Áp lực kinh tế, công việc bấp bênh, thiếu “tấm đệm” an sinh khiến không ít người trẻ chần chừ trước hôn nhân và sinh con.
Ở tuổi 30, chị Trần Thị Phương Nhi, xã Trường Long Tây, TP Cần Thơ (tỉnh Hậu Giang cũ) từng nằm trong nhóm người trẻ chần chừ trước hôn nhân và sinh con. Áp lực công việc, mưu sinh và nỗi lo kinh tế khiến chị nhiều lần gác lại kế hoạch lập gia đình, dù không phải không muốn làm mẹ. “Không phải chúng em không muốn sinh con, mà sợ sinh rồi sợ không lo nổi”, chị Nhi nói.
Bước ngoặt đến khi chị tham gia sinh hoạt tại câu lạc bộ “mô hình xã sinh đủ 2 con trước 35 tuổi” ở địa phương. Tại đây, những thông tin về lợi ích sinh con sớm, chính sách hỗ trợ y tế, khen thưởng của chính quyền được truyền đạt cụ thể, gắn với từng trường hợp. Chị kết hôn, sinh con đầu lòng, sau đó sinh con thứ hai trước 35 tuổi.
Chị Trần Thị Phương Nhi, xã Trường Long Tây, TP Cần Thơ chia sẻ về câu chuyện của bản thân. (Ảnh: Như Loan)
Không chỉ chủ động sinh con sớm cho gia đình mình, chị Nhi còn vận động bạn bè, người thân cùng tham gia. Theo chị, nhiều cặp vợ chồng trẻ hiện nay không phải không muốn sinh con, mà lo ảnh hưởng sự nghiệp, kinh tế nên chần chừ rồi sinh muộn.
“Có người đến khi quá tuổi sinh sản mới nói ‘giá như sinh sớm hơn’, lúc đó tiếc cũng không kịp”, chị nói.
Do sức khỏe không tốt, nên vợ chồng chị xác định chỉ sinh hai con - lựa chọn vừa phù hợp thể trạng, vừa đúng với chính sách dân số. Nhờ hoàn thành sinh đủ hai con trước 35 tuổi, chị được hỗ trợ 1,7 triệu đồng và nhận giấy khen của chính quyền địa phương.
Câu chuyện của chị Phương Nhi phản ánh cách tiếp cận mới trong công tác dân số của Cần Thơ – nơi ngày càng nhiều người trẻ ngại cưới, lười sinh con.
Theo bà Võ Thị Hoàng Loan, Chi cục trưởng Chi cục Dân số – Xã hội TP Cần Thơ, khuyến sinh chỉ hiệu quả khi gắn trực tiếp với lợi ích thiết thực của người dân. “Không thể chỉ kêu gọi bằng khẩu hiệu, mà phải giảm nỗi lo về y tế, kinh tế và chăm sóc lâu dài”, bà nói.
Bà Võ Thị Hoàng Loan cho biết, trên địa bàn tỉnh Hậu Giang cũ, thành phố triển khai nhiều chính sách khuyến sinh, như xã, phường đạt tỷ lệ sinh đủ hai con từ 60% trở lên và duy trì ổn định 5 năm được khen thưởng tới 25 triệu đồng. Phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi được miễn phí sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, hỗ trợ tiền và nhận giấy khen của chính quyền cấp xã.
Với các gia đình sinh hai con một bề là gái, địa phương trao bằng khen thực hiện đúng chính sách dân số, “nuôi con khỏe, dạy con ngoan” nhằm giảm áp lực lựa chọn giới tính thai nhi. Nhóm phụ nữ nghèo, người dân tộc thiểu số, đối tượng yếu thế được hỗ trợ miễn phí các dịch vụ sàng lọc, chăm sóc sức khỏe sinh sản.
Bà Võ Thị Hoàng Loan, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Xã hội TP Cần Thơ thông tin về tình hình dân số địa phương.
Cần Thơ mở rộng hỗ trợ bảo hiểm y tế cho người cao tuổi từ 60 đến dưới 75 tuổi chưa có lương hưu, với 70% kinh phí từ ngân sách địa phương và 30% từ trung ương, được xem là “tấm đệm an sinh” để người trẻ yên tâm hơn khi quyết định sinh con.
Dù quy mô dân số tăng sau hợp nhất với Hậu Giang và Sóc Trăng, Cần Thơ vẫn đối mặt thực tế mức sinh thấp kéo dài. Thành phố bước vào giai đoạn mức sinh thấp từ năm 2019, với tổng tỷ suất sinh khoảng 1,42 con/phụ nữ.
Trong khi đó, già hóa dân số diễn ra nhanh. Tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên xấp xỉ 18%, tương đương gần 600.000 người và có thể vượt 20% vào năm 2030, tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế, an sinh và nguồn lao động.
Trong bối cảnh ấy, Cần Thơ đang thử nghiệm mô hình “khuyến sinh có điều kiện”, gắn sinh con với đầu tư dài hạn về y tế, an sinh và dữ liệu dân số. Đây có thể là phép thử quan trọng cho các đô thị lớn đang đối mặt cùng lúc hai sức ép, sinh ít và già nhanh.
Từ những câu chuyện đời thường như chị Trần Thị Phương Nhi, ngành dân số kỳ. vọng người trẻ sẽ bớt chần chừ hơn trước hôn nhân và sinh con, khi chính sách không còn ở trên giấy, mà chạm trực tiếp vào đời sống.
Để ứng phó với già hoá dân số, Luật Dân số mới vừa được Quốc hội thông qua đã chuyển trọng tâm từ kiểm soát mức sinh sang khuyến sinh và thích ứng với già hóa.
Quy định mới trao quyền tự quyết về thời điểm, số lượng con cho các cặp vợ chồng dựa trên điều kiện kinh tế, thay vì khuyến khích sinh 1-2 con như trước. Nhà nước sẽ hỗ trợ tài chính cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi tại vùng mức sinh thấp, đồng thời ưu tiên cho nhóm này mua hoặc thuê nhà ở xã hội. Chính sách "sát sườn" này nhằm giúp các gia đình sớm an cư, giảm gánh nặng kinh tế để tập trung nuôi dạy con cái.
Song song các biện pháp kích cầu mức sinh, Luật chú trọng phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi. Sinh viên chuyên ngành lão khoa sẽ được miễn giảm học phí, cấp học bổng; nhân viên y tế trong lĩnh vực này cũng sẽ hưởng cơ chế đãi ngộ đặc biệt nhằm thu hút nhân tài phục vụ cho xã hội già hóa trong tương lai gần.
https://vtcnews.vn/vi-sao-nhieu-nguoi-tre-chan-chu-sinh-con-ar995110.html
