Sóng gió bủa vây Tổng thống Mỹ

Việc phát hiện thêm các tài liệu mật còn lưu trữ tại những địa điểm liên quan tới đương kim Tổng thống Mỹ Joe Biden có thể trở thành cái cớ khiến đảng Cộng hòa tiếp tục công kích mạnh mẽ người đứng đầu Nhà Trắng. Bên cạnh đó, vụ bê bối này còn đang leo thang thành khủng hoảng chính trị, có nguy cơ làm suy yếu cuộc điều tra về việc ông Donald Trump lưu trữ tài liệu không được phép.

“Món quà” dành cho ông Donald Trump và đảng Cộng hòa

Phe Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ ngày 13/1 thông báo họ đang điều tra vụ tài liệu mật tìm thấy tại văn phòng và gara nhà riêng của Tổng thống Joe Biden ở Wilmington, bang Delaware. Cụ thể, trong thư gửi Bộ trưởng Tư pháp (DOJ) Merrick Garland, Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ yêu cầu DOJ nộp hồ sơ liên quan tới vụ tìm thấy tài liệu trên, cũng như việc ông Merrick Garland bổ nhiệm công tố viên đặc biệt Robert Hur điều tra vụ này, chậm nhất là ngày 27/1 tới.

joebiden-1673750580332
Sóng gió đang bủa vây Tổng thống Joe Biden.

Lá thư nhấn mạnh: “Người dân Mỹ xứng đáng được giới chức công lực cao cấp nhất của phía hành pháp giải thích minh bạch”. Cùng ngày, Ủy ban Giám sát Hạ viện cũng mở cuộc điều tra riêng rẽ về vụ việc này. Chủ tịch Ủy ban, Hạ nghị sĩ James Comer của đảng Cộng hòa, đã gửi thư sang Nhà Trắng yêu cầu cung cấp thêm chi tiết. Trong thư, ông James Comer cũng thắc mắc việc ông Hunter Biden, con trai Tổng thống Joe Biden, có tiếp cận được các tài liệu mật tại nhà riêng cha mình hay không. Hai ủy ban Hạ viện bắt đầu tiến hành cuộc điều tra nói trên một ngày sau khi nhóm luật sư của Tổng thống Joe Biden thừa nhận tìm thấy thêm tài liệu mật từ thời ông làm Phó Tổng thống tại nhà riêng ở Delaware.

Trước đó, ngày 2/11/2022, họ cũng tìm thấy bộ tài liệu mật khác tại văn phòng cũ của ông Joe Biden ở Washington D.C sau khi ông thôi giữ chức Phó Tổng thống. Nhà Trắng cho biết toàn bộ số tài liệu này đã được nộp ngay cho Cơ quan Lưu trữ Quốc gia. Cố vấn đặc biệt của Tổng thống Joe Biden, ông Richard Sauber, nêu rõ, những tài liệu này không thuộc diện điều tra, và kể từ khi bàn giao tài liệu cho cơ quan lưu trữ, các luật sư của Tổng thống Joe Biden đã tích cực hợp tác với cơ quan lưu trữ và Bộ Tư pháp để đảm bảo mọi tài liệu dưới thời chính quyền Tổng thống Barack Obama đều thuộc quyền sở hữu của cơ quan lưu trữ.

Về phần mình, Tổng thống Joe Biden đã bày tỏ “ngạc nhiên” khi biết tài liệu mật được tìm thấy tại văn phòng và nhà riêng của ông. Người đứng đầu Nhà Trắng khẳng định ông không biết nội dung của các tài liệu mật. Cho đến khi biết rõ có gì bên trong các thùng đồ, rất khó xác định chính xác mức độ nghiêm trọng của vụ việc. Tuy nhiên, những lời chỉ trích trước đây của ông Joe Biden về cách người tiền nhiệm Donald Trump xử lý thông tin tình báo bí mật hiện quay trở lại ám ảnh ông và khiến ông bị châm chọc. Hai trường hợp của ông Joe Biden và ông Donald Trump có những khác biệt đáng kể về quy mô, số lượng các tài liệu mật, cách thức các tài liệu này được phát hiện, cũng như phản ứng của 2 người đối với các tài liệu mật này, và điều này sẽ dẫn đến những hành động pháp lý khác nhau.

