Các nhà máy lọc dầu lớn nhất Ấn Độ đã quyết định tạm ngừng mua dầu của Nga sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt mức thuế bổ sung 25% lên hàng hóa nước này.
"Chúng tôi đã làm điều này với Ấn Độ, chúng tôi có thể làm điều tương tự với Trung Quốc”, Tổng thống Mỹ cảnh báo. Điều này có thể gây bất ổn với hai thị trường lớn nhất châu Á và toàn thế giới, khi New Delhi và Bắc Kinh phải tìm kiếm các nguồn dầu khác để tránh các lệnh trừng phạt của Washington.
Theo Tổng thống Donald Trump, Washington có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với những quốc gia mua dầu của Nga nếu Mỹ không đạt được thỏa thuận giải quyết cuộc xung đột với Ukraine trong thời hạn 50 ngày. Đứng đầu danh sách là Trung Quốc và Ấn Độ. Thuế quan mới đối với Ấn Độ có hiệu lực từ ngày 7-8 nên Trung Quốc hiện là nhà nhập khẩu dầu mỏ lớn duy nhất của Nga.
Theo Bloomberg, Nga đã đề nghị Trung Quốc mua thêm dầu thô Ural - trước đây Ấn Độ đã mua, để giao hàng nhanh trong tháng 10 tới với giá ưu đãi.
Hiện nay, giới kinh doanh tin rằng, Bắc Kinh có thể đã mua từ 5 đến 10 lô dầu thô Ural, một khối lượng đáng kể, cho dù con số này không đủ để bù đắp khoản lỗ của Nga. Tuy nhiên, các nhà máy lọc dầu Trung Quốc vẫn tỏ ra thận trọng, bởi các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ vẫn đang diễn ra và chưa rõ Tổng thống Donald Trump sẽ làm gì.
Bloomberg ước tính, đến tháng 7-2025, doanh thu từ dầu mỏ của Nga đã giảm một phần ba do giá dầu thế giới giảm và đồng rúp mạnh lên.
Việc Mỹ nhắm vào các quốc gia mua dầu của Nga có thể hiệu quả, nhưng cũng tốn kém, và không chỉ đối với Mátxcơva. Về ý định áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với Trung Quốc của Tổng thống Donald Trump, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết: "Có thể được xem xét vào một thời điểm nào đó".
Trong khi cố vấn của Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Peter Navarro nhận định, những biện pháp như vậy "có thể gây hại cho Mỹ". Nếu Trung Quốc không thể hấp thụ hết, 5 triệu thùng dầu mỗi ngày của Nga đột ngột bị loại khỏi thị trường, giá dầu có thể tăng vọt trở lại.
Ngay cả khi Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) tăng sản lượng, việc thay thế một lượng dầu lớn như vậy sẽ rất khó khăn trong ngắn hạn, do công suất dự phòng hạn chế, chưa kể những vấn đề về hậu cần.
"Không có nơi nào có thể cung cấp được 5 triệu thùng dầu đủ nhanh để ngăn chặn giá tăng đột biến", ông Alexander Kolyandr, thành viên cấp cao tại Trung tâm Phân tích chính sách châu Âu, phát biểu trên tờ Independent của Anh.
Giới hạn về công suất dự phòng và dự trữ hiện tại, cũng như thời gian chuẩn bị có thể kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm để tăng thêm sản lượng, khiến việc giữ giá dầu ở mức thấp trở nên khó khăn. Giá dầu tăng cao sẽ làm gia tăng lạm phát ở Mỹ và trên toàn thế giới.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) ước tính, cứ 10 USD giá dầu thô sẽ làm tăng khoảng 0,2 điểm phần trăm lạm phát ở Mỹ. Ngân hàng Trung ương Ấn Độ cũng đưa ra kết luận tương tự. Trong trường hợp xấu nhất, nếu giá dầu tăng từ mức 66 USD/thùng hiện tại lên mức 110-120 USD/thùng, thì lạm phát tăng khoảng 1% sẽ đẩy chi phí lên cao đối với người tiêu dùng và doanh nghiệp - đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng, vận tải và thực phẩm.
Theo các chuyên gia kinh tế, số phận của dầu mỏ Nga đang nằm trong tay Trung Quốc. Không công nhận các lệnh trừng phạt đơn phương và mua cả dầu của Nga và Iran, quốc gia này là điểm đến tiềm năng nhất cho lượng dầu dư thừa.
Trong một bình luận, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố: "Việc Trung Quốc hợp tác kinh tế, thương mại và năng lượng bình thường với tất cả các quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Nga, là hợp pháp và chính đáng".
Tuy nhiên, nền kinh tế số hai thế giới cũng cảnh giác với việc phụ thuộc quá mức vào một nguồn cung duy nhất. Ngay cả khi không có dầu mỏ của Nga, Bắc Kinh vẫn mắc kẹt trong cuộc chiến thương mại với Washington, dù đã có những dấu hiệu hy vọng về một thỏa thuận dài hạn giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Đến nay, chưa ai có thể khẳng định liệu Trung Quốc có đạt được một thỏa thuận thương mại với Mỹ hay không. Thế nhưng có một điều chắc chắn rằng, việc sử dụng mức thuế quan cao để ngăn các quốc gia mua dầu của Nga là một công cụ mang theo không ít rủi ro và có thể gây ra nhiều thiệt hại cho phần còn lại của thế giới.
