UAV-X dường như là vũ khí chính được phiến quân Houthi sử dụng để "thổi bay" 5,7 triệu thùng dầu/ngày của nhà máy dầu Aramco.
Vụ tấn công hai nhà máy sản xuất dầu của tập đoàn Aramco ở Abqaiq và Khurais, đông bắc Arab Saudi hôm 14/9 buộc nước này ngừng chuỗi cung cấp dầu thô và khí đốt lên tới 5,7 triệu thùng/ngày, tương đương 50% tổng sản lượng của Arab Saudi và gây sụt giảm 5% lượng cung dầu mỏ toàn cầu.
Phiến quân Houthi tại Yemen ngay sau đó nhận trách nhiệm gây ra vụ tấn công, cho biết đây là hành động đáp trả chiến dịch quân sự do Riyadh dẫn đầu. Nhiều chuyên gia quân sự cho rằng khí tài được phiến quân sử dụng trong đòn tập kích này chính là máy bay không người lái (UAV) có tên mã "UAV-X".
UAV được sử dụng rộng rãi tại Yemen kể từ khi nổ ra nội chiến vào năm 2015. Phiến quân Houthi dường như có nguồn cung cấp dồi dào những thành phần quan trọng như động cơ, hệ thống dẫn đường cho loại khí tài này.
Cho đến giữa năm 2018, mẫu UAV chiến đấu phổ biến và uy lực nhất trong kho vũ khí của Houthi là Qasef-1 với tính năng tương tự mẫu Ababil-2/T do Iran phát triển. Tuy nhiên, phi cơ chỉ có tầm hoạt động tối đa 150 km, không đủ để tác chiến ngoài biên giới Yemen cũng như tấn công các mục tiêu ở miền nam Arab Saudi.
 |
| Xác một chiếc Qasef-1 được trưng bày tại Mỹ hồi tháng 5/2018. Ảnh: AP. |
Tháng 9/2018, phiến quân Houthi bắt đầu đưa vào chiến trường mẫu UAV-X, chuyên thực hiện các đòn tập kích nhằm vào mục tiêu trọng yếu nằm sâu trong lãnh thổ đối phương.
UAV-X có cánh đuôi hình chữ V và kích cỡ tương đối nhỏ gọn. Phiến quân Houthi đã phát triển ít nhất 5 phiên bản UAV-X để sử dụng cho mục đích trinh sát hoặc tấn công.
Những chiếc UAV-X do các chuyên gia Liên Hợp Quốc thu giữ được cho thấy chúng là các UAV kiểu tự sát, có thể lượn vòng trên bầu trời rồi lao thẳng xuống mục tiêu và kích hoạt khối thuốc nổ mang theo, gây ra sức phá hoại lớn.
Khối thuốc nổ mà UAV-X mang theo nặng khoảng 18 kg, được nhồi thêm bi sắt, tạo ra uy lực sát thương vượt xa dòng Qasef-1. Khi kích nổ tại các cơ sở lọc dầu, chúng có thể gây cháy diện rộng và gia tăng thiệt hại cho mục tiêu.
Điểm nổi bật của UAV-X là dự trữ hành trình và tầm hoạt động vượt xa các UAV trong biên chế Houthi trước đó. Nó đạt tốc độ tối đa 200-250 km/h và tầm hoạt động 1.200-1.500 km tùy điều kiện thời tiết nhờ trang bị động cơ DLE 170 của Trung Quốc hoặc 3W110iB2 do Đức sản xuất.
Với tầm hoạt động này, UAV-X cho phép lực lượng Houthi tấn công các mục tiêu chiến lược ở Riyadh, Abu Dhabi và Dubai mà không phải khai hỏa tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Phiến quân Yemen từng thể hiện năng lực của UAV-X qua những đợt tập kích sân bay dân sự các thành phố trên cuối năm 2018.
 |
| Một chiếc UAV-X bị bắn rơi được trưng bày tại Yemen đầu năm 2019. Ảnh: AP. |
Kích cỡ và độ cao hành trình nhỏ của UAV-X cũng khiến các hệ thống phòng không rất khó phát hiện và đánh chặn. Tính năng này nhiều khả năng đã giúp chúng qua mặt mạng lưới cảnh giới, phòng không dày đặc của Mỹ và đồng minh trong đòn tập kích hai nhà máy của Aramco.
"Đòn không kích hôm 14/9 thể hiện năng lực tấn công mục tiêu tầm xa của phiến quân Houthi. Đây có thể là mô hình cho xung đột trong tương lai khi các hệ thống UAV cỡ nhỏ với tầm hoạt động xa được triển khai để bù đắp khoảng trống về không quân", chuyên gia quân sự David Hambling nhận định.
Duy Sơn (Theo Business Insider)
