan tâm đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, hiện mới đạt 19,5% nhu cầu đi lại của người dân (thấp hơn nhiều chỉ tiêu quy hoạch 30-55%).

“Hà Nội đặt mục tiêu mỗi năm giảm 8-10 điểm ùn tắc nhưng thực tế cho thấy, ùn tắc giao thông ngày càng diễn biến phức tạp. Đặc biệt vào các khung giờ cao điểm hoặc mỗi khi có mưa lớn, người dân rất vất vả di chuyển”, ông Nguyễn Thành Trung (phường Vĩnh Hưng, thành phố Hà Nội) chia sẻ.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Thạo (Trường Đại học Giao thông vận tải), thực trạng hệ thống giao thông vận tải của thành phố Hà Nội như hiện nay dẫn tới sự mất cân đối nghiêm trọng về cung (công suất của hệ thống hạ tầng giao thông) và cầu (nhu cầu giao thông với tỷ trọng chính là giao thông cá nhân). Nếu tiếp tục không có sự cải thiện, Hà Nội sẽ phải đối mặt với mức trầm trọng hơn, dần chạm ngưỡng "thảm họa giao thông" mà một số đô thị lớn trong khu vực Đông Nam Á như Bangkok (Thái Lan), Manila (Philippines), Jakarta (Indonesia)... đang phải đối mặt.

Cần gần 53 tỷ USD để xử lý tổng thể

Nhận thức rõ thực trạng, thành phố Hà Nội đang khẩn trương phối hợp với đơn vị tư vấn nghiên cứu, xây dựng Đề án tổng thể giảm thiểu ùn tắc giao thông giai đoạn 2025-2030 và những năm tiếp theo với các nhóm giải pháp đồng bộ và quyết liệt.

Đại diện đơn vị tư vấn cho biết, dự thảo Đề án đưa ra 11 nhóm giải pháp với 116 biện pháp, nhiệm vụ cụ thể như: Phát triển hệ thống đường sắt đô thị, vận tải hành khách công cộng; quản lý nhu cầu giao thông; kiểm soát đoàn phương tiện hiện có; tổ chức giao thông và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành giao thông... Trong đó, nhóm biện pháp theo tiếp cận quản lý cung - cầu giao thông gồm: Kiểm soát phương tiện lưu thông/sở hữu; kiểm soát sử dụng phương tiện; co giãn cầu theo thời gian và không gian; cải thiện và tăng diện tích phần xe chạy; phát triển mạng lưới đường sắt đô thị, xe buýt, giao thông chia sẻ, giao thông phi cơ giới...

Trọng tâm của các nhóm giải pháp giảm ùn tắc giao thông sẽ được lồng ghép với nhiệm vụ chuyển đổi xanh. Trong đó, cơ chế chính sách được xây dựng thành kế hoạch triển khai nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô, Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường; phát triển TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông); chuyển dịch giảm tải cho khu vực nội đô bằng việc di dời các cơ sở ra ngoài trung tâm theo quy hoạch… Đặc biệt, nhóm giải pháp cần quyết liệt triển khai là đầu tư phát triển mạng lưới đường sắt đô thị, trong đó mục tiêu đến năm 2030 hoàn thành khoảng 96,8km và đến năm 2035 là 301km…

Cùng với đó, nhóm giải pháp cốt lõi, vừa cấp thiết, vừa lâu dài cần thực hiện ngay là hình thành cơ sở dữ liệu về giao thông (đặc biệt cần chi tiết về đoàn phương tiện); quản lý xe đăng ký mới, đồng thời kiểm soát, giới hạn hoạt động (theo loại phương tiện, niên hạn, mức phát thải, thời gian, khu vực…).

Theo tính toán của đơn vị tư vấn, nhu cầu kinh phí tối thiểu thực hiện đề án giảm ùn tắc khoảng gần 1,4 triệu tỷ đồng, tương đương gần 53 tỷ USD, phân theo từng giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 2025-2030 ước khoảng 569.040 tỷ đồng (tương đương 21,6 tỷ USD) với tỷ trọng dành cho đầu tư đường sắt đô thị chiếm 57,1%, hạ tầng đường bộ chiếm 37,8%; giai đoạn 2031-2035 ước khoảng 828.068 tỷ đồng (tương đương 31,4 tỷ USD) với tỷ trọng dành cho đầu tư đường sắt đô thị chiếm 79,2%, hạ tầng đường bộ chiếm 17,6%.

Đánh giá dự thảo Đề án đã được Sở Xây dựng Hà Nội phối hợp với đơn vị tư vấn xây dựng một cách công phu, chuyên gia giao thông Phan Lê Bình cho rằng, đề án đã đề xuất nhiều giải pháp đa dạng và bao quát, đầy đủ, gồm từ xây dựng cơ chế, chính sách, đến xây dựng cơ sở hạ tầng và các giải pháp quản lý nhu cầu giao thông, đi kèm với các biện pháp tuyên truyền. Bên cạnh đó, đề án cũng đã xác định được khái toán nhu cầu vốn cần thiết cho từng kỳ trung hạn 5 năm sắp tới, tạo cơ sở cho thành phố chuẩn bị nguồn vốn đầu tư cần thiết...

 https://hanoimoi.vn/tri-benh-un-tac-giao-thong-thu-do-dieu-chinh-quan-he-cung-cau-720590.html