Thách thức lớn trước tổng tuyển cử

Bê bối liên quan tới bitcoin bùng nổ sau khi Bộ Tư pháp Séc xác nhận đã bán đấu giá gần 500 bitcoin (tương đương 45 triệu USD) được quyên góp bởi Tomas Jirikovsky, một tội phạm bị kết án năm 2017 vì các tội danh buôn bán ma túy, vũ khí và tàng trữ vũ khí bất hợp pháp. Trước khi bị bắt giữ, ông này từng điều hành thị trường "chợ đen" trực tuyến Sheep Marketplace và cũng lừa đảo nhiều khách hàng, chiếm đoạt một số lượng lớn bitcoin. Sau khi ra tù năm 2021, Tomas Jirikovsky yêu cầu tòa án trả lại thiết bị điện tử từng bị tịch thu, bao gồm ví bitcoin đã tăng giá mạnh. Tòa án đã chấp thuận và trả lại tài sản, biến ông này trở thành một trong những người giàu có nhất Séc. Đầu năm 2025, Tomas Jirikovsky đã gửi tặng Bộ Tư pháp 30% số bitcoin sau khi mở lại ví điện tử thành công.

Sau khi thông tin xung quanh những nghi ngờ khoản quyên góp được công bố, Cục Tội phạm có tổ chức quốc gia và Viện Kiểm sát Olomouc của Séc đã mở cuộc điều tra để xác định liệu hành động của Bộ Tư pháp có vi phạm các quy định về chống rửa tiền và các quy định pháp luật khác hay không. Cuộc điều tra tập trung vào việc xác minh nguồn gốc của số bitcoin và quy trình tiếp nhận, bán đấu giá của Bộ Tư pháp. Văn phòng Công tố viên cấp cao tại Olomouc cũng đang điều tra vụ này vì nghi ngờ lạm dụng quyền hạn, rửa tiền và các tội liên quan.

Dù kết quả các cuộc điều tra chưa được công bố, song phe đối lập, trong đó có đảng Hành động công dân (ANO) do cựu Thủ tướng Andrej Babis lãnh đạo đã kêu gọi Thủ tướng Petr Fiala từ chức. Phe đối lập tố cáo quy trình đấu giá thiếu minh bạch, thiếu sự giám sát của cảnh sát và cơ quan công tố là hành động vô tình hợp pháp hóa dòng tiền có nguồn gốc không rõ ràng. Trong bối cảnh cuộc tổng tuyển cử đang tới gần, nhiều nhà phân tích cho rằng, phe đối lập sẽ cố gắng lợi dụng vụ bê bối này để đạt lợi thế về mặt chính trị trong thời gian tới.

Tổng thống Séc Petr Pavel cảnh báo rằng, bê bối có thể làm xói mòn lòng tin vào hệ thống tư pháp, làm suy yếu uy tín của các thể chế nhà nước và ảnh hưởng tới vị thế quốc tế của Séc. “Toàn bộ vụ việc nổ ra vào thời điểm rất không thích hợp, đúng lúc các đảng trong liên minh cầm quyền bắt đầu giành được sự ủng hộ của các cử tri. Bê bối này là một sự bất lợi đối với Chính phủ hiện nay”, Tổng thống Séc Petr Pavel nhấn mạnh.

Để giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực của vụ việc cũng như ngăn chặn tỷ lệ tín nhiệm giảm sút, Bộ trưởng Tư pháp Pavel Blažek đã phải tuyên bố từ chức. Người kế nhiệm Eva Decroix đã cam kết và bảo đảm một cuộc điều tra minh bạch về vụ việc. Thủ tướng Petr Fiala cũng triệu tập Hội đồng An ninh Nhà nước để xem xét khả năng lạm dụng của bộ liên quan đến tội phạm có tổ chức quốc tế và đánh giá mức độ chuẩn bị của Nhà nước để chống lại tội phạm mạng. Ông mạnh mẽ bác bỏ những tuyên bố của phe đối lập rằng các quan chức chính phủ cố tình giúp đỡ tội phạm.

Tuy nhiên, kết quả các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy, đảng đối lập ANO do cựu Thủ tướng Andrej Babis lãnh đạo đang dẫn đầu với biên độ lớn trước SPOLU của Thủ tướng Petr Fiala. Theo các nhà phân tích, tỷ lệ tín nhiệm đối với chính phủ liên minh đã xuống mức thấp nhất kể từ khi lên nắm quyền vào cuối năm 2021 do giá năng lượng tăng cao cùng lạm phát kéo dài khiến đời sống người dân gặp khó khăn. Dù Chính phủ đã áp dụng các biện pháp hỗ trợ, nhiều người dân cho rằng, chúng không đủ hiệu quả. Sự chia rẽ trong liên minh về các vấn đề như chính sách thuế, y tế và giáo dục là những rào cản của cải cách. Vụ bê bối liên quan đến bitcoin càng làm suy yếu niềm tin vào tính minh bạch của Chính phủ.

Chính vì vậy, nhiều nhận định cho rằng, dù trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm sắp diễn ra, liên minh chính phủ có thể vượt qua và an toàn do có đa số ghế trong Quốc hội, song cuộc cạnh tranh vào tháng 10 tới sẽ rất gian nan và khó có thể bảo toàn được thành quả của cuộc bầu cử năm 2021.