Phó Chủ tịch Quốc hội: Có lợi ích nhóm không khi có điện lại không thể hòa lưới?

Nhận định này được Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu khi phát biểu tại phiên họp sáng 12/10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021".

Liên quan đến quy hoạch điện, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh cần đánh giá những vướng mắc giữa quy hoạch và truyền tải điện khi để xảy ra tình trạng điện thừa nhưng không hòa được lưới điện quốc gia.

"Một số doanh nghiệp rất bất bình, không tin vào chính sách năng lượng của chúng ta. Quy hoạch vượt công suất truyền tải, đến khi có điện rồi không hòa lưới điện cho người ta, cái này doanh nghiệp và người dân nói rất nhiều. Có vấn đề gì trong đó không, có lợi ích nhóm không?", Phó Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.

Ông Trần Quang Phương nêu rõ, đoàn giám sát phải phát hiện, nếu có dấu hiệu sai phạm thì chuyển hồ sơ cho cơ quan chức năng, nếu cứ nói chung chung thì không thể khắc phục được.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, đây là những vấn đề cần phải chỉ rõ nguyên nhân và trách nhiệm cụ thể của các cơ quan địa phương, các chủ quản lý để đề xuất biện pháp trong thời gian tới, đưa ra các đề nghị với Chính phủ chỉ đạo giải quyết các vấn đề trọng tâm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng đề nghị xác định các giải pháp trọng tâm về kịch bản để bảo đảm an toàn, năng lượng.

"Các đồng chí nói nguy cơ thiếu điện rất lớn, nhưng giải pháp thế nào tôi chẳng thấy nói gì. Các đồng chí hô lên một câu khẩu hiệu là kiên quyết không để thiếu năng lượng trong bất kỳ tình huống nào. Câu này rất hay nhưng không có giải pháp nào. Nói 2024 thiếu điện thì sẽ thế nào, giải pháp căn cơ là gì, trước mắt thế nào, lâu dài ra sao?", ông Trần Quang Phương nói.

Vẫn theo Phó Chủ tịch Quốc hội, cần nêu giải pháp trọng tâm vấn đề quy hoạch tổng thể với quy hoạch phân ngành, xử lý bất cập của các quy hoạch ngành gây lãng phí lớn nguồn lực của xã hội, doanh nghiệp khi không phù hợp giữa công suất và truyền tải điện. 

Bên cạnh đó cũng cần giải pháp trọng tâm về hạ tầng năng lượng, về khoa học kỹ thuật, công nghệ năng lượng và thị trường năng lượng.

Quan tâm đến vấn đề quy hoạch năng lượng, trong quá trình triển khai các quy hoạch phân ngành như than, dầu, năng lượng tái tạo, năng lượng gió..., Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh bày tỏ băn khoăn đánh giá về chất lượng của các quy hoạch này, tính liên thông, kết nối giữa các phân ngành thế nào, có khắc phục được việc ban hành quy hoạch phân ngành trước và quy hoạch tổng thể sau hay không. Vì theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, phải ban hành quy hoạch tổng thể trước, quy hoạch phân ngành sau. 

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, có ý kiến phản ánh hiện tượng trong Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh có hiện tượng đã có tên dự án với quy mô công suất cụ thể, tên nhà đầu tư, dự án trong danh mục trong quy hoạch rồi.

"Tức là cạnh tranh, đấu thầu dự án trong danh mục dự án thuộc quy hoạch có vấn đề. Đề nghị đoàn giám sát xem câu chuyện này có hay không", ông Vũ Hồng Thanh nói.

Ông Vũ Hồng Thanh dẫn báo cáo của đoàn giám sát đưa ra nhận định, việc triển khai quy hoạch các phân ngành năng lượng còn nhiều bất cập, nhất là trong việc tổ chức Quy hoạch điện VII và điện VII điều chỉnh đối với việc phát triển điện gió, điện mặt trời, thủy điện nhỏ. 

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, trong thời gian ngắn vừa qua, Bộ Công Thương ban hành biểu giá điện hỗ trợ (công cụ chính sách được thiết kế để thúc đẩy đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo - FIT) có thời hạn, xuất hiện nhiều phong trào đầu tư rất ồ ạt điện mặt trời, điện gió.

Vừa qua, nhiều dự án đã hoàn thành và đưa vào hoạt động, có dự án được hưởng giá FIT, có dự án không, hoặc có dự án được hưởng một phần giá FIT…

Do đó, ông Vũ Hồng Thanh đề nghị cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm ban hành giá FIT có đúng nguyên tắc và tiêu chí hay không, có công bằng giữa các doanh nghiệp hay không. Đồng thời, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng, vấn đề này có thể đánh giá là gây thất thoát lãng phí của xã hội.