Sáng 10/10/1954, hàng vạn người Hà Nội đổ ra đường, mang cờ, ảnh, hoa, tập trung ở các phố chính, hân hoan, tự hào đón chào đoàn quân chiến thắng trở về.
Sau 9 năm trường kỳ kháng chiến, Quân đội Nhân dân Việt Nam làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, buộc thực dân Pháp ký Hiệp định Geneva (21/7/1954). Theo các điều khoản của Hiệp định, Hà Nội nằm trong khu vực tập kết 80 ngày của quân đội Pháp. Trong 80 ngày đó, Hà Nội chưa hòa bình, quân và dân Thủ đô tiếp tục đấu tranh để tiến tới tiếp quản, trong bối cảnh thực dân Pháp ra sức phá hoại các cơ sở kinh tế, văn hóa, đồng thời vận động người dân di cư vào Nam... Theo kế hoạch đã định, sáng 8/10/1954, các đơn vị quân đội của ta tham gia tiếp quản Thủ đô theo nhiều đường tiến về Hà Nội. Chiều 8/10, một số đơn vị tiến sát vành đai Đê La Thành, Nhật Tân, Cầu Giấy, Ngã Tư Sở, Bạch Mai và Vĩnh Tuy, trong khi đó, quân Pháp rút khỏi Yên Viên... (Trong ảnh: Quân Pháp tập trung các phương tiện cơ giới trước vườn hoa Ba Đình để rút khỏi Hà Nội vào sáng 9/10/1945)
Sáng 9/10/1954, ta tiếp quản 4 quận Quảng Bá, Cầu Giấy, Ngã Tư Sở và Quỳnh Lôi. Quân đội ta chia làm nhiều cánh quân tiến vào 5 cửa ô chính rồi tỏa ra các khu. Lần lượt, bộ đội tiếp quản ga Hà Nội, phủ Toàn quyền cũ, khu Đồn Thủy, khu Bờ Hồ, Bắc Bộ phủ. (Trong ảnh: Đông đảo quần chúng Nhân dân tới cầu Long Biên chứng kiến lễ bàn giao giữa hai bên)
Theo nghị quyết ngày 17/9/1954 của Hội đồng Chính phủ, Ủy ban Quân chính thành phố Hà Nội được thành lập để làm nhiệm vụ tiếp quản thành phố, do Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Tư lệnh Đại đoàn Quân Tiên Phong (Đại đoàn 308) làm Chủ tịch và bác sĩ Trần Duy Hưng làm Phó Chủ tịch. (Trong ảnh: Binh lính Pháp bắt đầu rút khỏi cầu Long Biên để đi Hải Phòng)
Những lính Pháp cuối cùng rút qua cầu Long Biên để xuống Hải Phòng chiều 9/10/1954.
Quân Pháp rút đến đâu, bộ đội ta tiếp quản đến đó. Dưới sự chứng kiến của Ủy ban quốc tế thi hành Hiệp định Geneva và quan sát viên nước ngoài, bộ đội ta tiến qua cầu Long Biên vào nội thành ở chiều bên này thì cùng lúc quân Pháp rút khỏi Hà Nội chiều bên kia.
Đúng 16h30 ngày 9/10/1954, quân Pháp rút hết qua cầu Long Biên, quân ta hoàn toàn kiểm soát thành phố.
Sáng 10/10/1954, Ủy ban Quân chính thành phố và các đơn vị quân đội gồm bộ binh, pháo binh, cao xạ, cơ giới… chia làm nhiều cánh lớn mở cuộc hành quân lịch sử tiến vào Hà Nội.
Hà Nội tràn ngập cờ hoa, hàng vạn người dân từ các khu phố Hàng Bài, Hàng Đào, Tràng Tiền đến khu vực Hồ Gươm đã đổ ra đường chào đón các đoàn quân tiến vào thành phố.
Đúng 8h, cánh quân phía Tây gồm những chiến sĩ bộ binh của Trung đoàn Thủ đô, mang trên ngực huy hiệu "Chiến sĩ Điện Biên Phủ", xuất phát từ Quần Ngựa (nay là Cung Thể thao Hà Nội) đi qua các phố Kim Mã, Nguyễn Thái Học, Hàng Đẫy, Cửa Nam, Hàng Bông, Hàng Đào, Hàng Ngang... đến 9h45 tiến vào Cửa Đông. Cánh quân phía Nam xuất phát từ Việt Nam học xá (nay là Đại học Bách khoa Hà Nội) tiến qua Bạch Mai, phố Huế, vòng quanh hồ Gươm rồi vòng lại chiếm lĩnh toàn bộ khu vực Đồn Thủy và Đấu Xảo.Đoàn cơ giới và pháo binh xuất phát từ Bạch Mai, qua phố Bạch Mai, phố Huế, 10h05 đến hồ Hoàn Kiếm, qua Hàng Đào, Hàng Ngang, chợ Đồng Xuân, rẽ sang đường Cửa Bắc.
Cánh bộ binh của Trung đoàn Thủ đô, Đại đoàn 308 đi qua khu vực Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.
Các nữ chiến sĩ quân y vẫy chào Nhân dân trong ngày về Thủ đô.
Bộ đội tiến vào đến đâu, Nhân dân đổ ra hai bên đường, phất cờ tung hoa, reo mừng. Cổng chào, khẩu hiệu dựng lên khắp các đường phố, cờ đỏ sao vàng rực rỡ trên khắp các tầng nhà trong ngày 10/10/1954.
Phó Chủ tịch Ủy ban Quân chính Trần Duy Hưng vẫy tay chào Nhân dân Thủ đô trong ngày 10/10/1954.
Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Tư lệnh Đại đoàn 308, Chủ tịch Ủy ban Quân chính, nhận hoa chúc mừng từ các nữ sinh trường Trưng Vương bên Hồ Hoàn Kiếm trong Ngày Giải phóng Thủ đô.
Người dân hướng về Quốc kỳ tung bay trên Cột cờ Hà Nội trong ngày Thủ đô được giải phóng.
15h ngày 10/10/1954, Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Tư lệnh Đại đoàn 308, Chủ tịch Ủy ban Quân chính thành phố (bên phải) và bác sĩ Trần Duy Hưng, Phó Chủ tịch Ủy ban Quân chính (bên trái) cùng các đơn vị thực hiện nghi lễ chào cờ đầu tiên trong Ngày Giải phóng Thủ đô tại sân Cột Cờ (nay là Đoan Môn - Hoàng thành Thăng Long).
Một đơn vị của Trung đoàn Thủ đô với lá cờ "Quyết chiến, quyết thắng" của Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng tham dự lễ chào cờ.
Sau lễ chào cờ, Chủ tịch Ủy ban Quân chính Vương Thừa Vũ đọc Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô nhân Ngày Giải phóng.
Các đơn vị thuộc Đại đoàn 308 tiếp quản Hà Nội tiến hành nghi lễ chào cờ đầu tiên trong Ngày Giải phóng Thủ đô.
