“Hiến kế” gỡ khó nguồn vật liệu thi công cao tốc Bắc – Nam

Theo thiết kế kỹ thuật nhu cầu vật liệu đất đắp cho toàn bộ 11 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam (dài 653 km), cần khoảng 54 triệu m3. Thế nhưng, cho đến tận thời điểm này, tiến độ về đích của các dự án đang trong tình trạng báo động do còn hàng loạt dự án thiếu hụt vật liệu đất đắp nền đường gồm: Mai Sơn - QL45 (tỉnh Ninh Bình), QL45 - Nghi Sơn (tỉnh Thanh Hóa), Nghi Sơn - Diễn Châu (tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An), Diễn Châu - Bãi Vọt (tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh), Cam Lộ - La Sơn (tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế), Nha Trang - Cam Lâm (tỉnh Khánh Hòa), Cam Lâm - Vĩnh Hảo (tỉnh Bình Thuận), Vĩnh Hảo - Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận), Phan Thiết - Dầu Giây (tỉnh Đồng Nai).

Thiếu nguồn vật liệu đất đắp, nhiều dự án “án binh bất động”

Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ cho biết, hiện 10 trong số 11 dự án thành phần đạt giá trị sản lượng hơn 8.900 tỷ đồng (25% tổng giá trị hợp đồng). Dự án Cam Lâm - Vĩnh Hảo chuẩn bị khởi công vào tháng 10. Hiện nhiều dự án bị thiếu vật liệu, như Mai Sơn - quốc lộ 45 cần khoảng 6 triệu m3 đất trong khi đó các mỏ đã cấp phép khai thác trên địa bàn chỉ có công suất 1,9 triệu m3/năm. Dự án Cam Lộ - La Sơn cần 1,8 triệu m3 nhưng các mỏ đã cấp phép đang khai thác chỉ cung cấp hơn 400.000 m3.

Về phía nhà thầu xây dựng, ông Dương Văn Mậu, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty cổ phần Vinaconex cho hay, hiện nhà thầu đã huy động hàng trăm đầu thiết bị, hàng trăm kỹ sư để phục vụ thi công dự án. Tuy nhiên, do thiếu nguồn vật liệu đất đắp nên dự án đang phải nằm chờ, dẫn đến thiệt hại rất lớn cho nhà thầu. "Đề nghị các địa phương quan tâm đến việc nâng công suất khai thác cho các mỏ phục vụ riêng cho dự án cao tốc, đặc biệt là mỏ mới. Bởi đây mới là con số quyết định cho việc lấy được bao nhiêu đất đưa vào phục vụ thi công dự án chứ không phải là trữ lượng của mỏ", ông Dương Văn Mậu nhấn mạnh.

Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường thông tin thêm, hiện nay các địa phương đã quy hoạch 189 mỏ để cung cấp nguyên vật liệu cho tuyến cao tốc. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 60 để tháo gỡ, giảm bớt thủ tục, nâng công suất khai thác các mỏ và thủ tục đấu giá quyền khai thác mỏ. Tuy nhiên, địa phương vẫn gặp vướng mắc về thủ tục khai thác đối với các mỏ mới, như cấp phép thăm dò; phê duyệt trữ lượng; lập báo cáo đánh giá tác động môi trường; lập và phê duyệt chủ trương đầu tư, dự án đầu tư; thiết kế mỏ; cấp quyền khai thác; thuê đất... theo quy định của Luật Khoáng sản. 13 địa phương mà cao tốc đi qua có đặc điểm riêng, như Vĩnh Long và Tiền Giang không có mỏ đất sét đủ điều kiện để đắp nền đường, phải lấy từ nơi khác. Đồng Nai, Bình Thuận có mỏ nhưng xa điểm thi công, làm tăng chi phí vận chuyển. Thanh Hóa, Nghệ An cần nâng công suất mỏ. Ninh Bình chỉ cần cấp mới thêm một mỏ là đáp ứng được cho xây dựng 3 đoạn cao tốc trên địa bàn.

Kiến nghị điều chỉnh công suất theo nhu cầu dự án

Trước thực trạng trên, Bộ GTVT vừa báo cáo Thủ tướng Chính phủ giải pháp tháo gỡ vướng mắc vấn đề trên. Theo Bộ GTVT, sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 60 ngày 16/6/2021 về việc áp dụng cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cung cấp cho dự án cao tốc Bắc – Nam, đã tháo gỡ, giảm bớt thủ tục nâng công suất khai thác các mỏ vật liệu và thủ tục đấu giá quyền khai thác mỏ. Một số mỏ vật liệu đất đắp nền đường đã được cấp phép thăm dò, cấp phép khai thác, nâng công suất khai thác theo Nghị quyết 60 của Chính phủ, góp phần giảm bớt khó khăn về nguồn vật liệu đất đắp nền đường cho dự án.

Tuy nhiên, theo Bộ GTVT, vẫn còn 9/11 dự án thành phần qua địa bàn 11 tỉnh thiếu hụt về nguồn vật liệu đắp ở các mức độ khác nhau. Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu ban hành Nghị quyết sửa đổi một số nội dung của Nghị quyết 60.

Cụ thể, Bộ GTVT kiến nghị cho phép UBND tỉnh nơi dự án đi qua được điều chỉnh công suất khai thác các mỏ đất đắp nền đường theo nhu cầu của dự án thành phần trên địa bàn địa phương, đảm bảo yêu cầu về vệ sinh môi trường và an toàn. Sau khi cung cấp đủ vật liệu san lấp cho dự án thành phần trên địa bàn thì dừng việc nâng công suất, tiếp tục khai thác theo công suất quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản đã cấp trước đó.

Bộ GTVT cũng kiến nghị trong Nghị quyết sửa đổi sẽ lược bỏ quy định: “Không tăng trữ lượng đã cấp phép” tại điểm b khoản 1 Nghị quyết 60. Bởi, thực tế một số mỏ đất trong giấy phép khai thác quy định trữ lượng nhỏ hơn nhiều so với trữ lượng, khả năng khai thác thực tế của mỏ. Điển hình mỏ Hàm Trí - Bình Thuận (trữ lượng 93.000m3, có thể tăng lên 400.000m3), mỏ Hàm Cần - Bình Thuận (trữ lượng 53.000m3, có thể tăng lên 200.000m3), mỏ Núi Ếch - Bình Thuận (trữ lượng 384.000m3, có thể tăng lên 600.000m3). Theo Bộ GTVT, việc lược bỏ quy định này nhằm tăng nguồn cung cấp cho dự án trong thời gian chờ các mỏ bổ sung làm thủ tục cấp phép, đồng thời sẽ cải thiện tiến độ các dự án.

Đặng Nhật

Đường sắt Bắc – Nam thông tuyến, sẵn sàng vận chuyển hàng cứu trợ miễn phí

Không nên chỉ định thầu doanh nghiệp làm ăn thua lỗ làm cao tốc Bắc – Nam