Săn lùng tung tích Abu Bakr al-Baghdadi là nỗi đau đầu của Mỹ và đồng minh, cho đến khi họ nắm được thông tin từ thân tín của ông ta.
Ngày 26/10, trực thăng chở đặc nhiệm Delta của Mỹ đột kích khu nhà thủ lĩnh tối cao IS Abu Bakr al-Baghdadi ẩn náu ở ven làng Barisha ở Idlib, Syria cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ 5 km về phía nam. Baghdadi kích hoạt đai đánh bom tự sát sau khi bị lực lượng Mỹ dồn vào một ngõ cụt trong đường hầm. Chiến dịch thành công nhờ Mỹ đã nắm được thông tin về nơi ở của Baghdadi qua một số nguồn tình báo.
 |
| Thủ lĩnh tối cao IS Abu Bakr al-Baghdadi trong video công bố hồi tháng 4. Ảnh: Furqan. |
Tháng 2/2018, tình báo Iraq được Thổ Nhĩ Kỳ bàn giao Ismael Ethawi, thân tín của thủ lĩnh IS đã bị Ankara bắt. Tên này khai ra các thủ đoạn ẩn náu của Baghdadi như tổ chức họp chiến lược với các chỉ huy trong khi di chuyển trên xe buýt nhỏ chở rau để tránh bị phát hiện.
"Ethawi cung cấp thông tin có giá trị giúp đội ngũ cơ quan an ninh Iraq hoàn thành những mảnh ghép còn thiếu về cách di chuyển của Baghdadi và những nơi ông ta từng ẩn náu", một quan chức an ninh Iraq nói. "Ethawi đã cho chúng tôi biết chi tiết về cách 5 người đàn ông, bao gồm cả ông ta, đã gặp Baghdadi ở Syria và các địa điểm khác".
Ethawi, người có bằng tiến sĩ Khoa học Hồi giáo, được tình báo Iraq coi là một trong 5 phụ tá hàng đầu của Baghdadi. Ông ta gia nhập al-Qaeda năm 2006, từng bị Mỹ bắt năm 2008 và bị bỏ tù 4 năm. Sau khi gia nhập IS, Ethawi được Baghdadi giao cho những nhiệm vụ quan trọng như đưa ra các chỉ dẫn tôn giáo và tuyển mộ chỉ huy của IS. Sau khi IS suy giảm sức mạnh và mất địa bàn năm 2017, Ethawi trốn sang Syria cùng vợ.
Mohammed Ali Sajet, có liên quan đến nhà vợ của Baghdadi, cũng đã phản bội Baghdadi, khai báo với chính quyền Iraq về vị trí ông ta có thể ẩn náu ở Syria và người truyền tin cho thủ lĩnh IS. Sajet là chiến binh IS kể từ năm 2015, bị Iraq bắt cách đây hai tháng gần Baghdad.
Sajet kể rằng Baghdadi "có chiến lược ẩn náu tinh vi" và hàng rào an ninh bảo vệ rất chặt chẽ. Một những nơi ẩn náu của Baghdadi là hầm ngầm chứa đầy các văn bản tôn giáo. "Ông ta ở trong một đường hầm ngầm dài 8 m với chiều rộng 5-6 m. Nó có thư viện, sách tôn giáo, kinh Quran và những thứ tương tự".
"Nó có đèn và nhiều thứ khác nên rất tốt để ẩn náu", Sajet nói thêm. Không rõ liệu nơi Sajet mô tả có phải là khu nhà Baghdadi bị đột kích ngày 26/10 hay không.
"Tôi không nghĩ sẽ có ngày này", Sajet nói về chiến dịch tiêu diệt thủ lĩnh IS. "Ông ấy cũng không nghĩ rằng sẽ có ngày mình bị kết liễu vì đã thiết lập các biện pháp an ninh chặt chẽ".
