Thượng đỉnh Mỹ - Trung: Thiết lập một số nhận thức chung

Tại cuộc hội đàm kéo dài hơn 3 giờ đồng hồ này, cả Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình đều kêu gọi phát triển quan hệ Mỹ-Trung lành mạnh và ổn định. Hai nhà lãnh đạo đã trao đổi lập trường xung quanh vấn đề cạnh tranh mạnh mẽ giữa hai nước về công nghệ và chính sách công nghiệp trong khi vẫn nỗ lực bảo đảm tránh nguy cơ xảy ra xung đột quân sự. Hai bên cũng trao đổi thẳng thắn về những mâu thuẫn, trong đó có vấn đề Biển Đông.

Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về những lĩnh vực mà Mỹ và Trung Quốc có thể hợp tác, bao gồm không phổ biến vũ khí hạt nhân và biến đổi khí hậu, cũng như tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp để giải quyết nguồn cung năng lượng toàn cầu. Người đứng đầu Nhà Trắng hoan nghênh cơ hội trao đổi một cách thẳng thắn với Chủ tịch Trung Quốc về các ý định và ưu tiên của Mỹ trong một loạt các vấn đề. Ông nêu rõ hai nước cần đảm bảo rằng quan hệ song phương không đi vào con đường xung đột.

Người đứng đầu Nhà Trắng khẳng định: “Trách nhiệm của chúng ta - với tư cách là các nhà lãnh đạo của Trung Quốc và Mỹ - là phải đảm bảo rằng sự cạnh tranh giữa hai nước không dẫn tới xung đột, cho dù là trong dự định hay ngoài ý muốn. Nói đơn giản hơn, hai nước sẽ cạnh tranh thẳng thắn”. Theo Tổng thống Mỹ, hai nền kinh tế hàng đầu thế giới “cần thiết lập một số nhận thức chung”, trong đó “đề cập rõ ràng và trung thực về những điểm bất đồng và hợp tác cùng nhau trong các vấn đề cùng có lợi, đặc biệt là trong các vấn đề quan trọng biến đổi khí hậu”.

Ông cũng khẳng định, Mỹ sẽ tiếp tục đấu tranh cho lợi ích và giá trị của mình và cùng với các đối tác và đồng minh đảm bảo các quy định của thế kỷ XXI thúc đẩy một hệ thống quốc tế công bằng, mở và tự do, đồng thời nhấn mạnh ưu tiên đầu tư lâu dài trong nước trong khi cùng các đối tác và đồng minh nước ngoài ứng phó với các thách thức của thời đại, cũng như sự cần thiết bảo vệ người lao động và các ngành công nghiệp Mỹ trước các hoạt động kinh tế và thương mại không công bằng của Trung Quốc.

Tổng thống Joe Biden cũng thảo luận tầm quan trọng của một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở và thông báo về việc Mỹ tiếp tục quyết tâm duy trì các cam kết của mình ở khu vực. Ông nhắc lại tầm quan trọng của tự do hàng hải và hàng không đối với sự thịnh vượng của khu vực. Đối với vấn đề Đài Loan (Trung Quốc), Tổng thống Mỹ khẳng định Washington tiếp tục cam kết đối với chính sách “một Trung Quốc” được định hướng bởi đạo luật quan hệ Đài Loan, 3 thông cáo chung Trung - Mỹ và 6 bảo đảm, đồng thời cho biết Mỹ phản đối mạnh mẽ các nỗ lực đơn phương thay đổi hiện trạng hoặc cản trở hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan.

Tổng thống Mỹ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý các rủi ro chiến lược, đồng thời lưu ý cần thiết phải có các “rào chắn” để đảm bảo rằng cạnh tranh không trở thành xung đột và để giữ cho các đường dây liên lạc mở. Ông đưa ra các thách thức xuyên quốc gia cụ thể, nơi các lợi ích của hai nước giao thoa, như an ninh y tế.

