Ủy ban Tranh luận Tổng thống hôm 19/10 cho biết việc tắt micro sẽ giúp mỗi ứng viên có hai phút để đưa ra những phát biểu không bị ngắt lời trước khi chuyển sang tranh luận mở. Phần thảo luận mở sẽ không bị tắt micro, nhưng sự gián đoạn do một trong hai ứng viên gây ra sẽ được tính vào thời gian tranh luận của họ.
Tắt micro để các ứng viên không ngắt lời nhau
Cuộc tranh luận cuối cùng giữa Tổng thống Donald Trump và ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden diễn ra ngày 22/10 trong 90 phút, được chia thành 6 phần. Ủy ban công bố thay đổi quy tắc sau cuộc đối đầu hỗn loạn giữa Trump và Biden trong buổi tranh luận đầu tiên hôm 29/9. Màn tranh luận giữa hai ứng viên thường xuyên bị "cắt vụn", chủ yếu do Trump ngắt lời đối thủ.
 |
| Trump và Biden liên tục ngắt lời nhau trong cuộc tranh luận đầu tiên |
Ủy ban đã phải đối mặt với áp lực từ chiến dịch của Trump để tránh thay đổi quy tắc, trong khi nhóm của Biden hy vọng có một cuộc tranh luận có trật tự hơn.
"Chúng tôi xác định việc áp dụng các biện pháp nhằm thúc đẩy tuân thủ quy tắc đã thống nhất là phù hợp và thay đổi quy tắc đó mới là không phù hợp", ủy ban cho biết trong một thông báo.
Cuộc tranh luận cuối cùng dự kiến diễn ra ở Tennessee vào 21h giờ miền đông Mỹ ngày 22/10 (8h sáng 23/10 giờ Hà Nội), xoay quanh các chủ đề: chống Covid-19, gia đình Mỹ, sắc tộc ở Mỹ, biến đổi khí hậu, an ninh quốc gia và khả năng lãnh đạo. Các ứng viên có hai phút để trả lời sau khi người điều hành, Kristen Welker từ NBC, bắt đầu mỗi chủ đề bằng một câu hỏi. Sau đó, Welker sẽ sử dụng phần thời gian còn lại để hai ứng viên thảo luận luận thêm.
Chiến dịch tranh cử của Trump phản đối các chủ đề được công bố, cho rằng ủy ban nên tuân theo "truyền thống lâu đời" bằng cách đưa chính sách đối ngoại trở thành trọng tâm của cuộc tranh luận cuối cùng. Chiến dịch cáo buộc ủy ban đang cố thay đổi tiến trình tranh luận để giúp Biden tránh phải nhắc lại lịch sử hoạt động đối ngoại nhiều tranh cãi.
"Những trò hề ủng hộ Biden của ủy ban đã biến toàn bộ mùa tranh luận thành thất bại và khiến công chúng lại mất niềm tin vào tính khách quan của nó", chiến dịch của Trump cho hay.
Tuy nhiên, chiến dịch của Biden nói rằng đã có thỏa thuận trước đó rằng người điều hành sẽ chọn các chủ đề và chiến dịch Trump đang nói dối để Trump có thể né tránh các câu hỏi về phản ứng "thảm hại" của chính quyền đối với đại dịch Covid-19.
Trump và Biden vốn có kế hoạch tranh luận lần hai theo hình thức hỏi đáp với cử tri vào ngày 15/10 và ban tổ chức đã đề xuất hai ứng viên tranh luận trực tuyến do lo ngại Trump lúc đó chưa sạch nCoV. Tổng thống từ chối, khiến sự kiện này bị hủy. Cuối cùng, Trump và Biden tổ chức phiên hỏi đáp với cử tri riêng biệt trên sóng truyền hình, nhưng vào cùng thời điểm để thay thế lịch trình ngày 15/10.
Sự bất lợi nghiêng về tổng thống Trump
Theo Axios, trong bối cảnh chiến dịch của ông Trump đang khủng hoảng, đổ lỗi cho nhau, với các tít báo bê bối gần như hàng ngày về tổng thống, Giám đốc tranh cử Bill Stepien ví chiến dịch như chiếc máy bay đang bay trong vùng có thời tiết xấu, và “việc của chúng ta là hạ cánh an toàn”.
 |
| Giám đốc tranh cử Bill Stepien (phải) và ông Trump |
Axios cho biết ông Stepien đã miêu tả với các đồng nghiệp ít nhất ba con đường tới 270 phiếu đại cử tri cho ông Trump. Nhưng như Washington Post phân tích sau khi Axios đăng tin, mỗi con đường trên đều có ít nhất một bang mà ông Trump lại đang thua khoảng 7% theo các thăm dò.