Quan chức Iraq cho biết họ bắt đầu theo dõi người truyền tin cho Baghdadi và vợ anh ta sau khi được Sajet cung cấp thông tin. Người truyền tin bị giết trong một cuộc đột kích, nhưng vợ anh ta bị chính quyền Iraq bắt và tra hỏi thêm thông tin dẫn họ tới Baghdadi. Iraq sau đó gửi thông tin này cho người Mỹ.
 |
| Mohammed Ali Sajet, phụ tá của Abu Bakr al-Baghdadi. Ảnh: Alarabiya. |
Baghdadi cũng phải chạy trốn khỏi các kẻ thù địa phương ở Syria. Hayat Tahrir al-Sham, nhóm trước đây gọi là Mặt trận Nusra, bên kiểm soát nhiều vùng ở Idlib, truy lùng Baghdadi sau khi nhận được thông tin ông ta ở trong khu vực. Mặt trận Nusra, được thành lập bởi Abu Mohamad al-Golani, là chi nhánh của al-Qaeda tại Syria cho đến khi nhóm này tách ra năm 2016. Họ và IS là những đối thủ trong các trận chiến đẫm máu ở Syria.
Theo một chỉ huy nhóm jihad ở Idlib, Hayat Tahrir al-Sham gần đây bắt được một phụ tá của Baghdadi là Abu Suleiman al-Khalidi, một trong ba người ngồi cạnh Baghdadi trong video tuyên truyền cuối cùng của ông ta. "Vụ bắt Khalidi là 'chìa khóa' trong quá trình tìm kiếm Baghdadi", chỉ huy ở Idlib nói.
Bình luận của ông cho thấy có khả năng Hayat Tahrir al-Sham, bên được cho là liên quan đến lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ ở tây bắc Syria, có thể đã báo lại những điều họ nắm được cho các cơ quan tình báo khác.
Baghdadi được cho là đã ở Idlib khoảng 6 tháng và với mục đích chính là ẩn náu. Baghdadi có thể kết luận rằng trốn ở Idlib là hy vọng tốt nhất sau khi IS bị mất địa bàn ở Iraq và Syria. Ông ta trà trộn vào người dân sống ở đây trong khi an ninh lỏng lẻo và các trạm kiểm soát được vận hành bởi những nhóm vũ trang hiếm khi khám xe cộ qua lại giúp tăng cơ hội sống sót cho ông ta.
Idlib là thành trì cuối cùng của phe đối lập với Tổng thống Syria Bashar al-Assad, chủ yếu được kiểm soát bởi liên minh phiến quân chống lại IS. Tuy nhiên, hàng trăm chiến binh IS được cho là vẫn ở đây.
 |
| Vị trí khu nhà của Baghdadi bị đột kích ngày 26/10. Đồ họa: BBC. |
Một bước ngoặt khác trong nỗ lực truy tìm thủ lĩnh tối cao IS là các điệp viên tình báo Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ và Iraq đầu năm nay phối hợp bắt những thành viên IS vai vế, bao gồm 4 người Iraq và một người Syria. "Họ khai ra tất cả địa điểm mà họ đã gặp Baghdadi ở Syria và chúng tôi quyết định phối hợp với CIA để triển khai nhiều nguồn lực hơn tại các khu vực này", một quan chức Iraq giấu tên nói.
"Vào giữa năm 2019, chúng tôi đã xác định được Baghdadi chuyển từ làng này sang làng khác cùng với gia đình và ba phụ tá thân cận tại Idlib", quan chức Iraq cho biết thêm.
Điệp viên tại Syria sau đó phát hiện một người đàn ông Iraq đội mũ ca rô ở chợ Idlib và nhận ra anh ta từ một bức ảnh. Họ theo dõi anh ta và tìm được đến ngôi nhà Baghdadi đang ở. Iraq chuyển thông tin cho CIA. Họ sử dụng một vệ tinh và máy bay không người lái để theo dõi địa điểm trong 5 tháng qua.
Vài ngày trước, Baghdadi lần đầu tiên rời khỏi địa điểm cùng gia đình, đi bằng xe buýt nhỏ đến một ngôi làng gần đó. "Đó là khoảnh khắc còn sống cuối cùng của hắn", quan chức này nói.
Phương Vũ (Theo Reuters/Alarabiya)
 Lý do Mỹ hải táng thủ lĩnh tối cao IS |
 Trump có thể công bố video đột kích thủ lĩnh IS |
 Thái tử Arab Saudi chúc mừng Mỹ diệt thủ lĩnh IS |
 IS khó tìm "đầu rắn" thay thế Bahgdadi |
