Trung Quốc là một trong những quốc gia dẫn đầu về việc chuyển đổi và sử dụng xe điện từ thành thị cho đến nông thôn.
Khi nhu cầu của người tiêu dùng tăng vọt và khả năng chi trả cải thiện, báo cáo năm 2023 của Bloomberg Green cho biết, doanh số bán xe điện vượt qua ngưỡng 5% tại 19 quốc gia trên thế giới.
Trong đó, Trung Quốc được mệnh danh là "vương quốc xe đạp" đã lột xác thành "thủ phủ xe điện của thế giới", trở thành động lực khiến nhiều tập đoàn ô tô lâu đời từ châu Âu, Mỹ và Nhật Bản phải thay đổi chiến lược để thích nghi với bối cảnh.
Người dân thế giới dần thích nghi với việc sử dụng xe điện thay cho xe xăng.
Thay đổi từ người dân
Tại nhiều quốc gia, xe điện vẫn được xem là món hàng xa xỉ, nhưng ở Trung Quốc, nơi gần một nửa số ô tô bán ra trong năm 2024 lại là xe điện. Đáng chú ý, thành công trong kế hoạch chuyển đổi xe xăng sang xe điện tại quốc gia này không chỉ đến từ chính sách của chính phủ mà còn đến từ những doanh nhân có tầm nhìn xa.
Tính đến thời điểm hiện tại, gần 50% xe mới bán ra ở Trung Quốc là EV. Trong khi đó, tỷ lệ này ở Mỹ chỉ hơn 20%. Người tiêu dùng Trung Quốc cũng chuyển từ mua xe điện nhập ngoại sang xe điện sản xuất trong nước với sự tin tưởng vào chất lượng, công nghệ và thiết kế.
Khi đến Quảng Châu, thành phố hơn 18 triệu dân của Trung Quốc vào giờ tan tầm, bạn sẽ không còn nghe thấy động cơ gầm rú mà thay vào đó là tiếng rì rầm nhẹ nhàng.
Chuyên gia phân tích ngành ô tô Michael Dunne cho hay: “Khi nói đến xe điện, Trung Quốc đang đi trước thế giới 10 năm và làm tốt hơn gấp 10 lần bất cứ nước nào”.
Trong hơn một thập kỷ qua, Trung Quốc đầu tư mạnh vào hạ tầng và chính sách để tạo đà cho xe điện. Hệ thống ưu đãi tài chính gồm hỗ trợ giá trực tiếp, miễn thuế tiêu dùng và cấp biển số xe dễ dàng hơn ở các thành phố lớn. Tuy những chính sách này đều có giới hạn về thời gian áp dụng, nhưng chúng vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy người dân tiếp cận xe điện ở giai đoạn đầu.
Trung Quốc cũng là một trong số ít quốc gia trên thế giới đổ hàng tỷ nhân dân tệ vào chương trình trợ giá, hỗ trợ người dân chuyển đổi xe công nghệ cũ sang xe mới an toàn hơn. Riêng trong quý I/2025, hơn 1,6 triệu người nhận trợ cấp đổi xe, với tổng ngân sách hỗ trợ vượt 1 tỷ nhân dân tệ.
Người dân Trung Quốc hài lòng với việc sử dụng xe điện hàng ngày.
Lu Yunfeng, một tài xế taxi công nghệ nói khi đang đỗ tại một trạm sạc ở ngoại ô Quảng Châu, miền Nam Trung Quốc: “Tôi lái xe điện vì tôi nghèo”.
Đứng gần đó, Sun Jingguo đồng tình: “Chi phí chạy xe xăng quá đắt đỏ. Tôi tiết kiệm được nhiều tiền khi lái xe điện và nó cũng bảo vệ môi trường”.
Nhân viên quảng cáo ở Thượng Hải tên Kenzi quyết định mua xe điện thay vì xe xăng và lúc đầu cô không nghĩ đến điều này có lợi ích cho môi trường. Sau một thời gian sử dụng, Kenzi cuối cùng cũng nhận ra sự khác biệt.
"Xe điện có thể giảm lượng khí thải carbon. Sau khi mua một chiếc xe điện, cộng với việc ngày càng có nhiều xe điện lưu thông trên đường, lượng khí thải từ xe hơi không còn quá nghiêm trọng nữa. Mức độ ô nhiễm được cải thiện hơn rất nhiều", Kenzi nói.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Mỹ, từ năm 2009 tới cuối 2023, Trung Quốc chi khoảng 231 tỷ USD để phát triển ngành xe điện. Từ người tiêu dùng, các hãng xe, tới nhà cung cấp điện, pin, ai ở Trung Quốc cũng được nhận hỗ trợ về xe điện.
