Giữa Quảng trường Ba Đình hùng tráng, ánh mắt sâu lắng của người lính già 95 tuổi từng đi qua hai cuộc kháng chiến như chở theo cả ký ức lịch sử dân tộc.
Sáng 30/8, Quảng trường Ba Đình rực rỡ cờ hoa. Hàng vạn người dân từ mọi miền đổ về, đứng kín hết những con phố dẫn vào trung tâm. Tiếng hô vang “Việt Nam! Việt Nam!” hòa cùng bước chân rền vang của 16.000 chiến sĩ trong buổi tổng duyệt diễu binh, diễu hành Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, "vẽ" nên bức tranh hùng tráng và thiêng liêng.
Cựu chiến binh Nguyễn Văn Môn, người từng đi qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ.
Giữa dòng người đông đúc, rực rỡ sắc đỏ của cờ Tổ quốc và áo đỏ sao vàng, chúng tôi bất ngờ dừng lại trước một hình ảnh thật đặc biệt. Trên chiếc xe lăn, một cụ ông khoác bộ quân phục tím bạc màu, ngực áo chi chít huân chương. Đôi mắt sáng, sâu thẳm, ngẩng nhìn trời xanh. Thời gian đã hằn lên gương mặt ông những nếp nhăn chằng chịt, nhưng đôi mắt ấy vẫn ánh lên niềm tự hào khó giấu.
Cụ là cựu chiến binh Nguyễn Văn Môn, 95 tuổi, quê Hưng Yên. Người đàn ông nhỏ bé ấy từng đi qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. Trở về thời bình, cụ là Trưởng Công an xã Mễ Sở (Hưng Yên).
Câu chuyện về cuộc đời của cụ khiến chúng tôi lặng người.
Năm 16 tuổi, cái tuổi lẽ ra chỉ biết đến học hành nhưng cậu học sinh Nguyễn Văn Môn đã nhận nhiệm vụ làm giao liên tại Hà Nội. Cậu thanh niên mảnh khảnh khi ấy đã dám lặng lẽ đưa Việt Minh ra cứ, phát truyền đơn vạch tội ác thực dân Pháp.
Ánh mắt sâu lắng của người lính già như chở theo cả ký ức lịch sử dân tộc.
Một lần, cụ bị giặc bắt, đưa ra bãi giữa sông Hồng. Giữa vòng vây tử thần, cậu bé ấy đã liều mình lao xuống dòng nước cuồn cuộn, bơi ngang sông trở về Hưng Yên, trốn thoát một cách kỳ diệu.
Rồi cuộc kháng chiến chống Mỹ nổ ra. Năm 1968, cụ Môn khi ấy là đội trưởng đội dân quân tự vệ trực chiến ở bãi đê sông Hồng. Cái đêm bầu trời đỏ lửa, đội dân quân của cụ đã bắn rơi một chiếc B-52, bắt sống phi công Mỹ.
Chiến công oanh liệt được thưởng một… con trâu để cả làng liên hoan. Phần thưởng mộc mạc mà chan chứa tình nghĩa quân dân, thứ ký ức mà mỗi lần cụ nhắc lại vẫn bằng giọng vừa tự hào vừa xốn xang.
Ngồi trên xe lăn cạnh Quảng trường Ba Đình sáng nay, cụ lặng lẽ dõi theo từng hàng quân rầm rập tiến bước. Người quanh cụ reo hò, vẫy cờ, hô vang “Việt Nam! Việt Nam!”, còn cụ chỉ lặng im, đôi mắt sâu thẳm.
Hình ảnh cụ Môn như một “điểm lặng” nổi bật giữa hàng vạn người sáng nay.
Có lẽ trong giây phút đó, cụ đang nhớ về đồng đội năm xưa, những người đã mãi mãi nằm lại ở những cánh rừng, bãi đê, chiến hào.
Nhìn cụ giữa dòng người trẻ, chúng tôi như nhìn thấy sự nối tiếp của lịch sử. Những bước chân rền vang sáng nay không chỉ là biểu tượng của sức mạnh quân đội hiện tại, mà còn là tiếng vọng từ quá khứ, từ những con người như cụ, đã ngã xuống, đã sống sót, đã để lại tuổi xuân nơi bom đạn.
Có những khoảnh khắc, chúng ta thấy lịch sử không chỉ là những trang sách, những con số khô khan, mà là hơi thở sống động, là ánh mắt, là dáng ngồi lặng lẽ trên chiếc xe lăn giữa quảng trường. Lịch sử chính là cụ già 95 tuổi ấy, bằng xương bằng thịt, lặng lẽ chứng kiến đoàn quân hôm nay sải bước trong hòa bình, độc lập, điều mà cả thế hệ cụ đã dành cả đời để giành lại.
16.000 chiến sĩ hùng tráng bước trên Quảng trường Ba Đình.
Hình ảnh cụ Môn như một “điểm lặng” nổi bật giữa hàng vạn người sáng nay. Giữa biển đỏ cờ hoa, cụ như cây đại thụ trầm mặc, để ánh mắt mình kể lại những điều mà lời nói không thể nào diễn tả hết. Và chính ánh mắt ấy đã làm bức tranh hùng tráng của buổi tổng duyệt thêm phần sâu lắng, nhắc nhở tất cả rằng, để có những bước chân sải dài hôm nay, đã có những con người gửi cả tuổi xuân vào khói lửa.
