Kết luận của Thanh tra Chính phủ về xăng dầu cho biết, số tiền thuế bảo vệ môi trường mà các doanh nghiệp đang nợ lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Ngày 11-11-2011, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 152/2011/TT-BTC hướng dẫn thi hành Nghị định số 67/2011/NĐ-CP nhưng theo Thanh tra Chính phủ, Thông tư này không quy định thời điểm kê khai thuế bảo vệ môi trường đối với sản lượng xăng dầu do thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu bán cho thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã được loại trừ khi tính thuế.
Điều này dẫn tới các thương nhân đầu mối khai, tính thuế bảo vệ môi trường thiếu. Năm 2019, thuế bảo vệ môi trường tạm tính kê khai thiếu khoảng 4.900.966 triệu đồng.
Trong đó, Công ty Cổ phần Thương mại Dầu khí Đồng Tháp kê khai, nộp thuế bảo vệ môi trường tự thỏa thuận với thương nhân đầu mối khi mua bán xăng dầu của nhau, dẫn đến các đơn vị liên quan kê khai thiếu số thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu là khoảng 17.294,22 triệu đồng.
Thuế bảo vệ môi trường được tính trong giá cơ sở xăng dầu là thuế gián thu, Nhà nước giao cho các thương nhân đầu mối thực hiện thu trên số lượng xăng dầu bán ra và nộp vào ngân sách Nhà nước. Xăng dầu là mặt hàng thiết yếu, khối lượng tiêu thụ lớn, khi người tiêu dùng mua xăng dầu là trả ngay tiền hàng và tiền thuế bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, kết quả thanh tra cho thấy, do Tổng cục Thuế và nhiều cục Thuế thực hiện chưa đầy đủ, chưa đúng quy định, thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến nhiều thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu nợ thuế bảo vệ môi trường hàng nghìn tỷ đồng trong nhiều kỳ, nhiều năm, vi phạm quy định.
Trong số này, Công ty cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức thường xuyên kê khai thuế bảo vệ môi trường lần đầu và hàng tháng sai, thiếu; không kê khai thuế và kê khai không trung thực số tiền thuế phải nộp.
Từ năm 2018-2021, tổng số tiền thuế bảo vệ môi trường kê khai lần đầu và tổng số tiền thuế bảo vệ môi trường kê khai lại tăng thêm là 3.287.650,7 triệu đồng.
Theo báo cáo của Tổng cục Thuế, tại thời điểm 31-10-2022, một số thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu còn nợ, chưa nộp ngân sách Nhà nước số tiền thuế bảo vệ môi trường là 6.323.909 triệu đồng.
Tại thời điểm 30-9-2022, có 6/15 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu được thanh tra đang nợ tiền thuế bảo vệ môi trường là 3.219.344,6 triệu đồng.
Đáng chú ý, mặc dù còn nợ ngân sách Nhà nước tiền thuế bảo vệ môi trường nhưng một số thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã cho một số cá nhân vay, nợ để sử dụng vào mục đích cá nhân hàng nghìn tỷ đồng như:
Công ty cổ phần tập đoàn Thiên Minh Đức (từ năm 2017 đến năm 2022) cho ông Chu Đăng Khoa- Phó Tổng giám đốc và bà Chu Thị Thành- Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty mượn số tiền là 7.485.280 triệu đồng. Đến thời điểm thanh tra, 2 cá nhân nêu trên còn nợ công ty tổng số tiền là 1.396.210 triệu đồng.
Công ty TNHH Thương mại vận tải và Du lịch Xuyên việt Oil đã âm vốn chủ sở hữu 462.190 triệu đồng, nợ Nhà nước tiền thuế bảo vệ môi trường 1.246.152 triệu đồng; nợ quỹ bình ổn giá là 212.643 triệu đồng.
Sơ bộ công ty nợ 1.920.985 triệu đồng nhưng công ty đang cho bà Mai Thị Hồng Hạnh- Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty nợ 2.978.270 triệu đồng.
Đối với các tồn tại nêu trên, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Tài chính kiểm tra, rà soát, xem xét sửa đổi, bổ sung các quy định khai, nộp thuế bảo vệ môi trường đã ban hành thuộc thẩm quyền, phù hợp với quy định của Luật thuế bảo vệ môi trường, đảm bảo các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu khai, nộp thuế bảo vệ môi trường đúng quy định, không để xảy ra tiêu cực, thất thu thuế.
