Mối lo của Nhật bị lép vế trước chiến thuật 'biển tiêm kích' Trung Quốc

Chính phủ Nhật Bản vừa thông qua kế hoạch quốc phòng mới, đề xuất mua thêm 105 tiêm kích tàng hình F-35, gồm 65 chiếc F-35A và 40 máy bay F-35B để vận hành trên hai tàu sân bay hoán cải từ khu trục hạm trực thăng lớp Izumo. Động thái này có thể giúp Nhật trở thành nước sở hữu số tiêm kích F-35 nhiều thứ hai thế giới với tổng cộng 147 chiếc.

Theo các chuyên gia phân tích, việc mạnh tay mua sắm số tiêm kích tàng hình F-35 lớn như vậy của Nhật phản ánh mối lo ngại của nước này trước nguy cơ bị áp đảo bởi số lượng đông đảo chiến đấu cơ Trung Quốc, khi khoảng cách về công nghệ quân sự giữa hai nước dần bị thu hẹp.

Nhật từ lâu đã muốn sở hữu tiêm kích thế hệ 5 để bảo vệ chủ quyền, trong bối cảnh tranh chấp liên quan đến nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông với Trung Quốc trở nên căng thẳng. Việc biên chế F-35 có thể giúp Tokyo một lần nữa bứt lên về công nghệ để đối phó với chiến thuật "biển tiêm kích" lấy số lượng bù chất lượng trong không chiến của Bắc Kinh, theo National Interest.

"Trung Quốc đang tìm cách vượt mặt Nhật Bản để trở thành cường quốc hàng đầu trong khu vực. Một phần trong nỗ lực đó là việc tranh chấp chủ quyền nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư, cũng như thể hiện khả năng kiểm soát khu vực mà không gây xung đột quân sự với Nhật Bản", viện nghiên cứu RAND có trụ sở tại Mỹ viết trong báo cáo công bố hồi cuối năm ngoái.

Quân đội Nhật Bản dường như đang phải chật vật để theo kịp với hoạt động quân sự của Trung Quốc tại khu vực Senkaku/Điếu Ngư và Biển Hoa Đông. "Nhịp độ huấn luyện, tuần tra tăng cao của tàu chiến, máy bay Trung Quốc đã đẩy khả năng duy trì hiện diện của quân đội Nhật Bản tới giới hạn", báo cáo của RAND nhận xét.

Hải quân, không quân Trung Quốc liên tục điều tàu chiến, tàu tuần tra, máy bay các loại áp sát nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư, buộc phi công Nhật phải xuất kích để giám sát và ngăn chặn với tần suất ngày càng tăng. Sức ép càng tăng lên sau khi Trung Quốc đơn phương lập vùng nhận diện phòng không (ADIZ) trên Biển Hoa Đông, chồng lấn với ADIZ của Nhật Bản và Hàn Quốc.

Oanh tạc cơ H-6K Trung Quốc trên Biển Hoa Đông hồi năm 2017. Ảnh: Sina.

Trên lý thuyết, trong trường hợp nổ ra xung đột, Bắc Kinh luôn nắm giữ lợi thế trong không chiến khi biên chế hơn 1.700 tiêm kích các loại, so với 288 chiếc của Tokyo. "Số lượng lớn chiến đấu cơ cho phép Trung Quốc duy trì hoạt động liên tục, trong khi Lực lượng phòng vệ trên không Nhật Bản (JASDF) phải tiêu tốn nguồn lực vốn rất giới hạn để đối phó", báo cáo của RAND đánh giá

Trong năm 2016, JASDF phải triển khai 1.168 chuyến xuất kích để chặn, giám sát máy bay áp sát không phận, 73% trong số đó là phi cơ Trung Quốc hoạt động quanh nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư và Biển Hoa Đông.

Nhật Bản vẫn ưu tiên giải pháp ngoại giao, tăng cường quan hệ chiến lược để đối phó việc gia tăng hoạt động quân sự của Trung Quốc. Tuy nhiên, nước này vẫn phải đầu tư nhiều tiền của cho lực lượng vũ trang để duy trì lợi thế trước Bắc Kinh. Ngân sách quốc phòng Nhật Bản đã tăng từ mức 41 tỷ USD năm 2012 lên 47 tỷ USD trong năm 2019.

JASDF là một trong những lực lượng được ưu tiên đầu tư, trước khi tái cấu trúc và bổ sung lực lượng để theo kịp tốc độ phát triển của không quân Trung Quốc. Năm 2014, JASDF thành lập Phi đoàn số 603 với biên chế 4 máy bay cảnh báo sớm E-2C Hawkeye đóng tại căn cứ Naha trên đảo Okinawa. Hai năm sau, một phi đoàn tiêm kích hạng nặng F-15 cũng được triển khai tới sân bay Naha.

Tiêm kích F-15 Nhật Bản. Ảnh: JASDF.

Phi đoàn F-15 chịu trách nhiệm chặn và giám sát máy bay Trung Quốc, nhưng điều này gây ra nhiều vấn đề với Nhật Bản. "Tần suất sử dụng máy bay tăng lên khiến chúng cần nhiều chi phí và thời gian bảo dưỡng hơn", RAND cho biết. Quá trình huấn luyện phi công của JASDF cũng bị ảnh hưởng, khi họ phải theo dõi máy bay Trung Quốc thay vì dành thời gian huấn luyện nâng cao trình độ.

Trung Quốc cũng không chỉ dựa vào số lượng lớn tiêm kích lạc hậu để áp đảo Nhật Bản. Nước này đang phát triển nhiều khí tài hiện đại, có uy lực vượt trội như máy bay tàng hình J-20, chiến đấu cơ đa năng J-16 và tiêm kích hạng nhẹ J-10B/C. Chúng được đánh giá là có tính năng ngang ngửa tiêm kích hiện đại của Mỹ và Nhật, giúp Trung Quốc lấp đầy khoảng cách về công nghệ.

Các chuyên gia quân sự cảnh báo rằng việc sở hữu F-35 không phải là "cây đũa thần" cho Nhật Bản, nhất là khi nước này phải loại biên

các phi đội F-2, F-4 và F-15 lạc hậu. Nếu không tiếp tục mạnh tay đầu tư mua sắm lượng lớn tiêm kích thay thế, Tokyo vẫn sẽ có nguy cơ bị Trung Quốc bỏ xa và có thể thất thế trong tình huống không chiến nổ ra trên Biển Hoa Đông.

Tiêm kích Trung Quốc diễn tập tác chiến gần Đài Loan Đài Loan triển khai tiêm kích và tàu chiến theo dõi biên đội Su-30 Trung Quốc, đồng thời khuyến cáo người dân hòn đảo không ...

Tiêm kích Trung Quốc lần đầu bay đêm từ tàu sân bay Liêu Ninh Phi công Trung Quốc đã lần đầu thực hiện nhiệm vụ ban đêm từ tàu sân bay Liêu Ninh, hoạt động được truyền thông nước ...