Các chủ xe được tờ The Guardian phỏng vấn cũng đều nói chi phí là yếu tố quan trọng nhất trong quyết định của họ. Một nhân viên tài chính Rui Rui (32 tuổi, Thượng Hải) tiết kiệm được khoảng 10.650 bảng Anh, nên nếu mua xe xăng dầu sẽ không đủ tiền để đăng ký biển số.
“Hơn nữa, giá nhiên liệu đắt hơn, còn giá điện ở Trung Quốc lại rẻ hơn", anh Rui cho hay.
Ông Lu thông tin thêm hai năm trước ông chuyển sang xe điện vì lý do này. Trước đây, ông Lu từng tốn 200 tệ (gần 28 USD) đổ xăng cho xe và chạy được 400km, nhưng nay chỉ tốn bằng 1/4. Biển số ông cũng được cấp miễn phí.
“Người giàu đi xe xăng vì họ có tiền. Với tôi, xe điện là hợp lý”, ông Lu nhấn mạnh.
Xu hướng tất yếu
Khi thế giới đang chuyển mình hướng tới sự bền vững, một xu hướng mới đang tăng tốc: Chuyển đổi xe chạy bằng xăng truyền thống sang xe điện (EV). Từ đường phố đến nơi làm việc, sự chuyển đổi năng lượng xe cộ này đang ngày càng mạnh mẽ khi có nhiều cá nhân và tổ chức nhận ra lợi ích của năng lượng sạch.
Việc chuyển đổi sang xe điện không chỉ phản ánh nhận thức ngày càng tăng về tính bền vững của môi trường mà còn làm nổi bật tiềm năng chuyển đổi của xe điện trong việc định hình tương lai của chúng ta. Trên toàn thế giới, người dân cũng đang thích nghi bằng cách điều chỉnh thói quen lái xe, dù có khả năng phải đối mặt với chi phí trả trước cao hơn và phụ thuộc nhiều hơn vào lựa chọn sạc công cộng.
Chúng ta có thể nhận thấy công nghệ xe điện mang lại vô số lợi ích, gồm giảm phát thải khí nhà kính, giảm chi phí vận hành và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Ngày càng có nhiều người tìm kiếm các nguồn nhiên liệu thay thế, xe điện nổi lên như một giải pháp khả thi để chống biến đổi khí hậu và giảm ô nhiễm không khí.
Nhu cầu về xe điện cũng đang được hỗ trợ bởi chính phủ và tổ chức trên toàn thế giới thông qua ưu đãi và trợ cấp cho việc mua, chuyển đổi xe điện. Ngoài ra, sự gia tăng về cơ sở hạ tầng sạc và những tiến bộ trong công nghệ pin đang giúp xe điện trở nên thiết thực và tiện lợi hơn cho việc sử dụng hàng ngày.
Xe điện xuất hiện trên nhiều tuyến đường cảu Trung Quốc, Nhật Bản,...
Một số quốc gia còn thực hiện biện pháp chủ động để thúc đẩy sự chuyển đổi này như khuyến khích người tiêu dùng mua xe điện thông qua việc giảm thuế và đầu tư vào cơ sở hạ tầng sạc điện dễ tiếp cận. Họ muốn người dân thoải mái với sự lựa chọn của chính mình.
Cùng với đó, người dân tại những vùng sâu vùng xa có thể tiết kiệm chi phí khi sử dụng xe đạp và xe tay ga điện. Việc chuyển đổi các phương thức vận tải truyền thống sang các phương án thay thế bằng điện có thể cải thiện chất lượng không khí tại địa phương.
Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng đặt ra loạt thách thức. Ví dụ, nghiên cứu vào năm 2021 đăng trên tạp chí Advances in Applied Energy cho thấy, trạm sạc xe điện có thể làm tăng nhu cầu điện năng cao điểm hàng tháng của một cửa hàng tạp hóa lớn, lên mức hơn 250%.
Để vượt qua những thách thức này hiệu quả, chính phủ các nước sẽ cần có giải pháp sáng tạo và lộ trình toàn diện. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) khuyến nghị xây dựng quy chuẩn có thể cần được điều chỉnh, xây dựng thêm điểm sạc bắt buộc trong những công trình xây dựng mới.
Thực tế, trong báo cáo năm 2022 do công ty Schneider Electric thực hiện đã tiến hành phân tích kịch bản về chi phí và lợi ích xung quanh cơ sở hạ tầng tập trung vào xe điện, nhấn mạnh tiềm năng của "sạc thông minh" ở cấp độ tòa nhà. Đây là phương pháp tiếp cận không chỉ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng mà còn cho cả nhà vận hành hệ thống.
