Sau 10 ngày xét xử sơ thẩm và nghị án kéo dài, chiều 12/1, Hội đồng xét xử TAND TP Hà Nội đã ra phán quyết đối với các bị cáo trong đại án Việt Á. Hội đồng xét xử khẳng định, vụ án này là điển hình của sự thông đồng về tham nhũng giữa một số cán bộ cao cấp, cán bộ có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan Nhà nước với Phan Quốc Việt (Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) để trục lợi cá nhân thông qua việc thực hiện một loạt chuỗi sai phạm, gây thiệt hại lớn cho Nhà nước.
Trong vụ án, bị cáo Phan Quốc Việt (Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) được xếp ở vị trí thứ nhất về mức độ phạm tội. Thứ hai là bị cáo Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á). Bị cáo Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ) được xếp ở vị trí thứ 3 trong danh sách các bị cáo. Hội đồng xét xử đánh giá, bị cáo Phan Quốc Việt và bị cáo Trịnh Thanh Hùng có vai trò xuyên suốt quá trình nghiên cứu và lưu hành kit test xét nghiệm COVID - 19 gắn “thương hiệu” của Công ty Việt Á.
Hành vi phạm tội của Trịnh Thanh Hùng thể hiện rõ qua việc, đã báo cho Phan Quốc Việt biết những thông tin liên quan để sau này Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu kit test xét nghiệm. Phan Quốc Việt Việt đã thống nhất với Trịnh Thanh Hùng giúp Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu với mục đích sử dụng đề tài nghiên cứu để sản xuất, bán thương mại kit test xét nghiệm và chia % doanh thu với Công ty Việt Á…
Hội đồng xét xử khẳng định, bị cáo Phan Quốc Việt cùng cáo bị cáo đồng phạm có ba sai phạm chính về nghiên cứu kit test COVID -19; đăng ký lưu hành kết quả nghiên cứu cho Công ty Việt Á và vi phạm đấu thầu tại nhiều tỉnh, thành phố.
Sai phạm đầu tiên xảy ra trong nghiên cứu thể hiện, năm 2020, dịch COVID - 19 bùng phát nên Chính phủ giao Bộ Khoa học và Công nghệ tích cực nghiên cứu, chế tạo sinh phẩm phòng chống dịch. Việc nghiên cứu kit test xét nghiệm COVID - 19 sau đó được giao Học viện Quân y chủ trì với kinh phí 18,9 tỷ đồng.
Phan Quốc Việt đã thông đồng với Trịnh Thanh Hùng tác động người liên quan để Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu cùng Học viện Quân y. Bị cáo Chu Ngọc Anh khi là Bộ trưởng Khoa học Công nghệ đã ký quyết định đồng ý việc này.
Kết quả nghiên cứu là tài sản Nhà nước do bị cáo Chu Ngọc Anh đại diện sở hữu, nhưng bị cáo Chu Ngọc Anh cùng cấp dưới là bị cáo Phạm Công Tạc, khi đó là Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ để Công ty Việt Á mang đi đăng ký sở hữu.
Sau khi thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật có lợi cho Công ty Việt Á, bị cáo Chu Ngọc Anh nhận hối lộ từ Phan Quốc Việt 200.000 USD; bị cáo Phạm Công Tạc nhận hối lộ từ Phan Quốc Việt 50.000 USD và bị cáo Trịnh Thanh Hùng nhận hối lộ từ Phan Quốc Việt 350.000 USD.
Sai phạm thứ hai xảy ra tại Bộ Y tế trong quá trình cấp phép lưu hành sản phẩm kit test xét nghiệm cho Công ty Việt Á thể hiện, Phan Quốc Việt dùng kết quả nghiên cứu cùng Học viện Quân y đi đăng ký tại Bộ Y tế, để Công ty Việt Á sản xuất thương mại và bán ra thị trường.
Bị cáo Nguyễn Văn Trịnh, khi là Trợ lý Phó Thủ tướng đã lợi dụng chức vụ, hướng dẫn Phan Quốc Việt soạn thảo các văn bản liên quan cấp phép, tác động đến người của Bộ Y tế để giúp Phan Quốc Việt. Sau đó, Nguyễn Văn Trịnh được Phan Quốc Việt "cảm ơn" 200.000 USD.