Theo đó, trong cả ba trường hợp, điều kiện cơ bản là ông Trump phải thắng bốn bang tranh chấp Ohio, Florida, Georgia và Iowa, cùng với khu vực bầu cử thứ hai của Maine (Maine và Nebraska là hai bang phân chia phiếu đại cử tri thay vì trao toàn bộ phiếu đại cử tri của mình cho ứng viên thắng đa số phiếu phổ thông tại bang).
Thỏa mãn điều kiện như vậy, con đường chiến thắng thứ nhất - mà ông Stepien coi là khả thi nhất - là ông Trump thắng các bang Arizona, North Carolina và Pennsylvania.
Arizona và North Carolina đang ngả về ông Biden, nhưng vẫn trong tầm với của ông Trump. Riêng Pennsylvania lại rất khó: ông Trump đang tụt lại khoảng 7 điểm % nếu tổng hợp trung bình các thăm dò.
Kịch bản thứ hai là ông Trump thắng các bang Arizona, North Carolina và Michigan - tức thay Pennsylvania bằng Michigan. Nhưng cũng không dễ hơn là mấy, vì ông Trump đang tụt lại trung bình khoảng 7,5 điểm % ở Michigan.
Cứ cho là ông Trump giành được Michigan, thì con đường thứ ba - mà ông Stepien coi là khó nhất - sẽ là thắng thêm hai bang North Carolina và Nevada. Khả năng này khó nhất vì không những phải giành lại Michigan, ông Trump còn phải giành lại Nevada, nơi ông đang bị bỏ lại tới 6,4 điểm %.
Cũng theo Washington Post, một số thăm dò có thể giống với bốn năm trước, khi mà ông Trump được dự đoán cũng sẽ thua Pennsylvania và Michigan. Nhưng cuộc đua năm nay ổn định hơn nhiều so với 2016.
Năm 2016, thế dẫn trên của bà Hillary Clinton đã tan biến sau đại hội đảng Cộng hòa, rồi dao động trong các tháng sau đó. Còn năm 2020, lợi thế của ông Biden luôn duy trì như hiện nay.
Ngoài ra, các thăm dò đã được căn chỉnh để khắc phục các lỗi dự báo sai của năm 2016. Hơn nữa, cách biệt mà ông Biden đang nắm giữ ở Pennsylvania và Michigan đang lớn đến mức dù các thăm dò có bị lệch tới 4 điểm %, ông Trump vẫn không vượt được ông Biden.
Ngay cả những người ủng hộ trung thành nhất của ông Trump cũng hoang mang, và thất bại của ông Trump có thể đi kèm việc đảng Cộng hòa mất thế đa số trong Thượng viện, theo Axios.
Những người bất đồng với ông Stepien chỉ ra rằng ông đang không dám đưa ra một số quyết định vì sợ làm ông Trump nổi giận.
Chẳng hạn, họ không đồng tình với việc dàn trải số tiền hạn chế còn lại lên nhiều bang tranh chấp, thay vì chọn một “con đường chiến thắng” và quyết tâm theo đuổi các bang trong kịch bản đó.
Một cố vấn của chiến dịch chỉ ra việc mua quảng cáo “nửa vời” ở bang Wisconsin vào tuần này, trị giá chỉ 130.000 USD, dường như vô ích vì quá nhỏ để có thể dịch chuyển tỷ lệ ủng hộ, theo Axios. Ngoài ra còn có việc duy trì quảng cáo ở bang Minnesota, một bang mà không ai coi là nằm trong kịch bản chiến thẳng khả thi nào cho ông Trump.
Nhưng ông Stepien ở thế tiến thoái lưỡng nan - một số cố vấn cho biết - vì ông sẽ hứng chịu sự giận dữ của ông Trump nếu ông Trump nghe tin chiến dịch của mình ngừng quảng cáo ở các bang chiến trường Wisconsin và Minnesota.
Những người ủng hộ, biện minh cho ông Stepien lại nói con đường chiến thắng vẫn khả thi, và ông Stepien không có lỗi khi chính tổng thống có các hành động thất thường, như yêu cầu Cơ quan Mật vụ chở ông ra ngoài bệnh viện chào người dân, dù ông Trump đang mắc Covid-19.
Họ cũng nói không phải lỗi của ông Stepien khi tổng thống liên tục phản bác chính các chuyên gia y tế của mình, coi nhẹ các biện pháp chống dịch như đeo khẩu trang.
Họ đặt kỳ vọng vào việc ông Trump và các thành viên gia đình tổng thống sẽ đến nhiều bang trong những ngày tới. Họ cũng cho rằng việc tiếp tục chi tiền ở các bang Wisconsin và Minnesota là để giữ cho mình các lựa chọn, vì năm 2016, các thăm dò có thể sẽ dịch chuyển rất nhanh trong những ngày cuối.
Phóng viên (t/h)
