Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, ngoài việc phản ánh tình trạng ô nhiễm, người dân cũng đặt câu hỏi về tính hiệu quả khi nhiều biện pháp mới chỉ dừng lại trên giấy.
Nội dung trên được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề cập tại cuộc họp nghe báo cáo về kế hoạch hành động quốc gia khắc phục ô nhiễm lưu vực sông, môi trường không khí; tình hình xử lý ô nhiễm môi trường không khí tại Hà Nội, TP.HCM, diễn ra ngày 11/9.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà. (Ảnh: VGP)
Cần giải pháp căn cơ, đồng bộ
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, ô nhiễm môi trường, đặc biệt là không khí tại các đô thị lớn, trở thành vấn đề kéo dài nhiều năm, gây bức xúc trong dư luận và đòi hỏi giải pháp căn cơ, đồng bộ.
Theo Phó Thủ tướng, một mặt, người dân chia sẻ bức xúc về tình trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng, mặt khác, cũng đặt câu hỏi về tính hiệu quả khi nhiều biện pháp mới chỉ dừng lại trên giấy, chưa đi vào thực tế.
"Thực tế cho thấy, ô nhiễm vẫn tăng theo từng năm và tỷ lệ thuận với quá trình tăng trưởng kinh tế, phản ánh một mô hình phát triển chưa bảo đảm chất lượng môi trường. Mong muốn của người dân về môi trường trong lành là chính đáng.
Tuy nhiên, cách giải quyết của Nhà nước phải bài bản, có kế hoạch, chính sách, lộ trình và từng bước đi phù hợp, để vừa xử lý ô nhiễm, vừa không gây tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế và lợi ích chính đáng của người dân", Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nói.
Ông chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng kế hoạch toàn diện, xử lý ô nhiễm không khí, nước và chất thải rắn, nhưng bắt đầu từ các đô thị trọng điểm như Hà Nội và TP.HCM để đảm bảo tính khả thi.
Theo đó, các kế hoạch phải có lộ trình rõ ràng, bắt đầu từ các thành phố lớn để thử nghiệm, sau đó nhân rộng ra các địa phương khác. Việc đo lường tác động đến sức khỏe người dân sẽ được thực hiện định kỳ, dựa trên các quy chuẩn cao, không hạ thấp tiêu chuẩn môi trường.
"Người Việt Nam cần được thở không khí sạch, sống trong môi trường an toàn và phát triển. Môi trường là nhiệm vụ của địa phương, Trung ương hỗ trợ, hướng dẫn và cam kết tiến độ. Khi địa phương thực hiện tốt, hiệu quả sẽ lan tỏa ra toàn quốc", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu các địa phương xác định đầy đủ các nguồn ô nhiễm chính gồm giao thông, dân sinh, nông nghiệp, xây dựng, nhà máy xử lý chất thải rắn, khu công nghiệp, làng nghề và các nguồn liên tỉnh như nhà máy nhiệt điện, xi măng. Các địa phương cần xây dựng kế hoạch đồng bộ, báo cáo Chính phủ trước khi phê duyệt.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương phối hợp chặt chẽ với địa phương trong quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông công cộng, bao gồm tàu điện ngầm, tàu điện trên cao, xe buýt năng lượng sạch.
"Bộ Công Thương ban hành quy chuẩn trạm sạc điện trước 15/10. Bộ Công an, Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương rà soát, ban hành quy chuẩn an toàn phòng cháy chữa cháy cho hệ thống trạm sạc điện. Bộ Xây dựng phối hợp Hà Nội, TP.HCM xây dựng lộ trình phát triển giao thông công cộng trình Chính phủ tháng 10", Phó Thủ tướng giao nhiệm vụ.
Lãnh đạo Chính phủ lưu ý các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu áp dụng công cụ kinh tế thay vì hành chính trong quản lý hoạt động các phương tiện giao thông không đáp ứng quy chuẩn môi trường, hỗ trợ tài chính cho người dân và doanh nghiệp chuyển đổi phương tiện.
Với lĩnh vực xây dựng và công nghiệp, Phó Thủ tướng yêu cầu phải có hệ thống kiểm soát khí thải, bụi và tiếng ồn từ các công trình xây dựng, quy định rõ trách nhiệm giữa chủ đầu tư và nhà thầu. Việc vận chuyển vật liệu xây dựng trong nội đô phải được kiểm soát chặt chẽ để hạn chế ô nhiễm. Đồng thời, các khu công nghiệp và làng nghề phải được quy hoạch lại, vừa giảm phát thải, vừa có lộ trình di dời hợp lý.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các bộ, ngành bám sát tinh thần Chỉ thị 20 của Thủ tướng về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, đẩy nhanh tiến độ xây dựng quy chuẩn, kế hoạch, đặc biệt với các nội dung liên quan trạm sạc điện, giao thông công cộng và xử lý nước thải.
