Tình trạng thiếu vật liệu tại các dự án cao tốc Bắc- Nam giai đoạn 2 đang tái diễn, hiện nay, nhiều gói thầu của các dự án thành phần cũng đang trong cảnh “ăn đong” vật liệu.
Cần đến 70 triệu m3 đất, cát để đắp nền
Là doanh nghiệp phụ trách thi công 24km đường gói thầu XL2 thuộc dự án thành phần Bùng- Vũng Áng, đại diện Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành cho biết, theo tính toán, công tác xử lý nền đất yếu (4 - 5km) tại gói thầu sẽ cần khoảng gần 1 triệu m3 cát trong năm 2023.
Nhưng kết quả khảo sát bước đầu cho thấy, khối lượng đáp ứng thực tế tại địa phương chỉ được khoảng 20 - 30%. Tại Quảng Bình, mỏ cát rất dồi dào nhưng công suất khai thác rất nhỏ, mỗi năm chỉ được 20.000 - 30.000m3. Để dự án đảm bảo được tiến độ, công suất các mỏ cát, đá hiện hữu cần được nâng lên gấp 3 - 5 lần hiện tại.
Tại hai dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau, tình trạng “đói” vật liệu thi công cũng đang hiện hữu.
Đại diện Ban QLDA Mỹ Thuận cho biết, theo tính toán, tổng nhu cầu vật liệu cát đắp nền của dự án đoạn Cần Thơ - Cà Mau là 18,5 triệu m3, đất đắp 1,49 triệu m3.
Kết quả khảo sát địa bàn tỉnh An Giang và Đồng Tháp hiện có hơn 25 mỏ đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, qua làm việc với các địa phương công suất khai thác cát trên địa bàn tỉnh chỉ đủ cung cấp cho các công trình trên địa bàn tỉnh, chưa đủ nguồn cấp cho dự án Cần Thơ - Cà Mau.
Hiện nay mới chỉ có tỉnh An Giang dự kiến cung cấp cho dự án khoảng 1,1 triệu m3 từ nguồn tăng 50% công suất các mỏ đang khai thác. Các tỉnh còn lại chưa có kế hoạch cụ thể bằng văn bản.
Để giải quyết khó khăn, Ban QLDA Mỹ Thuận đã báo cáo Bộ GTVT gửi văn bản đề nghị UBND các tỉnh hỗ trợ tháo gỡ khó khăn về vật liệu.
Theo ông Nguyễn Thế Minh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT), tổng nhu cầu vật liệu của 10 dự án thành phần cao tốc Bắc- Nam giai đoạn 2 từ tỉnh Hà Tĩnh đến tỉnh Khánh Hòa cần khoảng 17,1 triệu m3 đá; khoảng 8,95 triệu m3 cát và khoảng 45,3 triệu m3 đất đắp.
Địa phương vẫn lúng túng cấp phép khai thác vật liệu
Theo ông Minh, các mỏ đều đáp ứng về trữ lượng, chất lượng để phục vụ dự án nhưng về khả năng khai thác, cung ứng vật liệu theo giấy phép khai thác như hiện nay chưa đáp ứng theo tiến độ thi công của các dự án.
Nếu tăng công suất khai thác các mỏ thêm 50% trong 2 năm theo Nghị quyết số 18 của Chính phủ và dành 100% phần tăng thêm (khoảng 6,17 triệu m3) vẫn chưa đáp ứng nhu cầu của dự án (khoảng 11,1 triệu m3 trong năm 2023 và 7,4 triệu m3 trong năm 2024).
Để đảm bảo tiến độ triển khai dự án, Bộ TN&MT đã chủ trì cùng Bộ GTVT làm việc và đề nghị các địa phương rà soát, nâng công suất các mỏ đã cấp phép khai thác theo Nghị quyết số 18 của Chính phủ; Tổng hợp trữ lượng có thể bố trí cho dự án để có cơ sở báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Việc phân bổ cần căn cứ nhu cầu và tiến độ triển khai từng dự án và theo nguyên tắc dự án nào khởi công trước thì ưu tiên phân bổ trước.
Ông Nguyễn Thế Minh cho biết, Bộ TN&MT đã có văn bản hướng dẫn các địa phương về hồ sơ, thủ tục đăng ký khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường. Song các địa phương vẫn còn lúng túng trong việc triển khai do chưa rõ thủ tục thu hồi đất.
“Theo Luật Đất đai, đối với mỏ vật liệu xây dựng thông thường không thuộc diện Nhà nước thu hồi đất mà sẽ thực hiện theo các hình thức như nhượng quyền sử dụng, thuê khai thác, hợp tác kinh doanh…
Cục đang đề nghị nhà thầu, chủ đầu tư cùng các địa phương từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa có 10 dự án thành phần cao tốc Bắc- Nam giai đoạn 2 đi qua làm việc với người có đất, tổng hợp nhu cầu để xem phương án nào được đề xuất thực hiện nhiều nhất, lấy cơ sở báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét thực hiện”, ông Minh cho hay.
Một vướng mắc khác được đại diện Ban QLDA 2 nhận diện là thủ tục đánh giá tác động môi trường đối với các mỏ khoáng sản nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án nhưng chưa cấp giấy phép khai thác.
