Không tiền mặt, không thẻ, ví điện tử hay điện thoại thông minh. Người tiêu dùng giờ đây mua sắm chỉ bằng một cái quay đầu.
Hệ thống mới đang được triển khai khắp Trung Quốc biến công nghệ quét mã QR trở nên lỗi thời, bởi khách hàng chỉ cần đứng trước máy bán hàng (POS) trang bị máy ảnh, máy sẽ tự động thanh toán bằng cách liên kết khuôn mặt họ với hệ thống thanh toán kỹ thuật số hoặc tài khoản ngân hàng.
"Tôi thậm chí không cần mang theo điện thoại di động. Tôi có thể ra ngoài mua sắm mà không phải mang theo bất kỳ thứ gì", Bo Hu, giám đốc thông tin của Wedome, chuỗi cửa hàng bánh sử dụng máy thanh toán nhận diện gương mặt trên hàng trăm cơ sở nói.
"Điều này không thể thực hiện ở giai đoạn trước của hệ thống thanh toán di động, chỉ khi công nghệ nhận diện gương mặt ra đời chúng tôi mới có thể thanh toán mà không cần dùng tới tiền mặt, thẻ ngân hàng hay điện thoại di động", ông giải thích.
Bất chấp những lo ngại về bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư, công nghệ này vẫn được ứng dụng rộng rãi khắp Trung Quốc trên mọi lĩnh vực, từ giám sát công dân, theo dõi tội phạm tới thanh toán điện tử.
Alipay, công ty tài chính của Alibaba, dẫn đầu với việc triển khai công nghệ này ở hơn 100 thành phố. Công ty dự đoán lĩnh vực sẽ tăng trưởng mạnh và gần đây tung ra bản nâng cấp hệ thống "Smile to Pay" (Cười để tính tiền), với POS là một chiếc máy kích cỡ tương đương iPad. Alipay sẽ chi ba tỷ nhân dân tệ (420 triệu USD) trong ba năm để triển khai công nghệ này.
Tencent, công ty điều hành ứng dụng WeChat với 600 triệu người sử dụng, giới thiệu máy thanh toán nhận diện gương mặt "Frog Pro" hồi tháng 8. Bên cạnh những công ty lớn, ngày càng nhiều công ty khởi nghiệp đang cố thâm nhập vào ngành công nghiệp này.
"Thanh toán bằng nhận diện gương mặt chắc chắn có tiềm năng phổ biến rộng rãi bởi cộng đồng phát triển công nghệ thanh toán di động", Mengmeng Zhang, chuyên gia phân tích của công ty Counterpoint dự đoán.
"Alipay đang chi bộn tiền để phổ biến công nghệ thanh toán nhận dạng gương mặt thông qua hỗ trợ cho người bán và khách hàng sử dụng công nghệ", cô nói.
Tại siêu thị tự phục vụ IFuree ở Thiên Tân, thành phố phía bắc Trung Quốc, một camera 3D sẽ quét mặt những người bước vào cửa hàng, đo chiều dài, rộng và sâu của gương mặt, sau đó quét lại một lần nữa khi họ bước ra.
"Thật tiện lợi vì có thể mua mọi thứ nhanh chóng", Zhang Liming, một phụ nữ đã nghỉ hưu là khách mua hàng cho hay. "Nó khác với thanh toán trong siêu thị truyền thống, nơi ta phải xếp hàng chờ đợi rất lâu và phiền phức".
Bo Hu cho hay 300 tiệm bánh của mình lắp đặt hệ thống thanh toán bằng gương mặt và dự định sẽ triển khai tiếp ở 400 cửa hàng nữa. Bo tin rằng nó khiến việc thanh toán hiệu quả hơn, nhưng thừa nhận số người sử dụng công nghệ mới này vẫn khiêm tốn.
Một số chuyên gia lo ngại công nghệ mới là cách thu thập dữ liệu mới.
"Phần lớn xu hướng bán lẻ thông minh được công ty định hướng với hai mục đích cụ thể là ngăn chặn ăn cắp và thu thập dữ liệu khách hàng tốt hơn để phân tích và tiếp thị", Jeffrey Ding, nghiên cứu viên Trung tâm Quản trị Trí tuệ Nhân tạo (AI) ở Đại học Oxford, Anh, giải thích.
Adam Segal, giám đốc tổ chức phi chính phủ Council on Foreign Relations (Hiệp hội Quan hệ Ngoại giao Mỹ) cho rằng việc mở rộng triển khai công nghệ thanh toán bằng nhận diện gương mặt sẽ phù hợp với kế hoạch của chính phủ Trung Quốc nhằm phát triển nhận dạng gương mặt thành trụ cột của ngành công nghiệp AI bằng cách cung cấp nguồn dữ liệu khổng lồ cho các công ty công nghệ.
 |
| Một khách hàng thanh toán trong siêu thị IFuree ở Thiên Tân hôm 21/8. Ảnh: AFP. |
Tuy nhiên, những người ủng hộ công nghệ mới bỏ qua những lo ngại về quyền riêng tư.
"Công nghệ nhận dạng gương mặt giúp bảo vệ quyền riêng tư", Li Dongliang, kỹ sư của IFuree nói. "Thanh toán theo cách truyền thống rất nguy hiểm vì bạn phải nhập mật khẩu dù có người đứng cạnh. Nhưng giờ chúng ta có thể thanh toán bằng gương mặt của chính mình, giúp bảo vệ tài khoản tốt hơn".
Nhiều người không dùng công nghệ này không phải vì họ muốn bảo vệ sự riêng tư. Một khảo sát do cổng thông tin của công ty Sina Technology thực hiện cho thấy 60% người được hỏi cho rằng việc quét gương mặt để thanh toán khiến họ cảm thấy mình "xấu xí".
Để giải quyết, Alipay cam kết sẽ giới thiệu "bộ lọc làm đẹp" vào tất cả máy ảnh để "giờ bạn sẽ còn xinh đẹp hơn là dùng camera chỉnh sửa".
Hồng Hạnh (Theo AFP)