Về phần mình, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ Trung – Mỹ. Ông cho rằng cần có một mối quan hệ lành mạnh, ổn định giữa hai nước để thúc đẩy sự phát triển của mỗi nước và gìn giữ môi trường quốc tế hòa bình ổn định, bao gồm cả việc ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu, như biến đổi khí hậu và đại dịch COVID-19.

Ông nhấn mạnh “Trung Quốc và Mỹ cần tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình, hợp tác cùng thắng”; đồng thời bày tỏ sẵn sàng cùng với Tổng thống Joe Biden hình thành đồng thuận và thực hiện các hành động tích cực để đưa quan hệ Trung - Mỹ phát triển theo hướng tích cực. Theo ông Tập Cận Bình, cả Trung Quốc và Mỹ đều đang ở những giai đoạn phát triển quan trọng và “ngôi làng toàn cầu” của nhân loại đang phải đối mặt với nhiều thách thức.

Chủ tịch Trung Quốc kêu gọi, “Với tư cách là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và là ủy viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Trung Quốc và Mỹ cần tăng cường trao đổi và hợp tác, vừa làm tốt các công việc trong nước, vừa gánh vác trách nhiệm quốc tế và cùng nhau thúc đẩy sự nghiệp cao cả vì hòa bình và phát triển của nhân loại”. Ông Tập Cận Bình cho biết “đây là mong muốn chung của nhân dân hai nước và trên thế giới, cũng là sứ mệnh chung của các nhà lãnh đạo Trung - Mỹ”.

Và khi bắt đầu cuộc hội đàm, Chủ tịch Trung Quốc đã gọi Tổng thống Mỹ là “người bạn cũ”. Wang Huiyao, Chủ tịch Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa nhận định, việc sử dụng cụm từ này cho thấy ông Tập Cận Bình muốn thể hiện thiện chí thực sự. Còn ông Shi Yinhong, Giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin của Trung Quốc cho rằng, có nhiều điểm đáng chú ý khi nhà lãnh đạo Trung Quốc gọi ông Joe Biden là “người bạn cũ” dù quan hệ giữa hai nước đang leo thang căng thẳng.

“Khi người Trung Quốc gọi ai đó là bạn cũ, nghĩa là họ đã biết người ấy từ rất lâu. Nhưng “bạn cũ” không có nghĩa là phía bên kia vẫn là một người bạn thực sự”. Trong khi đó, ông Daniel Russel, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ phụ trách châu Á dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama cho rằng, ông Tập Cận Bình có lẽ muốn tìm kiếm điểm chung tại cuộc gặp: “Ông Tập Cận Bình đã cố ý gọi ông Joe Biden là “bạn cũ của tôi” tại cuộc gặp thượng đỉnh sau khi ông Joe Biden phủ nhận rằng họ là “bạn bè” trong một phát biểu vào mùa Hè năm nay. Và ông Joe Biden đã nhắc nhở ông Tập Cận Bình rằng tất cả các quốc gia, trong đó có Trung Quốc “đều phải chơi theo luật”.

Trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao hiện nay, Tổng thống Joe Biden có thể không muốn quá nhiều đồng minh và đối thủ chính trị coi ông “là một người bạn”, ông Daniel Russel nhận định. Đây là cuộc gặp trực tuyến đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo, kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức hồi tháng 1/2021.

Theo truyền thông Trung Quốc, phái đoàn nước này tham gia hội đàm trực tuyến gồm Chủ tịch Tập Cận Bình, Phó Thủ tướng Lưu Hạc, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Tạ Phong và thành viên Bộ Chính trị, Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Đinh Tiết Tường. Trong khi đó, phái đoàn Mỹ gồm Tổng thống Joe Biden, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen, Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan.

Khổng Hà

Mỹ - Trung đồng ý cùng kiểm soát vũ khí

Thượng đỉnh Mỹ - Trung: Ông Tập Cận Bình kêu gọi hợp tác hòa bình

Mỹ - Trung có thể tránh nguy cơ "chĩa" hạt nhân vào nhau?