Sau 39 năm chờ đợi, mong ước được minh oan, "rửa sạch vết nhơ" của ông Khổng Văn Đệ (95 tuổi) đã thành sự thật.
"Chúc mừng cụ. Từ nay ngủ ngon nhé", tiếng người dân nhốn nháo giữa sân UBND xã Đồng Thịnh (huyện Sông Lô) chúc mừng ông Đệ và hai người khác được VKSND tỉnh về địa phương xin lỗi, minh oan không phạm tội Giết người. Ông Đệ tủm tỉm cười, gật đầu liên tục đáp lại lời.
Trong buổi lễ xin lỗi công khai hôm nay, do sức yếu ở tuổi 95, ông Đệ không thể lên phát biểu mà uỷ quyền cho con trai. Được con rìu bước ra khỏi hội trường, ông nói chấp nhận lời xin lỗi và ghi nhận sự cầu thị của VKSND tỉnh Vĩnh Phúc trong giải quyết oan sai. Ông mong thời gian tới, VKS sẽ sớm khôi phục danh dự cho ông bằng cách đăng báo xin lỗi và cải chính công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Việc bồi thường cần sớm được giải quyết để ông "được sống thanh thản nốt quãng đời còn lại".
Ông Đệ sau đó về nhà ở thôn Yên Bình, xã Đồng Thịnh tổ chức tiệc chiêu đãi người thân và hàng xóm. Căn nhà hôm nay đầy ắp tiếng cười. "Đây là ngày vui nhất trong suốt 39 năm qua", ông Đệ đứng giữa nhà nói lớn.
Buổi sáng 13/3/1980 đánh dấu chuỗi bi kịch của gia đình khi ông nhận tờ giấy do cán bộ xã đưa với nội dung mời đi dự họp ở UBND tỉnh Vĩnh Phú. Ông kể sau khi sửa soạn tư trang cá nhân, tiền mặt và một cuốn sách thì vội đạp xe đến. Vừa tới nơi, ông liền bị cán bộ Công an tỉnh đọc lệnh khởi tố, bắt tạm giam để điều tra hành vi giết người.
Sau 833 ngày bị bắt, ngày 13/8/1982, ông được trả tự do khi hung thủ thực sự bị phát hiện. Khi trở về nhà, sức khỏe ông ngày một yếu và mất khả năng lao động. Nhiều năm sau đó, ông vừa đi kêu oan khắp nơi vừa chống chọi với căn bệnh tim.
 |
| Ông Khổng Văn Đệ tại buổi xin lỗi. Ảnh: Phạm Dự. |
Anh Khổng Văn Hậu (con trai ông Đệ) cho biết an oan của ông Đệ còn là "án tử" cho cả gia đình. Khi ông Đệ bị bắt, cả gia đình phải sống trong tiếng xấu là "người thân của kẻ giết người", chịu sự ghẻ lạnh, khinh thường. Từ gia đình khá giả, gia đình lâm vào kiệt quệ khi mất đi lao động trụ cột. Toàn bộ tài sản phải đem bán để lo cho cuộc sống và tiếp tế cho ông Đệ trong trại giam.
Mẹ anh Hậu do không chịu được cú sốc quá lớn nên bị tâm thần, qua đời. Vì chuyện của bố mà người anh trai cả phải xin ra quân để về chăm mẹ già bệnh tật và các em nhỏ. Người anh trai thứ hai bị từ chối nhiều quyền lợi vì vết hằn "bố giết người" trong lý lịch.
Anh Hậu cho rằng quyết định sai lầm của nhà chức trách 39 năm trước đã khiến ba thế hệ trong gia đình phải gánh chịu những hậu quả và thiệt hại không thể bù đắp. "Nhưng cuối cùng bố cũng toại nguyện khi được nhà nước công nhận là một công dân bình thường trước khi nhắm mắt xuôi tay", anh nói.
Anh đề nghị sau buổi xin lỗi hôm nay, nhà chức trách cần có kế hoạch cụ thể bằng văn bản về việc bồi thường cho gia đình. VKSND tỉnh Vĩnh Phúc phải xem xét trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức gây oan sai.
 |
| Ông Trần Ngọc Trinh (78 tuổi) tại buổi xin lỗi. Ảnh: Phạm Dự. |
Trong vụ án này, Công an tỉnh Vĩnh Phú không chỉ bắt nhầm ông Đệ mà hai người khác cùng vướng lao lý oan là anh em ông Trần Ngọc Trinh và Trần Trung Thám (đã chết).
Ông Trinh và người đại diện cho ông Thám cũng mong VKSND tỉnh Vĩnh Phúc sẽ sớm giải quyết bồi thường để gia đình ổn định cuộc sống. Ông Trinh nói đã quá mệt mỏi sau 39 năm chờ đợi nên cần sớm giải quyết dứt điểm mọi chuyện để "sống bình an nốt quãng đời còn lại".
Theo hồ sơ vụ án, ngày 28/1/1980, tại thôn Vạn Thắng xảy ra vụ giết ông Chu Văn Quản (bí thư chi bộ thôn). Sau hơn hai tháng điều tra, ngày 3/3/1980, ông Trinh, Thám bị khởi tố, bắt. Hai tháng sau đó ông Thám chết trong trại giam. Tháng 4/1980, ông Đệ và Nguyễn Đình Ký bị khởi tố, tạm giam với cáo buộc giết người.
Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, Công an tỉnh Vĩnh Phú (nay là tỉnh Vĩnh Phúc) xác định chỉ có một mình Ký gây án. Ngày 15/6/1983, Ký bị TAND tỉnh Vĩnh Phú tuyên phạt tù chung thân.
Phó viện trưởng VKSND tỉnh Vĩnh Phúc Ngô Khương Tuyến thừa nhận trong vụ án này cơ quan tố tụng đã có những "sai sót dẫn đến hậu quả không ai mong muốn". VKS mong gia đình ba người bị bắt oan chấp nhận lời xin lỗi và "thông cảm cho các cơ quan công tố thời bấy giờ". VKS sẽ tiến hành sớm các bước bồi thường cho ba người bị oan sai trong thời gian tới theo đúng Luật Bồi thường nhà nước.
