Cụ Rùa và thiên nga ở Hồ Gươm: Thêm một bài học về ứng xử đối với di sản

Đàn thiên nga được thả "thí điểm" xuống Hồ Gươm. Ảnh: CN

Phe ủng hộ cho rằng thiên nga thả xuống Hồ Gươm, tung tăng bơi lội tạo ra vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng, làm đẹp, vui mắt người dân, cho cảnh quan thêm sinh động, không ảnh hưởng gì đến môi trường, cảnh quan của hồ.

Lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cho biết 12 con thiên nga được thả thí điểm ở Hồ Gươm thích nghi với khí hậu Việt Nam và được các chuyên gia ủng hộ.

Phe phản đối cho rằng Hồ Gươm là một danh thắng, di tích đặc biệt, có ý nghĩa thiêng liêng, cần được bảo vệ theo pháp luật, việc thả thiên nga hay bất cứ con vật gì xuống hồ cũng cần được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền. Việc thả sinh vật ngoại lai xuống hồ làm thay đổi cảnh quan, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng. Có người còn đề xuất xử phạt đơn vị tự ý thả thiên nga.

Kết cục, chỉ sau một thời gian rất ngắn, đàn thiên nga chưa kịp gây sóng cho Hồ Gươm đã bị bắt lại và đem thả vào hồ Thiền Quang. Nhiều ý kiến trao đổi, tranh luận về sự việc vẫn tiếp tục xuất hiện trên truyền thông.

Sự việc nói trên đã cung cấp thêm một kinh nghiệm, bài học quản lý di tích, danh thắng. Hồ Gươm gắn liền các di tích, cảnh quan xung quanh, là một di tích, danh thắng đặc biệt, có vị trí thiêng liêng trong tâm trí cộng đồng.

Trước đây, Hồ Gươm có cụ Rùa, được coi là một linh vật đặc biệt gắn với truyền thuyết đẹp trong lịch sử chống ngoại xâm. Hồ Gươm do đó cần phải được bảo vệ, giữ gìn theo quy định của pháp luật. Việc tự ý thả đàn thiên nga xuống hồ là không thể chấp nhận.

Không thể nói đàn thiên nga đẹp, vô hại, không ảnh hưởng đến môi trường, nhiều nước cũng thả thiên nga…. nên có thể tự ý thả xuống hồ. Đây là kiểu tư duy ăn theo, hời hợt đáng phê phán. Nếu thả được thiên nga, người ta sẽ còn đua nhau thả nhiều sinh vật khác, cũng “đẹp và vô hại” không kém, thì bộ mặt Hồ Gươm sẽ như thế nào.

Vẻ đẹp, giá trị của di tích, danh thắng là tính nguyên bản, độc đáo. Không thể nhân danh cái đẹp cảm tính, chủ quan mà tự ý thay đổi cảnh quan, tính nguyên vẹn, nguyên bản vô giá của di tích-danh thắng. Đã có một thời, nhiều nơi tự ý sơn mới lại đền chùa, phá dỡ di tích cũ để làm mới…cho đẹp, và kết quả là di tích… biến mất.

Thả thiên nga xuống Hồ Gươm, cũng chẳng khác gì lắp bóng đèn nháy lòe loẹt vào tượng Phật, sơn lại đình chùa. Nếu không có chế tài hữu hiệu, thì chẳng mấy chốc, với lối tư duy “làm đẹp” kể trên, các di tích, danh thắng của quốc gia, sẽ nhanh chóng trở thành cổ tích.

Chuyện nghe từ bầy thiên nga ở hồ Thiền Quang Hai hôm nay ngày nào tôi cũng đi qua hồ Thiền Quang và nghe thấy mấy con thiên nga nói chuyện với nhau...

Thiên nga từ hồ Hoàn Kiếm về hồ Thiền Quang: Đẹp lòng, đẹp cảnh Việc thả thử nghiệm 6 cặp thiên nga trắng và đen xuống hồ Hoàn Kiếm cuối cùng đã được Cty TNHH một thành viên Thoát ...