"Nếu chỉ dựa vào một địa phương như Hà Nội thì khó có thể giải quyết triệt để, do vậy cần sự phối hợp đồng bộ từ Trung ương đến địa phương và giữa các vùng, nhằm từng bước cải thiện môi trường sống cho người dân. Chúng ta phải vận động được sự tham gia của Nhân dân, để người dân ủng hộ các chính sách, đồng thời tránh những xung đột và nhận thức chưa đầy đủ", Phó Thủ tướng nói.
Toàn cảnh cuộc họp. (Ảnh: VGP)
Hà Nội hoàn thành thu gom nước thải 3 con sông trong năm 2026
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết, thời gian qua, Bộ đã xây dựng, hoàn thiện dự thảo lộ trình kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đường bộ, quy chuẩn khí thải mô tô, xe máy.
Trong công tác quan trắc không khí, Bộ lắp đặt thêm 32 thiết bị cảm biến tại Hà Nội tính đến cuối tháng 8, dự kiến lắp thêm 60-70 điểm trước ngày 15/9. Hệ thống này, kết hợp cùng các trạm đo cố định, sẽ tạo thành mạng lưới quan trắc bụi mịn và chất lượng không khí, phục vụ cảnh báo và nghiên cứu.
Về xử lý ô nhiễm các dòng sông, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tập trung điều tra, đánh giá và thí điểm phục hồi nguồn nước cạn kiệt tại sông Nhuệ - Đáy và sông Ngũ Huyện Khê, ban hành quy trình vận hành công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải, xây dựng cơ sở dữ liệu chung với Hà Nội và TP.HCM về nguồn thải từ sản xuất, kinh doanh có lưu lượng từ 200m³/ngày đêm trở lên.
Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai đánh giá sức chịu tải sông Cầu, Đồng Nai nhằm phục vụ kế hoạch quản lý chất lượng nước mặt. Dự kiến cuối năm 2025, Bộ trình Thủ tướng ban hành kế hoạch bảo vệ môi trường các lưu vực sông. Công tác thanh tra, kiểm tra cũng được đẩy mạnh tại lưu vực Nhuệ - Đáy và Đồng Nai, phát hiện và xử phạt nhiều vi phạm.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Trọng Đông cho biết, thành phố đã triển khai nhiều giải pháp kiểm soát ô nhiễm không khí và nước, tập trung vào giao thông xanh, mở rộng xe buýt điện, phát triển tàu điện, thiết lập vùng phát thải thấp, hạn chế phương tiện cá nhân tại vành đai 1, 2, 3.
"Hà Nội cũng siết chặt vận chuyển vật liệu xây dựng, đầu tư thiết bị rửa đường, hút bụi, phun sương dập bụi và bổ sung trạm quan trắc hiện đại. Thành phố kiến nghị thành lập Ban chỉ đạo liên vùng vì ô nhiễm không khí chịu tác động từ các tỉnh lân cận", lãnh đạo UBND TP Hà Nội nêu rõ.
Về nước thải, Hà Nội đã vận hành 6 nhà máy, trong đó có Nhà máy Yên Xá 270.000 m³/ngày đêm, xử lý 50-55% nước thải sinh hoạt, thu gom toàn bộ 243 cửa xả ra sông Tô Lịch. Năm 2026, thành phố hoàn thành thu gom nước thải sông Lừ, sông Sét, sông Kim Ngưu; riêng hai bờ sông Tô Lịch sẽ được cải tạo theo hình thức đối tác công tư.
Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Minh Thạnh cho biết, thành phố tập trung phát triển vành đai, hành lang xanh, di dời cơ sở ô nhiễm khỏi nội đô, đầu tư hạ tầng, hệ thống quan trắc, áp dụng quy chuẩn khí thải, chuyển đổi xe buýt điện từ 2025, giám sát 89 nguồn thải lớn.
Đồng thời, TP.HCM cũng vận động người dân giảm xe cá nhân, phát triển trạm sạc, xây dựng lộ trình đến 2028; dự kiến trình HĐND thành phố chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện tháng 9.
Đại diện Bộ Công Thương cho biết, cơ quan này đang phối hợp EVN xây dựng quy chuẩn an toàn cho trạm sạc điện.
Bộ Xây dựng thông tin đã tích hợp yêu cầu hạ tầng xanh, phương tiện điện vào quy hoạch đô thị, ban hành quy chuẩn cho xe buýt điện và bãi đỗ xe có trạm sạc.
