Israel đã phát động chiến dịch Am Kelavi (Sư tử trỗi dậy) nhằm vào Iran, đánh dấu một bước ngoặt nguy hiểm giữa hai thế lực ở Trung Đông sau nhiều năm đối đầu âm ỉ. Với những diễn biến dồn dập sau cuộc tấn công này, hòa bình ở Trung Đông vẫn còn xa vời.
Sáng sớm 13-6, Israel đã tiến hành chiến dịch Sư tử trỗi dậy bằng không quân và tên lửa hành trình. Cuộc tấn công nhằm nhiều mục tiêu cùng lúc, trong đó có cơ sở làm giàu uranium tại Natanz, các căn cứ quân sự, trụ sở chỉ huy của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và địa điểm có lãnh đạo cấp cao của Iran. Về phương thức, truyền thông phương Tây cho biết, Tel Aviv đã dùng máy bay tiếp dầu để kéo dài tầm hoạt động cho những chiếc F-35 và tên lửa tầm xa bắn qua không phận các nước thứ ba.
Bên cạnh những thiệt hại về vật chất, thông tin ban đầu còn cho thấy, Tư lệnh IRGC, Tướng Hossein Salami cùng nhà khoa học hạt nhân Fereydoun Abbasi-Davani - nhân vật nổi bật trong chương trình hạt nhân và quân sự của Iran - nằm trong số những người thiệt mạng. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) cũng xác nhận vụ tấn công đã đánh trúng Natanz, đồng thời cho biết đang giám sát mức độ phóng xạ tại khu vực này.
Sau vụ tấn công, Israel đóng cửa không phận, triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa và kêu gọi dân chúng vào nơi trú ẩn. Về phần mình, Iran cũng đóng cửa không phận, báo động hệ thống phòng thủ và tuyên bố sẽ trả đũa. Trong cùng ngày, Tehran cũng đã phóng hơn 100 thiết bị bay không người lái vào lãnh thổ Israel - theo thông tin từ phía Israel, nhưng chưa rõ về các mục tiêu tấn công.
Trước diễn biến mới đầy nguy hiểm, Mỹ cho biết không dính líu đến cuộc tấn công và cũng không hỗ trợ Israel trong chiến dịch này. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng từng tuyên bố, không muốn Tel Aviv nhắm tới Iran trong bối cảnh Washington đang đàm phán hạt nhân với Tehran. Trong khi đó, Liên hợp quốc và IAEA nhấn mạnh cần kiểm soát phóng xạ tại Natanz và hối thúc các bên kiềm chế. Châu Âu, Australia, New Zealand... đều lên tiếng cảnh báo nguy cơ bất ổn khu vực. Một số nước kêu gọi hai bên đối thoại và tránh trả đũa.
Giới quan sát đánh giá diễn biến mới là bước ngoặt nguy hiểm trong bối cảnh Israel và Iran đã ở trạng thái đối đầu âm ỉ suốt nhiều năm qua, liên quan đến chương trình hạt nhân Iran và mạng lưới quân sự - tình báo của các bên. Tháng 10-2024, Israel từng thực hiện chiến dịch “Days of Repentance” nhằm vào 20 địa điểm trên lãnh thổ Iran và các vùng lân cận. Iran cũng đáp trả bằng hàng trăm tên lửa và máy bay không người lái nhắm vào Israel trong chiến dịch “True Promise II”. Đến giữa tháng 6-2025, các dấu hiệu leo thang ngày càng trở nên rõ rệt khi Tehran thúc đẩy xây dựng thêm cơ sở làm giàu uranium, khiến Israel tuyên bố nguy cơ hạt nhân Iran đang gần như xảy đến. Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu coi đây là mối đe dọa “tồn vong”.
Các ý kiến phân tích nhận định, cuộc chiến sẽ còn leo thang trong thời gian tới. Thực tế, quân đội Israel cho biết các máy bay vẫn đang tấn công cơ sở hạt nhân trên khắp lãnh thổ Iran. Đồng thời, Israel nhấn mạnh đây là hành động phòng ngừa quan trọng nhằm trì hoãn hoặc ngăn ngừa Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố, sẽ còn tấn công "trong nhiều ngày". Trong khi đó, tuy Iran bị thiệt hại nặng về trung tâm hạt nhân và các lãnh đạo cấp cao, nhưng vẫn nắm giữ cơ hội trả đũa theo kiểu gián tiếp. Cựu Đại sứ Mỹ tại Israel Daniel Shapiro nhận định, việc Iran “mất thế áp đảo” có thể khiến quốc gia này gia tăng thúc đẩy chương trình hạt nhân để răn đe.
Rủi ro lớn hơn nằm ở sự lan tỏa nhanh chóng thành xung đột toàn diện. Nếu Iran tấn công trực tiếp Israel hoặc đánh vào đồng minh Mỹ, nguy cơ chiến tranh toàn diện Iran - Israel càng lớn. Việc này có thể kéo Mỹ - Nga - Trung Quốc hay Kuwait, Oman, Ấn Độ cũng như thế giới cuốn vào vòng xoáy bạo lực lớn. Dĩ nhiên, kinh tế thế giới sẽ là "nạn nhân" tất yếu của xung đột. Ngay sau khi thông tin về vụ tấn công lan đi, giá dầu toàn cầu tăng mạnh, với dầu Brent tăng tới 8%, vì lo ngại xung đột lan sang vùng Vịnh gây gián đoạn nguồn cung. Một số quan điểm cho rằng, nếu chiến tranh nổ ra ở eo biển Hormuz, giá dầu có thể tăng cao hơn, đe dọa suy thoái toàn cầu.
Nhìn chung, sự việc này đánh dấu một bước ngoặt nguy hiểm giữa Israel - Iran sau nhiều năm đối đầu, với hậu quả chính trị - kinh tế - an ninh toàn cầu chưa thể lường trước. Tình huống hiện tại đòi hỏi cộng đồng quốc tế cần tăng cường giải pháp ngoại giao, sự giám sát của IAEA để ngăn chặn lan rộng, leo thang chiến sự. Nếu không, nhân loại có thể đứng trước nguy cơ một cuộc chiến tổng lực, làm bùng lên thảm họa nhân đạo và khiến tất cả bị tổn thương.
https://hanoimoi.vn/israel-phat-dong-tan-cong-iran-buoc-ngoat-nguy-hiem-705526.html
