Sau nhiều tháng căng thẳng gia tăng về thuế quan, nhà đàm phán Ấn Độ và Mỹ đã gặp nhau để thảo luận về một thỏa thuận thương mại và được mô tả là diễn ra "tích cực".
Theo tờ Channel News Asia, ngay cả khi Tổng thống Mỹ Donald Trump kết thúc mọi việc bằng cuộc gọi chúc mừng sinh nhật Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào ngày 17/9 thì mối quan hệ giữa hai quốc gia này vẫn trở nên thận trọng hơn.
Lý do cơ bản cho sự thận trọng đó này là do Washington đánh giá lại tính hữu dụng chiến lược của Ấn Độ sau cuộc xung đột ngắn ngủi với Pakistan vào hồi tháng 5 .
Trong cuộc xung đột đó, Ấn Độ tấn công những gì họ cho là căn cứ khủng bố ở Pakistan từ trên không mà không qua phạm vi biên giới. Lúc đầu họ vô cùng ngạc nhiên khi hệ thống vũ khí tích hợp do Trung Quốc cung cấp cho Pakistan khiến Không quân Ấn Độ phải chịu tổn thất nặng nề.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (trái). (Ảnh: Reuters)
Lựa chọn của Ấn Độ
Việc Ấn Độ điều chỉnh và tấn công hiệu quả các mục tiêu ở Pakistan dường như trở thành điểm gây tranh cãi. Không tính đến sự cân bằng về năng lực hạt nhân, Ấn Độ thực sự có ưu thế quân sự so với Pakistan, nhưng họ lại đánh mất lợi thế ban đầu và lần đầu tiên vũ khí Trung Quốc được chứng minh là hiệu quả trong thực chiến trước nhiều loại máy bay phản lực cùng hàng loạt vũ khí hàng đầu khác đến từ Pháp và Nga.
Đây được xem là sự kiểm chứng thực tế về tính hữu ích của Ấn Độ đối với Mỹ như "biện pháp răn đe" đối với Trung Quốc - điệp khúc phổ biến giữa các nhà phân tích trong những năm gần đây - bằng cách mở ra mặt trận để chuyển hướng và rút nguồn lực nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan và Mỹ phải đáp trả.
Trên thực tế, theo quan điểm của Trung Quốc, Bắc Kinh mới là bên có thể gây sức ép lên Ấn Độ trên nhiều mặt trận thông qua Pakistan, dãy Himalaya, vùng đông bắc Ấn Độ và thậm chí có thể thông qua Bangladesh.
Ấn Độ chưa bao giờ muốn đóng vai trò là bên ủy nhiệm của Mỹ. Với mối quan hệ hiện đang lung lay, sự liên kết như vậy dường như càng xa vời hơn.
Điều này trước đây từng được nhiều nhà bình luận thừa nhận, chẳng hạn như cựu quan chức Nhà Trắng Ashley Tellis, người từng lập luận Mỹ đang đặt cược sai lầm vào Ấn Độ.
Trong một bài báo trên tạp chí Foreign Affairs đăng tải hồi tháng 5/2023, ông Tellis cảnh báo New Delhi khó có thể đứng về phía Washington chống lại Bắc Kinh trong trường hợp xảy ra khủng hoảng an ninh.
Ấn Độ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thúc đẩy cải cách nội bộ để trở thành cường quốc kinh tế mà họ luôn hứa hẹn, nhưng chưa bao giờ đạt được và cũng như việc xây dựng sức mạnh quân sự.
Điều này đang bắt đầu được công nhận. Cuộc cải tổ lớn đối với Thuế hàng hóa và dịch vụ (GST) của Ấn Độ có hiệu lực vào ngày 22/9 sẽ làm cho các sản phẩm hàng ngày rẻ hơn và kích thích tiêu dùng.
Tuần trước, có thông tin cho rằng Không quân Ấn Độ đang tăng gấp đôi số lượng máy bay chiến đấu phản lực Rafale của Pháp, đề xuất mua thêm 114 máy bay chiến đấu Rafale với giá 22,65 tỷ USD - nâng tổng số máy bay đang hoạt động lên 176 chiếc với hơn 60% hệ thống máy bay được sản xuất tại Ấn Độ.
Áp-phích chào đón Tổng thống Mỹ Donald Trump trên đường phố Ấn Độ. (Ảnh: India Times)
Nhưng vẫn còn nhiều việc phải làm để giải phóng sức mạnh thực sự của nền kinh tế khi Ấn Độ khi nước này còn nhiều người thất nghiệp và thiếu việc làm cùng với dòng người giỏi nhất, thông minh nhất liên tục di cư ra nước ngoài để tìm kiếm cơ hội.
Bất chấp những tín hiệu trái chiều gần đây, mức thuế quan và lời chế giễu Ấn Độ của cố vấn Thương mại Peter Navarro và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã nhắc nhở quốc gia này rằng trong tình hình toàn cầu hỗn loạn mới, mỗi bên đều phải tự lo cho mình.
Tập trung vào nội địa
Trong một diễn biến riêng biệt nhưng có liên quan, bản dự thảo Chiến lược Quốc phòng Quốc gia mới được cho là đã trình lên Bộ trưởng Bộ Chiến tranh Pete Hegseth đề xuất Mỹ nên ưu tiên an ninh nội địa.
Các nhà phân tích cho rằng điều này báo hiệu sự chuyển hướng tập trung khỏi mối đe dọa từ Trung Quốc và Nga vốn chi phối giới chiến lược Mỹ trong nhiều thập kỷ. Sự chuyển hướng này sẽ vấp phải sự phản đối từ những người theo chủ nghĩa truyền thống trong chính sách đối ngoại của Mỹ.
Ví dụ, trong bài viết ngày 7/9 trên tờ New York Times, Giám đốc Sáng kiến về Chiến lược Trung Quốc tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Rush Doshi và chuyên gia châu Á kỳ cựu Kurt Campbell lập luận nước Mỹ không thể sánh được với quy mô của Trung Quốc, nhưng nếu có đồng minh thì sẽ "không có đối thủ".
Cả ông Doshi và ông Campbell đều có quan điểm cứng rắn về Trung Quốc. "Nhưng nếu ông Trump tiếp tục xa lánh các đối tác của Mỹ, chúng ta sẽ không bao giờ đạt điều đó và thế kỷ tiếp theo sẽ là của Trung Quốc", ông Doshi đăng trên X.
Tiến sĩ Aparna Pande, nghiên cứu viên về Ấn Độ và Nam Á tại Viện Hudson ở Washington DC cho biết: "Là quốc gia hậu thuộc địa, những nỗ lực ép buộc Ấn Độ luôn phản tác dụng. Ấn Độ tự xem mình là đối tác ngang hàng chứ không phải là đối tác yếu thế của Mỹ".
Phong cách ngoại giao hiện tại của chính quyền Mỹ được đánh giá khiến việc giải quyết các vấn đề trở nên khó khăn hơn trong mối quan hệ với Ấn Độ. Và việc chuyển hướng tập trung vào nội địa, đồng thời giảm ưu tiên cho Trung Quốc tình cờ lại củng cố lập luận Ấn Độ cần tự lo cho bản thân.
https://vtcnews.vn/an-do-thu-lua-voi-my-vi-the-moi-tren-ban-co-toan-cau-ar966648.html