Tuy nhiên, với sự chỉ trích đang hướng về phía tổng thống đương nhiệm, khả năng ông Donald Trump phải đối mặt với một cuộc truy tố hình sự có thể bị lung lay về mặt chính trị. Điều này cũng sẽ có thể trở thành lập luận cho những tuyên bố của ông Donald Trump rằng ông đang bị đối thủ nhắm mục tiêu nhằm làm suy yếu uy tín của ông trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024. Chiến dịch cho đợt tổng tuyển cử sắp tới của ông vốn bắt đầu mờ nhạt vì hàng loạt lùm xùm, nhưng giờ đây có thể được tiếp thêm sức mạnh bởi cuộc tranh cãi về các tài liệu mật.

Những câu hỏi lớn

Cơ quan Dịch vụ Công Mỹ - bộ máy khổng lồ quản lý các hoạt động cơ bản của chính phủ liên bang - chịu trách nhiệm về quá trình chuyển giao quyền lực trong Nhà Trắng. Một trong những nhiệm vụ của cơ quan này bao gồm đưa tổng thống và phó tổng thống mới vào Nhà Trắng và chuyển chính quyền cũ - cùng tài liệu của họ - rời đi.

Hiện tại, vẫn chưa rõ ai là người đã xử lý số hồ sơ này trong 7 năm kể từ khi ông Joe Biden kết thúc nhiệm kỳ Phó tổng thống. Thông tin duy nhất hiện có là địa điểm số tài liệu này được tìm thấy. Bộ tài liệu đầu tiên được các luật sư của ông Joe Biden phát hiện trong tủ khóa kín ở văn phòng Trung tâm Ngoại giao và Gắn kết Toàn cầu Penn Biden tại Washington. Trong khi đó, sau khi tìm kiếm tư gia ở Wilmington, các trợ lý thấy thêm lô tài liệu khác trong kho lưu trữ ở garage và một tài liệu một trang trong số các vật dụng cất trữ tại căn phòng kế cận. Các thành viên đảng Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ đã yêu cầu xem nhật ký khách đến nhà ông Joe Biden. Họ lập luận việc phát hiện ra các tài liệu này tại nơi ở của tổng thống đem đến rủi ro an ninh quốc gia.

Theo Nhà Trắng, các luật sư của ông Joe Biden lần đầu tiên tìm thấy tài liệu mật vào ngày 2/11/2022 - chỉ một tuần trước cuộc bầu cử giữa kỳ. Họ khẳng định đã báo cáo cho Cơ quan Lưu trữ Quốc gia ngay ngày hôm đó. Cơ quan này sau đó lấy tài liệu vào ngày 3/11/2022 và chuyển vấn đề lên Bộ Tư pháp. Mãi cho đến khi CBS News đưa tin vào tháng này, Nhà Trắng mới công khai và thừa nhận vụ việc. Điều này khiến một số người cho rằng chính quyền ông Joe Biden “cố tình” giấu kín trước cuộc bầu cử giữa kỳ.

Trong khi đó, Nhà Trắng phủ nhận việc thông báo muộn là có tính toán. Tổng thống Biden nói bản thân ngạc nhiên khi biết có tài liệu mật trong văn phòng cũ. Không rõ chính xác khi nào ông biết về sự tồn tại của số tài liệu này. Công tố viên liên bang ở Florida, ông David Weinstein, cho biết việc giữ kín phát hiện này là chuyện bình thường. “Việc là mục tiêu hay nhân chứng của một cuộc điều tra không đồng nghĩa phải nói về những gì đã xảy ra. Những người điều tra sẽ là bên quyết định nói gì và khi nào nói”, ông nói.

Hiện vẫn còn quá sớm để khẳng định liệu tổng thống hay bất kỳ cộng sự nào của ông phải đối mặt với các hình phạt pháp lý không. Ông Robert Hur sẽ xem xét “khả năng loại bỏ và lưu giữ trái phép các tài liệu mật” - một hành vi phạm tội theo Bộ luật Hình sự Mỹ. Theo ông David Weinstein, khả năng có cáo buộc hình sự là rất nhỏ. Đầu tiên, để đưa ra cáo buộc, công tố viên cần chứng minh ý định ông Biden hoặc nhóm của ông cố ý xóa và lưu trữ tài liệu. Ngoài ra, Bộ Tư pháp Mỹ thường có chính sách không theo các cáo buộc chống lại tổng thống đương nhiệm. Do đó, “vấn đề lớn hơn với ông Biden là hệ lụy chính trị, hơn là các cáo buộc hình sự”, ông David Weinstein nói.

 

Khổng Hà / CAND