Trung Quốc vừa thử nghiệm thành công mô-đun không gian có thể bơm phồng, mở ra bước tiến quan trọng trong sản xuất công nghiệp quy mô lớn ngoài vũ trụ.
“Nhà máy trên quỹ đạo” của Trung Quốc bước đầu thành hình sau đột phá công nghệ với mô-đun không gian có thể bơm phồng và tái cấu hình.
Bước ngoặt này đánh dấu việc Trung Quốc gia nhập cuộc đua cùng Mỹ và nhiều quốc gia khác trong việc xây dựng dây chuyền sản xuất công nghiệp quy mô lớn ngoài vũ trụ.
Các bộ phận của khung biến hình thông minh có thể được gấp gọn trong quá trình phóng và được bơm căng rồi mở ra khi ở trên quỹ đạo. (Nguồn: Handout)
Theo các nhà phát triển, cấu trúc khung thông minh này được thiết kế để gấp gọn khi phóng lên và tự bơm phồng, mở rộng khi vào quỹ đạo.
Cấu trúc này giúp tạo nên một không gian vận hành rộng lớn và ổn định. Từng mô-đun là một “khối ghép” cho nhà máy sản xuất ngoài không gian.
Các “nhà máy vũ trụ” đang trở thành mặt trận mới thu hút đầu tư từ cả khu vực công và tư. Năm 2023, startup Varda Space Industries (Mỹ) thông báo đã phóng thành công vệ tinh W-Series 1 mà họ gọi là “nhà máy không gian đầu tiên trên thế giới”.
Ông Yang Yiqiang, Giám đốc Trung tâm Khoa học và Công nghệ Hàng không thuộc Viện Cơ học (Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc – CAS), cho biết, công nghệ này sẽ đưa lĩnh vực sản xuất không gian của Trung Quốc từ giai đoạn “kiểm chứng ý tưởng” sang “hiện thực hóa kỹ thuật”.
“Chúng tôi có thể sẽ trực tiếp sản xuất và chế tạo trong môi trường không gian, tiến tới phát triển và khai thác độc lập các nguồn lực ngoài Trái Đất”, ông nói.
Viện Cơ học Trung Quốc cho biết, nền tảng này có thể được sử dụng để sản xuất dược phẩm sinh học, sản phẩm in 3D và vật liệu mới trong một nhà máy vũ trụ. (Nguồn: Handout)
Theo công bố của Viện Cơ học ngày 3/11, nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm mô-đun then chốt của “nhà máy không gian” cùng nhiều cơ quan nghiên cứu trong nước.
Kết quả thử nghiệm trên mặt đất cho thấy mô-đun hoạt động đạt hoặc vượt yêu cầu đề ra. Đội ngũ cũng thu được các thông số quan trọng như áp suất tới hạn và lượng khí cần thiết để triển khai hoàn toàn, thông qua thử nghiệm chân không mô phỏng tại thành phố Thẩm Dương, đông bắc Trung Quốc.
Thành công này là bước tiến lớn hướng tới sản xuất ngoài không gian, giúp khắc phục hạn chế về kích thước khoang chứa hàng của tên lửa và giảm chi phí chế tạo các vật thể quỹ đạo lớn.
Theo CAS, cấu trúc có thể mở rộng này sẽ là nền tảng lý tưởng cho sản xuất hàng loạt các sản phẩm như dược phẩm sinh học, vật liệu mới hay sản phẩm in 3D trong tương lai.
Hiện các quốc gia đang cạnh tranh quyết liệt nhằm khai thác tiềm năng phát triển không gian, với mục tiêu giành lợi thế trong nền kinh tế vũ trụ tương lai.
“Quốc gia nào làm chủ được năng lực ‘sản xuất’ trong không gian sẽ nắm thế chủ động trong phát triển kinh tế vũ trụ sau này”, CAS nhận định.
Tuy nhiên, các nền tảng quỹ đạo truyền thống hiện khó có thể đảm đương những nhiệm vụ sản xuất đa chức năng quy mô lớn do hạn chế về kích thước tên lửa, chi phí xây dựng cao và khó mở rộng trong không gian.
Để khắc phục, nhóm nghiên cứu Trung Quốc đã phát triển mô-đun bơm phồng có thể tái cấu hình, làm từ vật liệu composite siêu linh hoạt với khung thép và lớp sợi tiên tiến.
Viện Cơ học CAS cho biết nền tảng này khi hoàn thiện sẽ mở ra cơ hội mới trong lĩnh vực y sinh không gian, nghiên cứu các vật liệu đặc biệt cũng như bảo trì thiết bị ngoài quỹ đạo.
Sản xuất trên quỹ đạo có ý nghĩa quan trọng, vì nó cho phép tạo ra những vật liệu và sản phẩm độc nhất vô nhị - điều không thể thực hiện trên Trái Đất, đồng thời loại bỏ các giới hạn về thiết kế và quy mô phóng.
Ngày đăng: 14:29 | 12/11/2025
Anh Quang / VTC News