Viện tâm thần là nơi chữa bệnh, sao lại thành 'sân sau' cho tội phạm?

“Tôi đang đọc cái gì vậy trời?”, “Tội ác không thể tưởng tượng nổi”; “Thật ghê tởm, không thể tin”; “Kinh hoàng”… là những bình luận lặp lại rất nhiều lần dưới tin tức về vụ 40 người, trong đó có 36 người là lãnh đạo, cán bộ, nhân viên Viện Pháp y tâm thần Trung ương bị khởi tố. Các tội danh bị điều tra gồm: Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Môi giới hối lộ và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Tàng trữ trái phép chất ma túy, Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.

Dưới sự thao túng của một cặp vợ chồng tội phạm đang “ẩn náu” trong viện với mác bệnh nhân, các thầy thuốc làm giả giám định tâm thần giúp hàng loạt kẻ có tội né tránh trách nhiệm hình sự.

Chưa hết, tại cơ sở điều trị tâm thần, “bệnh nhân” có phòng riêng với điều hòa và thiết bị âm thanh, tha hồ tổ chức ăn chơi thác loạn, thậm chí sử dụng ma túy. Nhân viên viện tâm thần cùng các bệnh nhân đang điều trị nội trú kéo nhau đi du lịch, đến bãi biển Sầm Sơn tổ chức tiệc ma túy…

Những chuyện động trời này được bóc trần khiến dư luận bàng hoàng, không tin nổi người thầy thuốc lại có thể băng hoại đạo đức đến mức tận cùng như vậy. Càng không tin nổi khi danh sách bị can có đầy đủ từ viện trưởng, viện phó, các lãnh đạo khoa phòng đến bác sỹ, điều dưỡng và nhân viên bảo vệ.

Đau xót, giận dữ, ghê tởm là cảm xúc của hầu hết mọi người khi chứng kiến một nghịch lý đầy chua chát: Viện tâm thần tuyến trung ương, nơi lẽ ra là “bến cuối” cứu chữa những người mang thương tổn tinh thần lại bị biến thành "sân sau", thành thành điểm đến an toàn của tội phạm.

Các bị can trong vụ án tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương. (Ảnh: Tuổi Trẻ)

Cúi gập mình trước đồng tiền, thầy thuốc thành “kẻ hầu người hạ” của kẻ phạm pháp, tiếp tay cho cái ác, bảo vệ, dung túng cho chúng trốn tránh sự trừng trị của pháp luật; không chỉ giúp chúng nhởn nhơ tiêu khiển, hưởng thụ mà còn gián tiếp khuyến khích chúng tiếp tục làm điều xấu xa, hại người.

Giám định tâm thần là nghiệp vụ chuyên môn y tế đặc biệt đòi hỏi sự trung thực tuyệt đối, vì một kết luận "mất năng lực hành vi" dối trá có thể giúp tội phạm thoát khỏi án tù, chỉ phải “đi điều trị” một thời gian rồi về tiếp tục cuộc sống nhởn nhơ, và tái phạm.

Vì thế mà những gì diễn ra tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương khiến người ta rợn người. Pháp luật bị coi thường, đùa cợt đến mức trắng trợn, danh dự của người làm nghề y đang bị bôi nhọ đến mức thê thảm bởi những chiếc áo blouse trắng hoen ố vì tiền.

Câu hỏi đặt ra là: Đã bao nhiêu tội phạm nguy hiểm đang nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật nhờ những tờ giấy giám định "có vấn đề"? Và đến khi nào mới chấm dứt tình trạng biến khoa học y khoa bị biến thành thứ dịch vụ cung cấp “bình phong”, “phao cứu sinh” hay “kim bài miễn tử” cho tội phạm?

Không còn là chuyện “con sâu làm rầu nồi canh” nữa rồi. Hơn 30 người trong viện và 2 giám định viên tâm thần ở cơ sở khác bị khởi tố chứng minh rằng đây là cả một đường dây có tổ chức, có sự cấu kết chặt chẽ, trong một thời gian dài. Và trước đó, có không ít vụ làm giả giám định, bệnh án cũng từng bị phanh phui.

Năm 2018, Bệnh viện tâm thần Trung ương 1 phát hiện làm giả 78 hồ sơ bệnh án tâm thần với giá trung bình 85 triệu đồng một bộ, “bệnh nhân” phần lớn là giang hồ có tiền án, tiền sự. Năm 2022, dư luận cũng choáng váng khi chuyện “bệnh nhân tâm thần” dùng Bệnh viện Tâm thần Trung ương I làm “đại bản doanh” để tàng trữ, mua bán, sử dụng ma túy suốt 4 năm, cải tạo phòng điều trị thành phòng “bay lắc” với hệ thống cách âm, âm thanh ánh sáng xịn.

Tháng 6/2024, 15 cán bộ quản lý và bác sỹ Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hoà bị phát hiện nhận hối lộ để tạo bệnh án, kết luận giám định tâm thần giả cho những kẻ phạm tội.

Không thể chỉ dừng lại ở việc khởi tố, điều tra mà còn phải thiết lập lại toàn bộ quy trình giám định pháp y tâm thần nhằm tìm ra và bịt các lỗ hổng, tăng cường giám sát độc lập để đảm bảo sự chính xác, trung thực của từng bệnh án, từng kết luận. Phải như thế mới có thể trả lại sự trong sạch cho lĩnh vực pháp y tâm thần, để các viện tâm thần trở lại là thánh đường của y đức.

https://vtcnews.vn/vien-tam-than-la-noi-chua-benh-sao-lai-thanh-san-sau-cho-toi-pham-ar950508.html