Để được quyền tiếp tục làm IVF sinh con khi chồng đã qua đời và giành quyền hưởng trợ cấp cho con, Quách Thanh dũng cảm theo đuổi "cuộc chiến" pháp lý gian nan.
Nhìn sự hồn nhiên, vui vẻ của cậu bé 4 tuổi Đông Đông (thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc), ít ai biết rằng mẹ cậu, Quách Thanh (35 tuổi) từng phải trải qua nhiều cuộc chiến pháp lý dai dẳng để có được quyền đưa con trai đến với thế giới này. Cha của Đông Đông qua đời trước cả khi cậu bé hình thành trong bụng mẹ.
10 năm trước tại Tô Châu, Quách Thanh gặp gỡ, thành đôi với anh bạn đồng hương Trần Hải Lượng. Họ nhanh chóng kết hôn và muốn sớm có con. Tuy nhiên sau 4 năm chung chăn gối, mong ước vẫn chưa thành hiện thực. Năm 2019, họ tìm đến công nghệ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) như niềm hy vọng cuối cùng.
Cặp đôi quyết định trở về thành phố Hoài An, quê hương của mình để bắt đầu quy trình IVF nhằm giảm chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, mọi thứ trở nên đắt đỏ hơn dự kiến. Không có bảo hiểm, họ phải tự trả toàn bộ chi phí khám và điều trị y tế, tốn khoảng 14 nghìn USD (khoảng 365 triệu đồng).
Trong ảnh phải chụp cùng gia đình chồng, Quách Thanh mặc áo hồng.
Vào tháng 12/2019, hai vợ chồng vừa nhận tin vui thụ tinh thành công 9 phôi thai trong phòng thí nghiệm thì Trần Hải Lượng bị thương nặng rồi qua đời do tai nạn tại nhà máy in nơi anh làm việc.
Chị gái anh, Trần Hải Cầm, kể lại rằng Lượng gọi điện hỏi vay tiền để trang trải chi phí IVF ngay trước tai nạn: “Lúc đó tôi đã bảo em ấy không đủ khả năng có con và nên chờ đợi. Em ấy chỉ im lặng và không trả lời”..
Trần Hải Cầm vẫn khóc mỗi khi nghĩ về cuộc trò chuyện đó, tin rằng nếu có đủ tiền, em trai cô đã không phải làm việc ở nhà máy đó và sẽ không gặp nạn. Trong đám tang của em, cô quỳ gối trước mộ và dập đầu đến chảy máu trán.
Ba ngày sau khi chồng mất, Quách Thanh, với đôi mắt sưng húp vì khóc và thiếu ngủ, vẫn đến Bệnh viện Chăm sóc Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em Hoài An theo lịch hẹn để thực hiện thủ thuật cấy phôi. Những phôi thai này đã được bảo quản trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -196°C. Tuy nhiên, khi biết được tình cảnh của cô, bác sỹ quyết định tạm dừng kế hoạch IVF.
Về mặt pháp lý, Quách Thanh lúc này là người độc thân. Một bác sỹ cho biết: "Chúng tôi hy vọng Quách Thanh có thể có con và thực hiện ước mơ làm mẹ, nhưng chúng tôi cần sự hỗ trợ pháp lý cho việc này".
Sau cái chết của chồng, gia đình Quách Thanh khuyên cô nên xem xét lại việc tiếp tục IVF, viện dẫn những khó khăn khi nuôi con một mình. Tuy nhiên, cô kiên định: “Thiên thần nhỏ của chúng con cần đến với thế giới này".
Quách Thanh (áo hồng) cùng chị chồng Trần Hải Cầm (áo đen, ngoài cùng bên trái) gặp gỡ các thẩm phán để tìm giải pháp.
Vụ việc được đem ra tòa án vào tháng 3/2020. Sau nhiều tranh cãi, bản kết luận nêu rằng chồng Quách Thanh đã tích cực chuẩn bị cho việc chuyển phôi trước khi qua đời, vì vậy tiếp tục IVF là điều phù hợp với mong muốn của anh. Việc người vợ sinh con sẽ mang lại sự an ủi cho người đã khuất và không vi phạm bất kỳ quy định pháp luật nào.
Đông Đông chào đời vào tháng 1/2021 tại Tô Châu. Quách Thanh đã trở về thành phố này khi mang thai được ba tháng để ở gần chị chồng hơn.
Trở thành mẹ đơn thân, cuộc sống của Quách Thanh ngày càng khó khăn khi thu nhập duy nhất đến từ khoản bồi thường bảo hiểm của người chồng quá cố. Ngay sau khi sinh Đông Đông, cô nộp đơn lên Trung tâm Quản lý Quỹ Bảo hiểm Xã hội Hoài An để yêu cầu khoản trợ cấp cho con nhỏ của người lao động không may qua đời. Tuy nhiên, yêu cầu này bị bác bỏ.
Tòa án cũng bối rối khi gặp trường hợp con nhỏ thụ thai ra sau khi người lao động qua đời. Vụ việc như vậy trước nay chưa từng có tiền lệ.
Trung tâm Hoài An chuyển vấn đề lên cơ quan cấp tỉnh, cơ quan này kết luận rằng yêu cầu không thể được chấp thuận.
Suốt nhiều năm trời, Quách Anh nộp đơn lên các cấp chính quyền, tòa án để con trai mình nhận được trợ cấp với tư cách là con của Trần Hải Lượng.
Thẩm phán tỉnh Giang Tô là Lưu Phi Nhiên đã đến Bệnh viện Chăm sóc Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em Hoài An để hiểu chi tiết về công nghệ hỗ trợ sinh sản và tham khảo ý kiến các chuyên gia pháp lý trên toàn tỉnh. Hệ thống pháp luật vẫn chưa bắt kịp với những tiến bộ y tế hiện đại, việc thực hiện quyền tự quyết của tòa án đòi hỏi sự can đảm và trách nhiệm.
Quách Thanh (ngoài cùng bên trái) tại phiên tòa ở thành phố Hoài An, tỉnh Giang Tô vào tháng 3/2025.
Tháng 3/2025, tòa án ra phán quyết có lợi cho gia đình Quách Thanh, yêu cầu trung tâm xã hội thanh toán trợ cấp hàng tháng cho cậu bé Đông Đông cho đến khi đủ 18 tuổi. Thẩm phán lập luận rằng sau khi Đông Đông ra đời, cậu bé phụ thuộc vào cha và phải đối mặt với những khó khăn tương tự những đứa trẻ sinh thường khác.
Trong dịp tết Thanh minh sau đó, Quách Thanh cùng chị dâu đến thăm mộ Trần Hải Lượng. Cả hai bật khóc khi dọn dẹp mộ. Đông Đông thì lặng lẽ quét đi những chiếc lá rụng.
“Mọi người thường hỏi liệu tôi có mệt mỏi khi chăm sóc con mỗi ngày không. Chắc chắn có, tuy nhiên thời gian ở bên con mang lại cho tôi niềm vui không thể đong đếm được”, Quách Thanh nói và thầm cảm ơn sự dũng cảm của mình.
