Cua lông Trung Quốc "thất thế" khi ông Tập chống tham nhũng

Một chủ cửa hàng đặt biển báo giá cua lông tại Bắc Kinh hồi tháng 9/2014. Ảnh: VCG.

Cua lông, hay còn gọi là cà ra, là một loại cua nước ngọt được người dân Trung Quốc ưa thích. Nó không chỉ là món ăn ngon đối với người dân nước này vào mùa thu, mà còn là thứ quà biếu đặc trưng vào Tết Trung thu và Tết Độc lập (Quốc khánh 1/10), bởi đây là hai ngày lễ trùng với mùa thu hoạch cua hàng năm, theo Global Times.

10 năm trước, giới buôn cua tung mặt hàng thẻ quà tặng cua ra thị trường Trung Quốc, bởi cua lông sống rất khó vận chuyển và bảo quản.

"Thẻ quà từng là cách kiếm tiền dễ dàng. Nó được xoay vòng, bán lại cho người khác. Thị trường thẻ quà bùng nổ trước năm 2014 nhưng bây giờ, hầu hết các sản phẩm cua đã trở thành hàng hóa dễ tiếp cận với người dân hơn là quà tặng cao cấp. Đó là do ảnh hưởng của chính sách chống hối lộ của chính phủ", một người kinh doanh thẻ quà tặng cua trao đổi với Beijing News.

Mua đi bán lại

Ở Trung Quốc, giá của một con cua lông hiện tại lên tới 360 tệ (58 USD), theo một trang web chuyên bán cua lông từ hồ Dương Trừng - vùng nuôi trồng cua nổi tiếng.

10 năm trước, do nhu cầu lớn mua cua lông làm quà biếu tặng quan chức, các nhà buôn phát hiện thẻ quà tặng là cách kinh doanh hiệu quả, bởi các quan chức nhận được quá nhiều thẻ quà và sẽ bán lại để lấy tiền.

Tuy nhiên, nhu cầu về cua và thẻ quà mỗi năm mỗi thấp, từ khi chính phủ Trung Quốc mạnh tay chống tham nhũng và lãng phí 5 năm trước. Thị trường thẻ quà sụp đổ, những thẻ quà được bán lại cho người dân với giá trị 60%. Một số thẻ thậm chí còn bị phá giá, chỉ còn 10 - 20% giá trị.

Zhang Xixian, giáo sư trường đảng của Ủy ban Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc (CPC) tại Bắc Kinh cho hay trước khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đẩy mạnh chiến dịch chống tham nhũng, các quan chức chính phủ ở mọi cấp sẽ mua một lượng lớn cua lông bằng tiền nhà nước trước Tết Trung thu làm quà tặng nhân viên.

"Xu hướng không lành mạnh này đã chấm dứt trong những năm gần đây, phản ánh kết quả của nỗ lực chống tham nhũng tại Trung Quốc", Zhang nói.

Điều 142 quy định của CPC sửa đổi hồi tháng 8 áp đặt các hình thức trừng phạt nghiêm khắc đối với quan chức chính phủ và thành viên CPC tặng hoặc nhận quà có giá trị lớn như thẻ quả tặng, cổ phiếu, voucher và sản phẩm tài chính.

Quy định mới khiến nhu cầu tiêu thụ cua lông sụt giảm. Cũng giống cua lông, các loại mặt hàng cao cấp như bánh trung thu cũng từng có giá trên trời trước khi các quy định chống tham nhũng được áp dụng.

Siêu thị Walmart tại Phúc Châu, tỉnh Phúc Kiến, giới thiệu thẻ quà tặng cua tới khách hàng vào tháng 9/2012. Ảnh: VCG.

Chị Wang, nhân viên sale cho một nhãn bánh trung thu nổi tiếng tại một siêu thị ở Bắc Kinh cho hay thị trường bánh trung thu ở Trung Quốc đã thay đổi rõ ràng. Bánh trung thu đóng gói sang trọng giá từ 1.500 - 1.600 tệ (220-230 USD) đã biến mất, thay vào đó là những loại bánh giá cả hợp lý trong vài năm gần đây.

Ngoài cua và bánh trung thu, những thứ quà khác trước đây hay được tặng cho nhân viên chính phủ nay cũng đối mặt với nhu cầu sụt giảm. Chủ một tiệm tạp hóa gần một cơ quan chính phủ ở bắc Kinh cho hay ngành "mua đi bán lại quà tặng" của cửa hàng anh bắt đầu ảm đạm từ 5 năm trước - thời gian chính phủ bắt đầu chiến dịch chống lãng phí và tham nhũng.

Trước đây, cửa hàng của anh mua lại những món quà biếu như bạch tửu, thuốc lá. Cửa hàng rộng 20m2 này cũng trả tiền mặt để mua lại thẻ quà tặng.

"Cứ mỗi dịp lễ tết là chúng tôi rất bận rộn, nhưng vài năm nay, tình hình kinh doanh giảm mạnh", Zhang nói. "So với 4 năm trước khi tặng quà xa xỉ vẫn còn là xu hướng, thì bây giờ rất hiếm thấy có người mang quà ra bán lại".

"Trước và sau Trung thu thường sẽ tắc đường nhưng vài năm gần đây, giao thông tốt hơn nhiều. Trên đường ít xe hơn so với 3-4 năm trước", Zhang Hua, một lái xe taxi hành nghề tại Bắc Kinh hơn 20 năm cho biết.

Mẫu bánh trung thu vàng nặng 500 gram giá hơn 3.340 USD từng bán rất chạy trong Tết trung thu 2012 ở Trung Quốc. Ảnh: AFP.

Zhang thường được thuê để chuyển quà cho các quan chức chính phủ trong các dịp lễ tết cách đây 4-5 năm.

"Tôi chỉ cần chạy một đơn trong một ngày. Xe chở một người cùng đầy các túi quà, hộp quà tới hàng chục điểm trong ngày", Zhang nhớ lại. "Kể từ khi chiến dịch chống tham nhũng bắt đầu, tôi chưa bao giờ nhận được đơn hàng như thế nữa".

Zhang Xixian giải thích rằng chiến dịch chống tham nhũng có thể ảnh hưởng tới một số ngành kinh doanh hiện tại, nhưng không ảnh hưởng tới sự phát triển của kinh tế đất nước. Ngược lại, "ngân sách mà chính phủ tiết kiệm được sẽ chuyển sang xây dựng cơ sở hạ tầng và các chương trình phúc lợi cho người dân như bảo hiểm xã hội và y tế".

Ngưỡng của lòng tham Vào giai đoạn khủng hoảng tài chính châu Á những năm 1997 - 1998, tôi may mắn tham gia thị trường kinh doanh tiền tệ ...