Một số bị cáo khác ở Bộ Y tế cũng bị cáo buộc có hành vi nhận hối lộ, làm sai quy định giúp Công ty Việt Á được phép sản xuất kit test xét nghiệm để bán thương mại. Trong số này có bị cáo Nguyễn Thanh Long khi giữ chức Thứ trưởng Bộ Y tế đã nhận hối lộ 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh (cựu Phó trưởng Phòng giá, Cục Quản lý Dược) nhận hối lộ 4 tỷ đồng; Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị công trình) nhận hối lộ 300.000 USD; Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Tài chính - kế hoạch) nhận hối lộ 100.000 USD.
Sai phạm thứ ba vi phạm quy định về đấu thầu xảy ra khi Công ty Việt Á bán kit test xét nghiệm với giá cao cho nhiều cơ quan trên địa bàn cả nước. Thời điểm đó, Phan Quốc Việt cũng hối lộ nhiều bị cáo là những người có chức vụ, quyền hạn.
Bản án sơ thẩm xác định, một kit test xét nghiệm của Công ty Việt Á chỉ có giá 143.000 đồng, gồm tất cả chi phí kèm theo 5% lợi nhuận. Nhưng Phan Quốc Việt bán với giá cao hơn nhiều, trong đó tại Hải Dương là 470.000 đồng một kit test... Tổng cộng, có hơn 4,5 triệu kit test được Công ty Việt Á bán ra thị trường, gây thiệt hại 1.235 tỷ đồng, trong đó 402 tỷ đồng thuộc về Nhà nước.
Trong số 402 tỷ đồng thiệt hại của Nhà nước, có 222 tỷ đồng do CDC các tỉnh: Hải Dương, Bắc Giang, Nghệ An, Bình Dương gây ra trong quá trình mua, tiêu thụ kit test của Công ty Việt Á. Còn 15 tỉnh, thành phố khác gây thiệt hại 180 tỷ đồng.
Phiên tòa lần này chỉ xử lý các bị cáo về những hành vi: đưa hối lộ, nhận hối lộ và vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng của các bị cáo là người trong Công ty Việt Á, hoặc cơ quan Nhà nước các tỉnh: Hải Dương, Bắc Giang, Bình Dương, Nghệ An. Hành vi phạm tội của bị cáo Phan Quốc Việt và Công ty Việt Á tại các tỉnh thành khác được công an các địa phương giải quyết.
Một sai phạm khác thuộc vụ án này liên quan đến quá trình mua bán kit test xét nghiệm thuộc về bị cáo Nguyễn Thị Thanh Thủy (cựu chuyên viên Nhà xuất bản Giáo dục) và bị cáo Nguyễn Bạch Thùy Linh (Giám đốc Công ty SNB Holdings).
Hai bị cáo Thủy và Linh bị cáo buộc lợi dụng ảnh hưởng của mình với người có thẩm quyền trong cơ quan Nhà nước để yêu cầu Công ty Capital (của Singapore) mua số kit test trị giá 1 triệu USD (23,5 tỷ đồng) từ Công ty Việt Á để tặng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, dùng cho phòng chống dịch. Qua đây, Phan Quốc Việt đã chi 40% hoa hồng cho Thủy và Linh, tương đương hơn 8 tỷ đồng.
Riêng cựu Giám đốc CDC Hải Dương Nguyễn Thành Danh được Hội đồng xét xử quyết định miễn trách nhiệm hình sự. Lý do được Hội đồng xét xử nêu rõ, ông Nguyễn Thành Danh có cống hiến trong chống dịch, nghỉ hưu rồi nhưng vẫn tiếp tục bảo vệ sức khỏe cho người dân. Ngoài ra, ông Nguyễn Thành Danh cũng được ghi nhận không vụ lợi khi nhiều lần từ chối nhận quà của Công ty Việt Á.
Mức án đối với 37 bị cáo:
Nhóm phạm tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và tội “Đưa hối lộ”:
1. Phan Quốc Việt, Tổng Giám đốc Công ty Việt Á (bị Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội tuyên phạt 25 năm tù, bản án chưa có hiệu lực pháp luật) 29 năm tù.
2. Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á, bị Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội tuyên phạt 6 năm tù, bản án chưa có hiệu lực pháp luật) 15 năm tù.
Nhóm phạm tội “Nhận hối lộ”:
3. Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ, bị Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội tuyên phạt 15 năm tù, bản án chưa có hiệu lực pháp luật) 14 năm tù.
4. Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) 18 năm tù.
5. Nguyễn Huỳnh (cựu Phó trưởng Phòng giá, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế) 9 năm tù.
6. Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị công trình Bộ Y tế) 8 năm tù.
7. Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ Y tế) 7 năm tù.
8. Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc CDC Hải Dương) 13 năm tù.
Nhóm phạm tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”:
9. Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) 3 năm tù.
10. Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) 3 năm tù.
Nhóm phạm tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”:
11. Nguyễn Văn Trịnh (cựu Trợ lý Phó Thủ tướng Chính phủ) 4 năm tù.
12. Phạm Xuân Thăng (cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương) 5 năm tù.
13. Phạm Mạnh Cường (cựu Giám đốc Sở Y tế Hải Dương) 4 năm tù.
Nhóm bị truy tố về tội “Đưa hối lộ”:
14. Phạm Tôn Noel Thảo (Trợ lý tài chính Công ty Việt Á) 4 năm tù.
15. Hồ Thị Thanh Thảo (Thủ quỹ Công ty Việt Á) 4 năm tù.
Nhóm phạm tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”:
16. Trần Thị Hồng (nhân viên Công ty Việt Á) 30 tháng tù.
17. Lê Trung Nguyên (nhân viên Công ty Việt Á) 30 tháng tù.
18. Trần Tiến Lực (nhân viên Công ty Việt Á) 36 tháng tù.
19. Nguyễn Mạnh Cường (cựu Kế toán trưởng CDC Hải Dương) 30 tháng tù .
20. Nguyễn Thị Trang (cựu Giám đốc Trung tâm Tư vấn và Dịch vụ tài chính, Sở Tài chính tỉnh Hải Dương) 30 tháng tù, cho hưởng án treo.
21. Lâm Văn Tuấn (cựu Giám đốc CDC Bắc Giang) 5 năm tù.
22. Ngụy Thị Hậu (cựu Phó trưởng Phòng Tài chính, CDC Bắc Giang) 30 tháng tù.
23. Phan Huy Văn (Giám đốc Công ty Dược vật tư y tế Phan Anh, tỉnh Bắc Giang) 36 tháng tù.
24. Phan Thị Khánh Vân (lao động tự do) 36 tháng tù.
25. Vũ Văn Doanh (Giám đốc Công ty Thẩm định giá Thăng Long) 24 tháng tù, cho hưởng án treo.
26. Tạ Ngọc Chức (Giám đốc Công ty Thẩm định và đầu tư Toàn Cầu) 24 tháng tù.
27. Nguyễn Văn Định (cựu Giám đốc CDC Nghệ An) 2 năm 12 ngày tù (bằng thời gian tạm giam).
28. Nguyễn Thị Hồng Thắm (cựu Kế toán trưởng CDC Nghệ An) 2 năm 12 ngày tù (bằng thời gian tạm giam).
29. Hồ Công Hiếu (Thẩm định viên Công ty Thẩm định giá Miền Nam, Chi nhánh Nghệ An) 24 tháng tù, cho hưởng án treo.
30. Nguyễn Thành Danh (cựu Giám đốc CDC Bình Dương) miễn trách nhiệm hình sự (Viện kiểm sát đề nghị 10 tháng 4 ngày tù, bằng thời gian tạm giam).
31. Tiêu Quốc Cường (cựu Kế toán trưởng Sở Y tế tỉnh Bình Dương) 36 tháng tù.
32. Lê Thị Hồng Xuyên (nhân viên CDC Bình Dương) 24 tháng tù.
33. Trần Thanh Phong (Phó trưởng Phòng tài chính, CDC Bình Dương) 24 tháng tù, cho hưởng án treo.
34. Nguyễn Trường Giang (Tổng Giám đốc Công ty VNDAT) 30 tháng tù.
35. Nguyễn Thị Thúy (Giám đốc dự án Công ty VNDAT) 26 tháng tù.
36. Ninh Văn Sinh (cựu Phó Giám đốc Công ty thẩm định giá Trung Tín) 18 tháng tù.
Nhóm phạm tội “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”:
37. Nguyễn Thị Thanh Thủy (cựu chuyên viên Nhà xuất bản Giáo dục) 30 tháng tù.
38. Nguyễn Bạch Thùy Linh (Giám đốc Công ty SNB Holdings) 30 tháng tù, cho hưởng án treo.
