Mặc dù UBND TP.Hà Nội đã giao đơn vị quản lý Dự án đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội xây dựng chi tiết kế hoạch thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, thi công các hạng mục còn lại của từng gói thầu để đạt mốc vận hành khai thác vào tháng 4.2021. Tuy nhiên, qua tìm hiểu của chúng tôi, hiện chưa nhà ga nào trong số 4 ga ngầm giải phóng xong mặt bằng. Đặc biệt, công tác đào tạo nhân viên vận hành, lái tàu chưa thấy đâu...
Cả 4 ga ngầm đều chưa giải phóng xong mặt bằng
Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (chủ đầu tư), tổng tiến độ gói thầu số 3 (hầm và các ga ngầm) của dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội đến nay mới đạt chưa đến 10%. Trên đoạn đường ngầm 4km của dự án có 4 nhà ga gồm: Kim Mã, Cát Linh, Văn Miếu, Trần Hưng Đạo, nhưng chưa ga nào giải phóng, thu hồi xong mặt bằng để phục vụ thi công.
Cụ thể, ga Kim Mã còn vướng gần 1% diện tích mặt bằng, trong đó có 3 hộ dân chưa đồng thuận bàn giao mặt bằng, đang được chủ đầu tư phối hợp với UBND quận Ba Đình tiếp tục vận động, đồng thời xây dựng kế hoạch cưỡng chế giải phóng mặt bằng. Ga Cát Linh còn 6 hộ dân và 6 cơ quan, đang trong thời gian hoàn thiện công tác đo vẽ hiện trạng, xác minh nguồn gốc đất để lập phương án thu hồi. Ga Văn Miếu còn hơn 5% diện tích, ga Trần Hưng Đạo còn 6% diện tích.
Về tiến độ thi công phần ga ngầm, nhà thầu phụ trách phần ga ngầm của dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội cho biết, từ tháng 6.2018, đơn vị thi công cọc thử cho các ga ngầm và tháng 8 làm đại trà, kéo dài tới cuối năm 2020.
Riêng các công trình kiến trúc depot, tiến độ đạt trên 70%. Hiện đang tiếp tục thi công hoàn thiện các nhà thép và OCC. Dự kiến hoàn thành vào tháng 10.2020.
Còn quá nhiều việc phải làm
Theo điều chỉnh mới nhất của Hà Nội, thời gian thực hiện dự án từ năm 2009 - 2022, trong đó đưa vào khai thác, vận hành đoạn trên cao vào tháng 4.2021, còn đoạn đi ngầm vào tháng 12.2022.
Ghi nhận thực tế cho thấy, tính đến đầu tháng 9.2019, đoạn trên cao dài 8,5km của tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội đã thi công xong phần kết cấu bêtông. Hàng rào hai bên đường đang được hàn, lắp đặt ray, đạt hơn 99,5% khối lượng và sẽ hoàn thành vào cuối năm 2019.
Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội, đơn vị đặt mục tiêu đáp ứng đúng tiến độ tổng thể về khai thác và kết thúc dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội theo quyết định đã được UBND TP.Hà Nội phê duyệt. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực đường sắt cho rằng, nếu không tập trung nhân công, máy móc, kế hoạch cụ thể cho từng phần việc, dự án rất khó cán đích vào tháng 4.2021.
Ngoài ra, dự án phải đảm bảo cả tiến độ xây lắp lẫn đào tạo nguồn nhân lực khai thác, vận hành; vận hành thử, quy trình khai thác vận hành, bảo trì… được nghiệm thu cấp nhà nước và được cấp chứng chỉ an toàn hệ thống mới có thể đưa vào khai thác vận hành chính thức. Trong khi đó, theo đơn vị quản lý dự án, đến nay chưa có kế hoạch, tiến độ cụ thể cho các hạng mục chuyên ngành khác của dự án.
Một chuyên viên ngành đường sắt cho biết, trước khi đưa một phần dự án vào vận hành, công ty tiếp nhận quản lý và vận hành dự án phải tiếp nhận đầy đủ cơ sở hạ tầng (tuyến đường sắt, hệ thống cấp điện, nhà ga với đầy đủ trang thiết bị bán vé, kiểm soát vé, phục vụ khách, an ninh, depot, trung tâm điều khiển OCC...). Bộ máy nhân sự khai thác dự án cũng phải được huấn luyện và thực hành, đặc biệt là bộ phận buộc phải được sát hạch, cấp chứng chỉ hành nghề như lái tàu, nhân viên làm việc tại trung tâm điều khiển OCC…
“Đào tạo lái tàu và nhân viên OCC rất quan trọng, để đảm bảo tiến độ vận hành dự án vào thời điểm tháng 4.2021. Do đó, ngay từ bây giờ phải xúc tiến ngay việc tuyển dụng lái tàu để đưa đi đào tạo ở nước ngoài, cũng như xác định rõ yêu cầu đạt đến trình độ ở mức nào. Bởi, thực tế trong nước chưa đào tạo được, còn việc sát hạch, cấp chứng chỉ lái tàu của Cục Đường sắt VN cũng chủ yếu mang tính chất thủ tục hành chính” - vị này thông tin thêm.
Về vấn đề này, lãnh đạo Cty Đường sắt Hà Nội (đơn vị tiếp nhận, khai thác vận hành các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội) cho biết, thông thường thời gian đào tạo lái tàu khoảng 1 năm. Hiện, dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội hoàn toàn do chủ đầu tư quản lý, điều phối, Cty chưa có sự phối hợp hay được biết về kế hoạch tuyển dụng, đào tạo nguồn nhân lực và cơ cấu tổ chức bộ máy khai thác, vận hành dự án sau này.
 Đường sắt Nhổn - ga Hà Nội sẽ vận hành tháng 4/2021, tốc độ 35km/h? |
 Cận cảnh đường sắt trên cao Nhổn-ga Hà Nội sau 2 năm chậm tiến độ |
 Ba tuyến đường sắt vắng khách lỗ hơn 60 tỷ đồng trong 2 năm |
