Những năm qua, thành phố Hà Nội đã di dời các cơ sở sản xuất trong khu dân cư nông thôn ra hoạt động tại các cụm công nghiệp, song vẫn chưa đáp ứng yêu cầu.
Tại kỳ họp thứ 20, HĐND thành phố Hà Nội (tháng 12-2024), nhiều đại biểu đã chất vấn về tiến độ, những vướng mắc và giải pháp để cải thiện môi trường làng nghề.
Đang cố gắng di dời
Mới đây, trả lời chất vấn của đại biểu bằng văn bản, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, thực hiện Quy hoạch phát triển cụm công nghiệp thành phố Hà Nội đến năm 2020, có xét đến năm 2030 đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt tại Quyết định số 1292/QĐ-UBND ngày 14-3-2018, đến nay, trên địa bàn thành phố đã và đang triển khai đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật 101 cụm công nghiệp với tổng diện tích 2.110ha; đạt 63% về số lượng cụm công nghiệp và 66% về diện tích so với Quy hoạch phát triển cụm công nghiệp đã được phê duyệt.
Theo đó, 70 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động với tổng diện tích theo quy hoạch là 1.686ha, trong đó có 1.392ha đã đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hoạt động ổn định, được phân bố tại 17 quận, huyện, thị xã. Hiện còn 43 cụm công nghiệp với tổng diện tích 742ha được thành lập giai đoạn 2018-2020, đang triển khai xây dựng hạ tầng kỹ thuật; 31 cụm công nghiệp thành lập mới theo quy hoạch.
Hiện nay, các huyện đang từng bước thực hiện việc di dời các hộ sản xuất trong khu dân cư vào các cụm công nghiệp làng nghề để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo đảm mặt bằng sản xuất. Đơn cử, huyện Thường Tín hiện có 604 cơ sở sản xuất, kinh doanh đã di dời vào hoạt động tại 5 cụm công nghiệp làng nghề, dự kiến sẽ di dời 400 cơ sở tại các làng nghề vào 3 cụm công nghiệp sau khi hoàn thành. Huyện Đan Phượng đã di dời 665 hộ sản xuất. Huyện Ứng Hòa có 85 hộ sản xuất tại thôn Xà Cầu, xã Quảng Phú Cầu đăng ký di dời điểm tái chế rác thải nhựa vào Cụm công nghiệp Cầu Bầu. Huyện Thanh Oai đã di dời 35 cơ sở vào Cụm công nghiệp làng nghề Thanh Thùy. Quận Hà Đông đã phê duyệt và giao đất 261 nhóm hộ nhằm di dời các cơ sở vào Điểm tiểu thủ công nghiệp làng nghề dệt lụa Vạn Phúc và có kế hoạch di dời các cơ sở rèn truyền thống ra khỏi khu dân cư sau khi Cụm công nghiệp Đa Sỹ hoàn thiện công tác đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật.
Nhiều giải pháp cụ thể, quyết liệt
Theo rà soát của các địa phương, công tác phát triển các cụm công nghiệp làng nghề trên địa bàn Hà Nội hiện gặp một số khó khăn.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Việt (Tổ Mỹ Đức) cho biết, theo báo cáo của các cơ quan tham mưu của UBND thành phố, khó khăn chủ yếu là do tiến độ giải phóng mặt bằng còn chậm, người dân chưa đồng thuận trong công tác giải phóng mặt bằng. Việc cấp phép xây dựng còn thiếu thống nhất trong việc cấp cho toàn bộ dự án hay từng hạng mục công trình của dự án. Thủ tục tiếp nhận nhà đầu tư thứ phát còn chưa thống nhất. Việc di dời các hộ, cơ sở sản xuất tại các làng nghề vào các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với các làng nghề có hoạt động sản xuất gắn liền với nơi sinh sống, cư trú.
Cùng với đó, Quyết định 33/2022/ QĐ-UBND ngày 3-10-2022 của UBND thành phố về việc ban hành quy chế quản lý cụm công nghiệp trên địa bàn thành phố, trong đó có nội dung quy định diện tích tối thiểu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác, cơ sở sản xuất hộ gia đình, cá nhân trong làng nghề thuê để sản xuất, kinh doanh tối thiểu là 1.000m2 trong các cụm công nghiệp chưa phù hợp với thực tiễn.
Trước những khó khăn trên, UBND thành phố đã giao các sở, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã thực hiện. Trong đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường xây dựng đề án tổng thể phát triển làng nghề trên địa bàn thành phố giai đoạn 2024-2030, tầm nhìn đến năm 2050; đưa ra những giải pháp cụ thể, giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm các làng nghề như: Rà soát xây dựng và hoàn thiện cơ chế chính sách ưu đãi, đặc thù phù hợp với Luật Thủ đô năm 2024 nhằm khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư và phát triển nghề, làng nghề; nghiên cứu điều chỉnh giảm quy mô diện tích tối thiểu để tạo cơ hội cho các cơ sở làng nghề di dời vào các cụm công nghiệp làng nghề.
Về cải thiện điều kiện sản xuất và bảo vệ môi trường làng nghề, UBND thành phố đã triển khai thực hiện các quy hoạch đối với hệ thống xử lý nước thải đầu mối làm cơ sở đấu nối hệ thống nước thải, chất thải tại các làng nghề; triển khai các phương án bảo vệ môi trường tại các làng nghề và xử lý môi trường tại các làng nghề theo các Quyết định số 2546/QĐ-UBND ngày 24-8-2023 về ban hành danh mục, lộ trình và kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường đối với các làng nghề.
Đặc biệt, UBND thành phố đẩy nhanh tiến độ của các cụm công nghiệp làng nghề mới nhằm đáp ứng nhu cầu diện tích mặt bằng sản xuất, di dời cơ sở trong làng nghề; huy động sự tham gia của cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường, nhất là trong việc di dời các cơ sở trong làng nghề ra các cụm công nghiệp.
